Robert Fico – Wikipedia, wolna encyklopedia

Robert Fico
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

15 września 1964
Topolczany

Premier Słowacji
Okres

od 25 października 2023

Przynależność polityczna

SMER

Poprzednik

Ľudovít Ódor

Premier Słowacji
Okres

od 4 kwietnia 2012
do 22 marca 2018

Przynależność polityczna

SMER

Poprzednik

Iveta Radičová

Następca

Peter Pellegrini

Premier Słowacji
Okres

od 4 lipca 2006
do 8 lipca 2010

Przynależność polityczna

SMER

Poprzednik

Mikuláš Dzurinda

Następca

Iveta Radičová

Faksymile

Robert Fico (ur. 15 września 1964 w Topolczanach) – słowacki polityk i prawnik, poseł do Rady Narodowej, założyciel i lider partii SMER, premier Słowacji w latach 2006–2010, 2012–2018 i od 2023.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W latach 1982–1986 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Komeńskiego w Bratysławie, następnie kształcił się na studiach doktoranckich z dziedziny prawa kryminalnego w Instytucie Państwa i Prawa Słowackiej Akademii Nauk (1988–1992). Obronił pracę doktorską na temat kary śmierci w Czechosłowacji, habilitował się w 2002. Jest autorem publikacji naukowych z dziedziny prawa kryminalnego oraz praw człowieka.

W 1986 został zatrudniony w instytucie prawa przy słowackim ministerstwie sprawiedliwości, od 1992 do 1995 był jego wicedyrektorem. W latach 1994–2000 reprezentował rząd Słowacji przed Europejskim Trybunałem Prawa Człowieka i Europejską Komisją Praw Człowieka.

W latach 1987–1990 należał do Komunistycznej Partii Czechosłowacji. W 1992 po raz pierwszy uzyskał mandat posła do Rady Narodowej, reelekcję uzyskiwał w 1994, 1998, 2002, 2006, 2010 i 2012. Przez trzy kadencje był członkiem komisji konstytucyjnej (1992–2002), a także przewodniczącym podkomisji ds. więziennictwa (1995–2003). W latach 2002–2006 zasiadał w komisji praw człowieka, mniejszości narodowych i praw kobiet. Był członkiem słowackiej delegacji do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy (1994–2005) oraz jej przewodniczącym (1999–2001). Od 2003 pełnił funkcję obserwatora w Parlamencie Europejskim, od maja do lipca 2004 sprawował mandat eurodeputowanego V kadencji w ramach delegacji krajowej[1].

W latach 1994–1996 stał na czele klubu parlamentarnego Partii Lewicy Demokratycznej (SDĽ), był także wiceprzewodniczącym tego ugrupowania (1996–1999). W 1999 założył własną partię o charakterze socjaldemokratycznym SMER, zostając jej przewodniczącym, a także przewodniczącym frakcji parlamentarnej.

W 2006 jego ugrupowanie wygrało wybory parlamentarne. Robert Fico zawarł koalicję z L’S-HZDS Vladimíra Mečiara i Słowacką Partią Narodową Jána Sloty (na skutek sojuszu z nacjonalistami SMER został czasowo zawieszony w prawach członkowskich w Partii Europejskich Socjalistów[2]). 4 lipca 2006 objął urząd premiera Słowacji. W 2010 jego partia ponownie zwyciężyła w wyborach parlamentarnych, jednak nie zdobyła większości miejsc w parlamencie. 14 czerwca 2010 prezydent Słowacji Ivan Gašparovič powierzył mu zadanie sformowania nowego rządu. Nie zdołał jednak utworzyć koalicji i 23 czerwca 2010 zrezygnował z misji. 8 lipca 2010 złożył na ręce prezydenta swoją dymisję. Na stanowisku premiera zastąpiła go Iveta Radičová, która stanęła na czele prawicowej koalicji czterech partii politycznych będących wcześniej w opozycji[3].

W 2012 jego partia wygrała przedterminowe wybory parlamentarne, rozpisane po rozpadzie centroprawicowej koalicji rządowej. SMER zdobył w nich bezwzględną większość mandatów w parlamencie, będąc w stanie samodzielnie utworzyć rząd[4][5]. 4 kwietnia 2012 Robert Fico ponownie objął urząd premiera Słowacji[6]. Jego nowy gabinet uzyskał wotum zaufania 15 maja 2012[7].

W grudniu 2013 ogłosił swój start w wyborach prezydenckich w 2014[8]. Robert Fico wygrał pierwszą turę głosowania, zdobywając 28,0% głosów. W drugiej turze przegrał jednak z niezależnym kandydatem Andrejem Kiską, otrzymując 40,6%.

W wyborach parlamentarnych w 2016 Robert Fico ponownie uzyskał mandat posła do Rady Narodowej[9]. Jego ugrupowanie zwyciężyło w tym głosowaniu, jednak utraciło większość w parlamencie. Nową umowę koalicyjną z partią SMER podpisały Słowacka Partia Narodowa, Most-Híd i SIEŤ[10]. Robert Fico pozostał na urzędzie premiera – 23 marca 2016 został zaprzysiężony jego trzeci rząd[11].

15 marca 2018, po skandalu związanym z zabójstwem dziennikarza Jána Kuciaka, podał się do dymisji, która została przyjęta przez prezydenta Andreja Kiskę[12]. Zakończył urzędowanie 22 marca, gdy zaprzysiężono nowy gabinet[13]. Robert Fico pozostał na czele swojej partii, która w 2020 zajęła w wyborach drugie miejsce. Utrzymał wówczas mandat deputowanego na kolejną kadencję[14]. W maju 2022 parlament nie wyraził zgody na uchylenie jego immunitetu w związku z postępowaniem karnym o zawiązanie zorganizowanej grupy przestępczej[15].

Jego formacja zwyciężyła następnie w przedterminowych wyborach w 2023, Robert Fico został wówczas ponownie wybrany do parlamentu[16]. 2 października 2023 prezydent Zuzana Čaputová powierzyła mu misję utworzenia nowego rządu[17]. Do nowej koalicji poza socjaldemokratami dołączyli narodowcy oraz Głos – Socjalna Demokracja[18]. 25 października 2023 Robert Fico oraz członkowie jego czwartego rządu zostali zaprzysiężeni[19].

Wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Robert Fico jest żonaty ze Svetlaną, ma syna Michala.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2015-12-26].
  2. SMER ukarany za koalicję ze skrajną prawicą. psz.pl, 17 października 2006. [dostęp 2015-12-26].
  3. Slovak first. dw.com, 8 lipca 2010. [dostęp 2023-10-01]. (ang.).
  4. Voľby do Národnej rady Slovenskej republiky 2012: Počet a podiel platných hlasov odovzdaných pre politické strany. statistics.sk. [dostęp 2015-12-26]. (słow.).
  5. Fico może rządzić samodzielnie na Słowacji. polskieradio.pl, 11 marca 2012. [dostęp 2015-12-26].
  6. Słowacja: Robert Fico znów premierem. tvp.info, 4 kwietnia 2012. [dostęp 2015-12-26].
  7. Fico znów za sterami. Celuje w bogatych. tvn24.pl, 15 maja 2012. [dostęp 2015-12-26].
  8. Luboš Palata: Premier Słowacji chce być prezydentem Słowacji. wyborcza.pl, 24 grudnia 2013. [dostęp 2015-12-26].
  9. Voľby 2016: Pozrite si zoznam zvolených poslancov. sme.sk, 6 marca 2016. [dostęp 2016-03-06]. (słow.).
  10. Reportáž: Smer-SD, SNS, Most-Híd a #Sieť podpísali koaličnú dohodu. teraz.sk, 22 marca 2016. [dostęp 2016-03-23]. (słow.).
  11. Prezident vymenoval novú vládu. pravda.sk, 23 marca 2016. [dostęp 2016-03-23]. (słow.).
  12. Robert Fico odchodzi. Dymisja premiera Słowacji stała się faktem. interia.pl, 15 marca 2018. [dostęp 2018-03-15].
  13. Slovensko má novú vládu, Pellegrini prisľúbil vyšetrenie vraždy. sme.sk, 22 marca 2018. [dostęp 2018-03-22]. (słow.).
  14. Pozrite si, kto vás bude zastupovať v parlamente. pravda.sk, 1 marca 2020. [dostęp 2023-10-15]. (słow.).
  15. Slovakia: Lawmakers refuse to lift immunity of former PM Robert Fico. euronews.com, 4 maja 2022. [dostęp 2022-05-05]. (ang.).
  16. Andrej Kuzmány: Kto sa prekrúžkoval do parlamentu? Pozrite si zoznam 150 poslancov (voľby 2023). sme.sk, 1 października 2023. [dostęp 2023-10-01]. (słow.).
  17. Prezidentka poverila Roberta Fica zostavením vlády. prezident.sk, 2 października 2023. [dostęp 2023-10-03]. (słow.).
  18. Ketrin Jochecová, Eddy Wax, Jacopo Barigazzi: European socialists suspend Robert Fico’s Smer party and its ally Hlas. politico.eu, 12 października 2023. [dostęp 2023-10-25]. (ang.).
  19. Prezidentka SR vymenovala Roberta Fica do funkcie predsedu vlády SR. vlada.gov.sk, 25 października 2023. [dostęp 2023-10-25]. (słow.).
  20. Nagrody Forum Ekonomicznego. forum-ekonomiczne.pl. [dostęp 2022-06-18].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]