French
DeutschProwincja Kanady (kolonia) – Wikipedia, wolna encyklopedia
| 1841–1867 | |
| Stolica | Kingston 1841–1843 |
|---|---|
| Ustrój polityczny | |
| Głowa państwa | |
| Ustawa o Unii Kanadyjskiej | 10 lutego 1841 |
| Utworzenie Dominium Kanady | 1 lipca 1867 |
 | |
Prowincja Kanady – kolonia brytyjska w Ameryce Północnej, powołana przez parlament brytyjski „Ustawą o Unii Kanadyjskiej” w 1840 roku. Kolonia powstała poprzez połączenie (unię) dwóch kolonii: Dolnej i Górnej Kanady.
Ustrój polityczny nowej kolonii został zaprojektowany zgodnie z rekomendacjami tzw. Raportu Durkhama, Lorda Lambtona, który został oddelegowany do Kanady przez władze brytyjskie w celu zbadania przyczyn rebelii, które wstrząsnęły obu częściami Kanady w 1837 roku. Głównym celem unii było zasymilowanie frankofońskiej ludności zamieszkującej Dolną Kanadę. Początkowo na stolicę kolonii wybrano Kingston. Potem rozpoczęto jej rotację pomiędzy Toronto a Montrealem. Po antyrządowych rozruchach w Montrealu, miasto to straciło swoje stołeczne przywileje. Ostatecznie na stałą stolicę wybrano Ottawę. Prowincja Kanady istniała do 1867, kiedy powołano Konfederację Kanady.
Ustrój polityczny[edytuj | edytuj kod]
Głową kolonii był gubernator generalny. Był on przedstawicielem monarchii brytyjskiej w kolonii i posiadał szeroki zakres władzy. Do niego należało rozpisywanie wyborów, powoływanie i rozwiązywanie rady legislacyjnej, powoływanie i odwoływanie rządów. Gubernator nie był zobowiązany do popierania rządu opartego na większości parlamentarnej, choć od 1848 przyjęło się w zwyczaju tworzenie autentycznego rządu przedstawicielskiego.
Prowincja Kanady została podzielona na dwa rejony Kanadę Wschodnią, odpowiadającą wcześniejszej Dolnej Kanadzie i Kanadę Zachodnią, odpowiadającą Górnej Kanadzie. Choć Kanada Wschodnia była znacznie ludniejsza niż zachodnia, obu częściom przyznano taką samą reprezentację parlamentarną. Zamysł taki podyktowany był zabezpieczeniem interesów ludności pochodzenia brytyjskiego, w większości zamieszkującej Kanadę Zachodnią. Ta początkowa przewaga Zachodniej Kanady, została szybko zniwelowana, wskutek bardzo intensywnego rozwoju demograficznego tej części kolonii. W ciągu kilkunastu lat Anglosasi z grupy wysoce nadreprezentowanej w parlamencie, stali się niedoreprezentowani. Doprowadziło to do permanentnego kryzysu rządowego, który ostatecznie doprowadził do wielkiej koalicji konserwatywno-liberalnej, której ostateczną konsekwencją była Konfederacja Kanady zawiązana w 1867 r.
Choć wszystkie ważne decyzje musiały być konsultowane z gubernatorem generalnym i to on w imieniu monarchy je ostatecznie zatwierdzał, władzę w Prowincji Kanady sprawował rząd. Od pierwszego rządu powołanego w 1840 przyjął się unikatowy zwyczaj podwójnego premierostwa. Na czele rządu zawsze stało dwóch premierów, jeden reprezentujący Kanadę Wschodnią, drugi Zachodnią. Choć jeden z nich nosił miano premiera tytularnego, wszystkie decyzje podejmowane były wspólnie i wymagały obopólnej zgody.
Okres 27 lat istnienia Prowincji Kanady był okresem kształtowania się nowoczesnego systemu parlamentarnego. Dwie partie, które wtedy powstały, były jedynymi, które sprawowały władzę w Kanadzie na poziomie federalnym do czasów współczesnych. Konserwatywna Partia Kanady wyewoluowała z dwóch elitarnych ugrupowań Family Compact, w Kanadzie Zachodniej i Château Clique, we Wschodniej. Liberalna Partia Kanady powstała na bazie kilku radykalnych i reformistycznych ugrupowań (niektóre z nich wywodziły się z kręgów rebelianckich) takich, jak: The Grits lub Rouges.
Lista premierów[edytuj | edytuj kod]
Tekstem wytłuszczonym podane jest nazwisko premiera tytularnego.
Objaśnienie kolorów:
- zielony – reformiści (Reformers, Rouges, itp.)
- żółty – konserwatyści (Family Compact, Château Clique)
- czerwony – Liberalna Partia Kanady
- niebieski – Konserwatywna Partia Kanady
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
