Polskie Towarzystwo Sprawiedliwych wśród Narodów Świata – Wikipedia, wolna encyklopedia

Polskie Towarzystwo Sprawiedliwych wśród Narodów Świata
Państwo	Polska
Siedziba	ul. Wołoska 70 lok. 1; 02-507 Warszawa
Data założenia	19 września 1985
Rodzaj stowarzyszenia	rejestrowe
Prezes	Anna Stupnicka-Bando
Członkowie	ok. 500 (2010)
Nr KRS	0000132863
Data rejestracji	2002
	Położenie na mapie Warszawy Polskie Towarzystwo Sprawiedliwych wśród Narodów Świata
	Położenie na mapie Polski Polskie Towarzystwo Sprawiedliwych wśród Narodów Świata
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Polskie Towarzystwo Sprawiedliwych wśród Narodów Świata
	52°11′48″N 21°00′09″E/52,196750 21,002500
	Strona internetowa

Polskie Towarzystwo Sprawiedliwych wśród Narodów Świata – stowarzyszenie zrzeszające Polaków odznaczonych medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Działalność[edytuj | edytuj kod]

„Polskie Towarzystwo Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata” jest organizacją pozarządową założoną w 1985. Członkami zwyczajnymi mogą być osoby odznaczone medalem Sprawiedliwych, a od 2014 także ich potomkowie^[1]. Wspierający mogą brać udział w pracach stowarzyszenia, udzielać pomocy finansowej i służyć głosem doradczym. Za szczególną działalność na rzecz Sprawiedliwych można zostać członkiem honorowym (m.in. Lech Wałęsa)^[2]. W szczytowym okresie działalności zapisanych było 1260 osób. W 2010 żyło ok. 500 członków. Towarzystwo posiada sztandar oraz miniatury medali^[3].

Statutowym celem działalności Towarzystwa jest zachowanie pamięci i szerzenie wiedzy o okupacji niemieckiej w Polsce, Zagładzie i ludziach, którzy ratowali Żydów, przeciwdziałanie antysemityzmowi i ksenofobii. Prowadzi działalność archiwizacyjną^[4] oraz edukacyjną. Członkowie uczestniczą w spotkaniach z młodzieżą, nauczycielami i innymi dorosłymi z Polski, Izraela i innych państw tudzież uroczystościach rocznicowych, świętach polskich i żydowskich, sesjach naukowych. Towarzystwo współpracuje m.in. z Ambasadą Izraela w Warszawie (szczególnie podczas wręczania kolejnych medali Sprawiedliwych), Instytutem Pamięci Narodowej, Żydowskim Instytutem Historycznym, Instytutem Jad Waszem w Jerozolimie, Fundacją Shalom^[3].

Towarzystwo rekomenduje wnioski Sprawiedliwych ubiegających się o świadczenia kombatanckie. Dzięki Towarzystwu Sprawiedliwi otrzymywali darmowe leki z Fundacji Anny Frank, a potrzebujący także pomoc finansową, organizowane wczasy i paczki świąteczne. Członkowie zarządu i komisji rewizyjnej nie pobierają wynagrodzenia. Działalność Towarzystwa przez długi czas finansowana była jedynie ze składek członkowskich. Obecnie działa dzięki wsparciu m.in.: Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie, Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu, Muzeum Historii Żydów Polskich Polin, Fundacji Batorego, Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce^[5].

Zarząd Stowarzyszenia[edytuj | edytuj kod]

Anna Stupnicka-Bando – prezes
Józef Walaszczyk – wiceprezes (zm. 2022)
Tadeusz Stankiewicz – wiceprezes (zm. 2024)
Irena Senderska-Rzońca – sekretarz zarządu
Alicja Schnepf – członek zarządu
Tadeusz Burchacki – członek zarządu (potomek Sprawiedliwych)

Na podstawie materiału źródłowego^[6].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Towarzystwo zostało założone 19 września 1985. 20 listopada 1985 odbyło się pierwsze zebranie stowarzyszenia. W skład zarządu weszli: Tadeusz Bilewicz, Ludwik Kołkowski, Anna Orłowska, Stanisław Mazur, Władysław Szafraniec, Jerzy Śliwczyński. Nawiązano wówczas współpracę z urzędami państwowymi, organizacjami społecznymi i instytutami naukowymi. W 1988 wraz z IPN zorganizowano seminarium naukowe poświęcone Holocaustowi. W latach 1989–1992 amerykański filantrop Harvey Sarner sfinansował wyjazd 180 Sprawiedliwych do Jerozolimy. W 1991 we współpracy z IPN, Ministerstwem Spraw Zagranicznych oraz Urzędem do spraw Kombatantów opublikowano książkę Those who helped. Polish Rescuers of Jews during the Holocaust. W 1994 powstały pierwsze koła terenowe, m.in. w Krakowie, Lublinie, Łodzi. Od 2000, dzięki staraniom Towarzystwa, przyznawane są świadczenia kombatanckie dla Sprawiedliwych – wydano ich dotąd co najmniej 860. 16 listopada 2010 Towarzystwo odznaczono medalem „Zasłużony dla Tolerancji” Fundacji Ekumenicznej „Tolerancja”^[3]. W październiku 2016 w Muzeum Historii Żydów Polskich zorganizowano pierwszy zjazd polskich Sprawiedliwych, w którym uczestniczyło od 70^[7] do 100^[8] Sprawiedliwych.

Przedstawiciele Towarzystwa spotykali się z takimi osobistościami jak prezydent Chaim Herzog (1992), premier Icchak Rabin, królowa Elżbieta II, prezydenci Bill Clinton^[3] i Barack Obama (2009)^[9] czy premier Mateusz Morawiecki (2018)^[10].