Ralph Waite – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ralph Waite
Ilustracja
Ralph Waite (2012)
Data i miejsce urodzenia

22 czerwca 1928
White Plains

Data i miejsce śmierci

13 lutego 2014
Palm Desert

Zawód

aktor, reżyser telewizyjny, aktywista polityczny

Współmałżonek

Beverly Waite
(1951–1966; rozwód)
Kerry Shear Waite
(1977–1981; rozwód)
Linda East
(1982–2014; jego śmierć)

Lata aktywności

1954–2014

Ralph Waite (ur. 22 czerwca 1928 w White Plains, zm. 13 lutego 2014 w Palm Desert) – amerykański aktor i reżyser telewizyjny. Odtwórca roli Johna Waltona Seniora w serialu CBS The Waltons (1972–1981), za którą w 1978 był nominowany do nagrody Emmy[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w White Plains w stanie Nowy Jork jako syn Esther (z domu Mitchell) Waite i Ralpha H. Waite’a, inżyniera budowlanego[2]. W 1946 ukończył White Plains High School. Podczas II wojny światowej w latach 1946–1948 służył w United States Marine Corps[3], a następnie ukończył Uniwersytet Bucknell w Lewisburgu w Pensylwanii[4]. Krótko pracował jako pracownik socjalny[3]. Uzyskał tytuł magistra w Divinity School na Uniwersytecie Yale i był wyświęconym pastorem prezbiteriańskim[4] i redaktorem religijnym w Harper & Row[5] w Nowym Jorku, zanim zdecydował się na karierę aktorską. Był pastorem w Zjednoczonym Kościele Chrystusowym w Garden City na Long Island[5]. Był członkiem letniego programu teatralnego Peninsula Players w sezonie 1963.

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Wystąpił na scenie off-Broadwayu w sztukach – Balkon Jeana Geneta (1960)[6], Nocne bębny Bertolta Brechta (1967)[6] jako Andrew Kragler z Hectorem Elizondo, Hamlet (1967)[6] w roli Klaudiusza i Wieczór Trzech Króli (1969)[6] jako Orsino. W 1963 trafił na Broadway w przedstawieniu Maraton ’33[7] w reż. June Havoc. Wystąpił jako Lyle Britten w broadwayowskiej produkcji Jamesa Baldwina Blues dla pana Charliego (1964)[7] z Joe Donem Bakerem. W 1965 otrzymał doskonałe recenzje za rolę Matthew Stantona w spektaklu Koza Hogana opowiadającym o polityce Brooklynu w latach 90. XIX wieku[8].

Karierę na telewizyjnym ekranie rozpoczął od udziału w serii National Council of Churches Look Up and Live (1966). Na kinowym ekranie debiutował w dramacie więziennym Stuarta Rosenberga Nieugięty Luke (1967)[9] z Paulem Newmanem. Po znakomitym występie bezsilnego brata Jacka Nicholsona w dramacie Boba Rafelsona Pięć łatwych utworów (1971) zaczęły napływać oferty[10]. Wystąpił w roli Pozzo w telewizyjnej adaptacji sztuki Samuela Becketta Czekając na Godota (1977). Za rolę trzeciego oficera Slatera w serialu Korzenie (1977) zdobył nominację do nagrody Emmy[1]. Od 14 września 1972 do 15 stycznia 1981 grał postać Johna Waltona Seniora, patriarchy epoki Wielkiego Kryzysu lat 30. i w czasie II wojny światowej w serialu CBS The Waltons; w latach 1973–1980 wyreżyserował też 16 odcinków. W 1975 założył Los Angeles Actors Theatre, któremu przewodził. W 1995 odniósł sukces, kreując rolę Willa Kiddera w nagrodzonym Pulitzerem dramacie The Young Man from Atlanta Hortona Foote’a[11].

Waite udzielał się również politycznie, trzykrotnie bezskutecznie kandydował do Kongresu w Kalifornii jako Demokrata: W 1990 rzucił wyzwanie weteranowi GOP zasiadającemu w Partii Republikańskiej, Alem McCandlessowi, w 37. dzielnicy hrabstwa Riverside, przegrywając o 5%. W 1998 Waite startował w wyborach specjalnych do 44. dzielnicy z siedzibą w Palm Springs, która została zwolniona po śmierci urzędującego Sonny’ego Bono. Został pokonany w tych wyborach przez Mary Bono, wdowę po Sonnym, i ponownie przegrał z nią w listopadzie[12]. Został pokonany w tych wyborach przez Mary Bono, wdowę po Sonnym, i ponownie przegrał z nią w listopadzie[13]. 21 października 1991 Waite przedstawił byłego gubernatora Kalifornii Jerry’ego Browna przed przemówieniem tego ostatniego, ogłaszającym jego kandydaturę do nominacji na prezydenta Demokratów w 1992[14].

Życie osobiste[edytuj | edytuj kod]

29 grudnia 1951 zawarł związek małżeński z Beverly Hall, z którą miał trzy córki – Sharon, Kathleen i Suzanne[2]. W 1966 doszło do rozwodu[2]. 27 sierpnia 1977 poślubił Kerry Shear Waite, z którą się rozwiódł 31 sierpnia 1981[2]. 4 grudnia 1982 ożenił się z Lindą East[2].

Śmierć[edytuj | edytuj kod]

Zmarł 13 lutego 2014 w swoim domu w Palm Desert w Kalifornii w wieku 85 lat[15][16].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Filmy[edytuj | edytuj kod]

Seriale[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Ralph Waite Awards. AllMovie. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  2. a b c d e Ralph Waite Biography (1928–2014). FilmReference.com. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  3. a b Anthony Hayward: Ralph Waite obituary. „The Guardian”, 2014-02-14. [dostęp 2023-07-14]. (ang.).
  4. a b Lynn Elber: Ralph Waite: Patriarch in 'The Waltons' who led his screen family through the hardships that fuelled his political vision. „The Independent”, 2014-02-19. [dostęp 2014-02-20]. (ang.).
  5. a b Duane Byrge: 'The Waltons' Actor Ralph Waite Dead at 85. „The Hollywood Reporter”, 2014-02-14. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  6. a b c d Ralph Waite. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  7. a b Ralph Waite. Internet Broadway Database. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  8. Douglas Martin: Ralph Waite, Depression-Era Patriarch in ‘The Waltons,’ Dies at 85. „The New York Times”, 2014-02-14. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  9. Ralph Waite. Rotten Tomatoes. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  10. Ralph Waite Biography. AllMovie. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  11. Vincent Canby: THEATER REVIEW; Nameless Menace In Latest By Foote. „The New York Times”, 1995-01-30. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  12. Rick Lyman: On Stage and Off. „The New York Times”, 1998-02-13. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).
  13. 'The Waltons' actor Ralph Waite dies at 85. Fox 5 San Diego, 2014-02-14. [dostęp 2023-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-05)]. (ang.).
  14. Brown Presidential Campaign Announcement. Cable Satellite Corporation, 1991-10-21. [dostęp 2023-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-08-05)]. (ang.).
  15. Arek Tobiasz: Ralph Waite zmarł w wieku 85 lat. spoilerTV.pl, 2014-02-14. [dostęp 2014-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-14)].
  16. Meredith Black: Ralph Waite dies: Friends, co-stars react to death of ‘Waltons’ actor. „Los Angeles Times”, 2014-02-14. [dostęp 2023-08-05]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]