Phil Jackson – Wikipedia, wolna encyklopedia

Phil Jackson
Philip Douglas Jackson
Ilustracja
Phil Jackson
#18 (jako zawodnik Knicks), 17 (jako zawodnik Nets), 34 (w drużynie akademickiej)
silny skrzydłowy[1]
Pełne imię i nazwisko

Philip Douglas Jackson

Pseudonim

„Zen Master”, „The Lord of The Rings”[2], „Jax”[3][4] (jako trener); „Head’n’Shoulders”, „Action Jackson”[5][6], The Mop[7] (jako zawodnik); „Bones” (w szkole średniej)

Data i miejsce urodzenia

17 września 1945
Deer Lodge

Wzrost

203 cm

Masa ciała

100 kg

Kariera
Aktywność

1962–1980

Szkoła średnia

Williston High School,
Williston (Dakota Północna)

College

Uniwersytet Dakoty Północnej

Draft

1967, numer: 17
New York Knicks

  1. Mecze w lidze aktualne na 13 września 2019[1].

Phil Jackson, właściwie Philip Douglas Jackson (ur. 17 września 1945 w Deer Lodge) – amerykański trener koszykarski oraz koszykarz. Rekordzista w liczbie zdobytych tytułów mistrza NBA (jako trener lub zawodnik). W prowadzonych przez niego zespołach grali tacy zawodnicy jak: Michael Jordan, Kobe Bryant, Shaquille O’Neal, Scottie Pippen, Dennis Rodman czy Karl Malone.

Karierę zawodowego koszykarza rozpoczynał w New York Knicks, z którymi w 1970 i 1973 zdobył jedyne w historii drużyny tytuły mistrza NBA. Pod koniec lat 70 trafił do New Jersey Nets, gdzie zakończył karierę. W 1987 został asystentem, a w 1989 głównym trenerem Chicago Bulls, którzy w trakcie dziewięciu kolejnych sezonów zdobyli sześć tytułów mistrzowskich. Z Bulls odszedł w 1998, co zbiegło się z zakończeniem kariery przez Michaela Jordana. Po roku przerwy został trenerem Los Angeles Lakers. Drużyna ta pod jego wodzą zdobyła łącznie pięć tytułów mistrza NBA. Karierę trenerską zakończył w 2011. W latach 2014–2017 był prezydentem New York Knicks.

Jackson jest uznawany za najlepszego trenera w historii NBA. Zdobył łącznie 13 tytułów mistrzowskich – 11 jako trener (6 z Chicago Bulls, 5 z Los Angeles Lakers) i 2 jako zawodnik (z New York Knicks). Jest liderem wszech czasów w stosunku zwycięstw do rozegranych pod jego wodzą meczów (70,4 procent). W 1996 wybrano go do drużyny 50-lecia NBA jako jednego z dziesięciu najlepszych trenerów w historii. W 2007 został włączony do koszykarskiej galerii sław.

W trakcie kariery trenerskiej był znany ze stosowania tzw. ofensywy trójkątów oraz z wykorzystywania zen podczas treningów (stąd pseudonim „Zen Master”). Jest autorem wielu książek, m.in. Sacred Hoops: Spiritual Lessons of a Hardwood Warrior i The Last Season: A Team in Search of Its Soul, która znalazła się na liście bestsellerów The New York Times.

Młodość i szkoła średnia[edytuj | edytuj kod]

W młodości grał w koszykówkę, futbol amerykański, baseball oraz rzucał dyskiem[8]. Uczęszczając do szkoły średniej w Williston w Dakocie Północnej był członkiem szkolnej drużyny koszykarskiej[9]. Nosił wówczas pseudonim „Bones”[10].

Ze szkolną drużyną dwukrotnie wygrywał mistrzostwo stanu[11]. W 1963, w decydującym o tytule meczu, zanotował 35 punktów, ustanawiając przy tym rekord turnieju w liczbie łącznie zdobytych punktów (96)[12]. Został wówczas zauważony przez Billa Fitcha – trenera drużyny koszykarskiej Uniwersytetu Dakoty Północnej, który starał się przekonać Jacksona, aby ten do nich dołączył[13].

Studia[edytuj | edytuj kod]

Do drużyny prowadzonej przez Fitcha dołączył ostatecznie w 1963, lecz ówczesne przepisy NCAA nie zezwalały na grę w rozgrywkach akademickich studentom pierwszego roku[13]. W pierwszym sezonie gry Jacksona Fighitng Sioux zajęli trzecie miejsce w drugiej dywizji NCAA[14], a on sam zdobywał średnio 11,8 punktu oraz 11,6 zbiórki na mecz[1].

W rozgrywkach 1965/1966 Jackson osiągał średnio o 10 punktów i ponad jedną zbiórkę więcej na mecz (21,8 i 12,9)[1], lecz i tym razem jego drużynie nie udało się awansować do finału, kończąc ostatecznie sezon na 4 miejscu[14]. Jak i sezon wcześniej bowiem, Fighitng Sioux przegrali z drużyną koszykarską Uniwersytetu Południowego Illinois[15].

W ostatnim roku studiów i zarazem występów w barwach Fighitng Sioux Jackson zdobywał średnio 27,4 punktu i 14,4 zbiórki na mecz[1], jednak drużynie nie udało się choćby powtórzyć wyniku z poprzedniego sezonu[14].

W każdym z sezonów gry był wybierany do najlepszych składów rozgrywek, przy czym dwukrotnie (w 1966 i 1967) otrzymywał tytuł najbardziej wartościowego zawodnika Konferencji Południowo-Centralnej[16][17]. W barwach Fighitng Sioux Jackson zdobył łącznie 1708 punktów (piąte miejsce na liście wszech czasów drużyny) oraz 1109 zbiórek (trzecie)[17].

Kariera zawodnicza (1967-1980)[edytuj | edytuj kod]

Jackson w 1968.

New York Knicks (1967-1978)[edytuj | edytuj kod]

Początki, kontuzja i pierwsze mistrzostwo (1967-1970)[edytuj | edytuj kod]

Jackson, który w trakcie studiów urósł o dwa cale[13] i po ich ukończeniu mierzył już 207 cm wzrostu[12][18], zgłosił się do draftu NBA 1967 roku, w którym to został wybrany z 17 numerem przez New York Knicks[19].

Przeprowadzka do Nowego Jorku przyniosła znaczne zmiany w życiu Jacksona[20]. Rozwiódł się z żoną, zaczął eksperymentować z marihuaną i LSD[15][21]. Po latach stwierdził jednak, że próbowanie narkotyków było ważnym momentem w jego życiu, gdyż wiedział już, czego miał się wystrzegać[22]. Wówczas też, inspirując się książką pt. Zen i sztuka oporządzania motocykla, starł się znaleźć drogę do perfekcji[20].

Już jako debiutant potrafił walczyć o swoje zdanie w szatni, nieraz ścierając się z zawodnikami o dużo dłuższym stażu gry, którzy nazywali go „Head’n’Shoulders”[23]. Z uwagi na małą liczbę rozgrywanych minut, w drużynie Knicks Jackson nie mógł być jednak strzelcem jak wcześniej, przez co zmuszony był skupiać się na obronie[20].

W pierwszym sezonie gry w NBA wystąpił w 74 meczach sezonu regularnego i 6 meczach fazy playoffs[24], przy czym w fazie zasadniczej zdobywał średnio 6,2 punktu i 4,2 zbiórki na mecz[1]. Statystyki te pozwoliły mu wówczas na znalezienie się razem z kolegą z zespołu – Waltem Frazierem – w najlepszej piątce debiutantów sezonu[25].

W sezonie 1968/1969 Jackson wystąpił tylko w 47 meczach sezonu regularnego[26], zdobywając średnio 7,1 punktu oraz 5,2 asysty na mecz[1]. Doznał bowiem kontuzji kręgosłupa, która wyeliminowała go z gry w całym kolejnym sezonie[1]. W trakcie rekonwalescencji został nieoficjalnym asystentem ówczesnego trenera Knicks – Williama Holzmana, ucząc się prowadzenia zespołu[20]. Był to sezon, w którym Knicks wygrali pierwsze w historii drużyny mistrzostwo NBA[27].

Stopniowy rozwój i drugie mistrzostwo (1970-1973)[edytuj | edytuj kod]

Po ponad sezonie przerwy Jackson wrócił do gry w barwach Knicks, zdobywając w całym sezonie średnio 4,7 punktu i 3,4 zbiórki na mecz. Wystąpił wówczas w 71 meczach sezonu regularnego i 5 fazy playoffs, podczas których trzykrotnie nie udało mu się zdobyć choćby punktu[28].

W następnych dwóch rozgrywkach Jackson zanotował progres statystyczny[1]. W sezonie 1971/1972 zdobywał 7,2 punktu i 4,1 zbiórki na mecz, a w kolejnym już 8,1 punktu oraz 4,3 zbiórki[1], będąc jednym z kluczowych rezerwowych Knicks, którzy po pokonaniu 4-1 Los Angeles Lakers po raz drugi wygrali mistrzostwo NBA[29]. Tym razem jednak Jackson zagrał w każdym z meczów finałowej serii, notując średnio 8,4 punktu i 5,6 zbiórki na mecz[30].

Szczyt kariery (1973-1975)[edytuj | edytuj kod]

W sezonie 1973/1974 Jackson po raz jedyny w karierze wystąpił we wszystkich 82 meczach sezonu regularnego, zdobywając średnio 11,1 punktu i 5,8 zbiórki na mecz, spędzając na boisku średnio 25 z 48 możliwych minut[1]. Znajdował się wówczas także na 13 miejscu w statystyce najlepszych obrońców ligi (według liczby punktów zdobytych przez przeciwników na 100 posiadań piłki) oraz, z wynikiem 1,8 procent, na 15 wśród zawodników z najlepszym procentem zablokowanych rzutów[31]. W meczu z Cleveland Cavaliers rozgrywanym 1 grudnia 1973 roku zdobył zaś 30 punktów (przy 43 minutach na boisku)[32], co stanowi rekord jego kariery[1].

W fazie playoffs Jackson wystąpił w 12 meczach[33]. W półfinałach konferencji Knicks pokonali Capitol Bullets 4-3[34], jednak odpadli już w kolejnej rundzie, przegrywając z Boston Celtics 4-1[35]. W ostatnim meczu serii Jackson zdobył 27 punktów (najwięcej wśród zawodników Knicks)[36], czym ustanowił rekord swojej kariery w playoffs[1].

Rozgrywki 1974/1975 były dla niego statystycznie bardzo podobne do poprzednich[1]. Rozegrał bowiem 78 spotkań sezonu regularnego, dwukrotnie zdobywając powyżej 20 punktów[37]. Przebywał wówczas na boisku przeciętnie 29,3 minuty (najwięcej w karierze), notując średnio 10,8 punktu oraz 7,7 zbiórki na mecz[1]. Był także najczęściej faulującym zawodnikiem sezonu regularnego (razem z Bobem Dandridgem), z liczbą 330 fauli osobistych[38]. W fazie playoffs Knicks odpadli tym razem w pierwszej rundzie, po tym, jak przegrali z Houston Rockets 2-1[39]. Najlepsze pod względem statystycznym było dla Jacksona drugie, wygrane przez Knicks starcie, w którym zdobył 12 punktów i zanotował 10 zbiórek (najwięcej w drużynie)[40].

Ostatnie lata w Knicks (1975-1978)[edytuj | edytuj kod]

W kolejnych latach rola Jacksona w Knicks stopniowo malała[1]. Choć w sezonie 1975/1976 rozegrał 80 meczów, to spędzał na boisku przeciętnie tylko 18,3 minuty na mecz, notując średnio 6 punktów oraz 4,3 zbiórki[1] (jedenastokrotnie zdobywał powyżej 10 punktów)[41]. Knicks zaś nie zakwalifikowali się do fazy playoffs, kończąc sezon na ostatnim, czwartym miejscu w Dywizji Atlantyckiej, z bilansem 38 wygranych i 44 porażek[42].

W sezonie 1976/1977 Jackson spędzał na boisku średnio już tylko 13,6 minuty na mecz (przy 76 rozegranych spotkaniach), zdobywając średnio 3,4 punktu oraz 3 zbiórki[1]. Tylko 6-krotnie zanotował więcej niż 10 punktów[43], a Knicks ponownie nie zakwalifikowali się do fazy playoffs (bilans 40-42)[44].

Ostatni sezon w Knicks był dla Jacksona pod względem statystycznym najgorszy w całej karierze[1]. Zagrał tylko w 63 meczach, notując średnio 2,4 punktu na mecz i 1,3 zbiórki[1], przebywając na boisku średnio 10,4 minuty[45]. Knicks awansowali jednak do playoffs[46]. W pierwszej rundzie pokonali oni Cleveland Cavaliers 2-0[47], lecz następnie ulegli w półfinałach konferencji Philadelphii 76ers 4-0[48]. Jackson zagrał zaś we wszystkich rozgrywanych przez nowojorczyków meczach[49].

New Jersey Nets (1978-1980)[edytuj | edytuj kod]

8 czerwca 1978 Jackson został wymieniony wraz z wyborem w pierwszej rundzie draftu 1978 do New Jersey Nets w zamian za wybory pierwszej rundy draftów 1978 i 1979 roku[50]. Tym samym opuścił Knicks po jedenastu rozegranych sezonach[1].

W pierwszym sezonie w barwach Nets Jackson wystąpił w 59 spotkaniach, notując średnio 6,3 punktu oraz 3 zbiórki na mecz, spędzając przy tym na boisku przeciętnie 18,3 minuty[51]. Nets zakończyli zaś sezon na trzecim miejscu w Dywizji Atlantyckiej i awansowali do playoffs z bilansem 37-45[52]. Odpadli jednak już w pierwszej rundzie, po tym, jak przegrali 2-0 z Philadelphią 76ers[53]. Jackson zagrał w obu spotkaniach, rozgrywając łącznie 20 minut, notując 4 punkty i 3 zbiórki[54].

Sezon 1979/1980 był ostatnim i jednocześnie najkrótszym sezonem w karierze Jacksona[55]. Rozegrał on bowiem tylko 16 spotkań, w których zdobywał średnio 4,1 punktu i 1,5 zbiórki na mecz[1].

Kariera trenerska (1978-2011)[edytuj | edytuj kod]

Styl pracy[edytuj | edytuj kod]

Wielki wpływ na pracę trenerską Jacksona miała filozofia rodowitych mieszkańców Ameryki Północnej oraz filozofie wschodnie[18]. W ramach treningów stosował medytację[56] oraz praktyki związane z zen (stąd pseudonim „Zen Master”)[57]. Starał się inspirować graczy, zamiast nimi kierować[58]. Uważał, że każdy z zawodników stanowi ważny element całości, jakim jest zespół[58]. Bazował na psychologii, indywidualnym podejściu do graczy, starając się wydobyć z każdego z nich prawdziwą naturę pozbawioną lęków i nadmiernego ego[58]. W ten sposób przekonywał zawodników do poświęceń na rzecz sukcesów drużyny[58].

Uważał, że nie należy skupiać się na zwycięstwie, tylko na stworzeniu najlepszej możliwej sytuacji do zwycięstwa. Walkę o zwycięstwo nazywał „grą przegranych”[58].

Wyraz stylowi pracy Jacksona dawała stosowana przez niego taktyka ofensywy trójkątów, nazywana najbardziej dominującą w historii[59][60]. W okresie 20 lat prowadzone przez niego zespoły Chicago Bulls i Los Angeles Lakers grając w ten sposób zdobyły 11 tytułów mistrza NBA[59].

Początki (1978-1987)[edytuj | edytuj kod]

Po zakończeniu kariery koszykarskiej, został asystentem trenera w New Jersey Nets[61], jego ostatnim zespole w karierze zawodniczej. Potem pracował w niższej lidze CBA i portorykańskiej BSN[62]. Obejmując w 1982 roku Albany Patroons, chciał stworzyć zespół idealny, w którym każdy koszykarz jest nie tylko tak samo istotny dla drużyny, ale ma nawet taką samą pensję. Dzielił drużynę na piątki, które grały po równo, i dopiero na ostatnie minuty wprowadzał na boisko graczy, którzy wcześniej spisywali się najlepiej[20]. Wówczas nauczył się jak radzić sobie z zawodnikami grającymi tylko dla wyników indywidualnych i przemieniać ich w graczy poświęcających się dla drużyny. Tych, którzy nie chcieli słuchać, wyrzucał z zespołu. Przykładem jest Michael Graham, który był jednym z lepszych zawodników Patroons, ale nie chciał przyjąć filozofii Jacksona[61][63]. Ostatecznie w sezonie 1983/1984 doprowadził zespół do mistrzostwa CBA, dzięki czemu zdobył tytuł trenera roku tejże ligi[64]. Następnie jednak zrezygnował z prowadzenia zespołu, ponieważ uważał, że zepsuł karierę Grahamowi[63]. Podczas pracy w Portoryko z zespołami Piratas de Quebradillas i Gallitos de Isabela nauczył się panować nad emocjami, gdyż nie raz dochodziło tam do bójek pomiędzy zawodnikami i kibicami[20].

Gdy skończył pracę w CBA, próbował zostać asystentem trenera w New York Knicks, ale jego były klub nie wyraził zainteresowania[65]. Wtedy zaczął rozważać zmianę branży na prawniczą[20]. Gdy zarejestrował się jako bezrobotny, zadzwonił do niego Jerry Krause z propozycją dołączenia do sztabu szkoleniowego Chicago Bulls[65].

Chicago Bulls (1987-1998)[edytuj | edytuj kod]

Jackson podczas ostatniego sezonu w Bulls.

Początki (1987-1989)[edytuj | edytuj kod]

Ostatecznie do Bulls trafił w 1987 roku, gdzie pełnił funkcję asystenta Douga Collinsa[66]. Spotkał wtedy Texa Wintera, od którego nauczył się taktyki ofensywnych trójkątów[67]. W zespole znajdowali się wówczas tacy zawodnicy, jak Michael Jordan czy Scottie Pippen[68], a mimo to Bulls przedwcześnie kończyli sezon. Winą obarczono głównego trenera, który ostatecznie stracił swoje stanowisko[69]. Po zwolnieniu Collinsa w 1989 roku, to właśnie Jackson przejął funkcję głównego trenera Bulls[70]. Od razu zaczął korzystać z systemu ofensywnych trójkątów.

Pierwsze trzy tytuły mistrzowskie (1989-1994)[edytuj | edytuj kod]

Już w pierwszym sezonie prowadzony przez niego zespół dotarł do finału konferencji wschodniej[71], gdzie jednak przegrał po siedmiu meczach z późniejszymi mistrzami NBA Detroit Pistons[72]. W kolejnych trzech latach Bulls pod jego dowodzeniem byli już nie do pokonania i trzykrotnie wywalczyli mistrzowski tytuł[73][74].

Lata bez Jordana (1994-1995)[edytuj | edytuj kod]

W następnych dwóch sezonach zespół, osłabiony brakiem najlepszego koszykarza w historii, Michaela Jordana[75], który zaczął grać w baseball[76], docierał tylko do drugiej rundy playoffs[77][78], ale mimo wszystko Jackson pozostawał na swoim stanowisku.

Trzy kolejne tytuły mistrzowskie (1995-1998)[edytuj | edytuj kod]

W sezonie 1995-1996 Jordan postanowił skończyć z baseballem i znów wrócił na parkiet[79]. Od jego powrotu szanse Bulls na kolejne mistrzostwa odżyły[80]. Okazali się fenomenem ligi, a Jackson po raz pierwszy i jedyny w karierze zdobył nagrodę dla trenera roku[81][82]. Dotarli do finału, gdzie pokonali, prowadzonych przez Gary Paytona i Shawna Kempa, Seattle SuperSonics[83]. W tym też roku wybrano go do NBA’s 50th Anniversary All-Time Team, jako jednego z dziesięciu najlepszych trenerów w historii[84]. W dwóch kolejnych sezonach Bulls grali w finale z Utah Jazz[85], oba wygrali i tym samym po raz drugi zdobyli trzy tytuły mistrzowskie z rzędu[86][87].

Mimo sukcesów zespołu iskrzyło na linii pomiędzy Jacksonem a generalnym managerem Bulls Jerrym Krause[88]. Niektórzy wierzyli, że Krause był zazdrosny o to, że media Jacksonowi przypisywały całkowity sukces drużyny z Chicago[15]. Po negocjacjach przedłużono jednak kontrakt z Jacksonem tylko na sezon 1997-1998[88]. Na konferencji prasowej Krause ogłosił przedłużenie kontraktu, ale również poinformował, że po jego zakończeniu Jackson rozstanie się z drużyną, nawet jeśli Bulls zdobędą tytuł[88]. Po sezonie karierę zakończył Michael Jordan, a solidaryzujący się z Jacksonem kolejni zawodnicy tacy, jak Scottie Pippen czy Dennis Rodman, na własne życzenie opuścili Chicago[89].

Los Angeles Lakers (1999-2011)[edytuj | edytuj kod]

Trzy tytuły mistrzowskie i przegrane finały (1999-2005)[edytuj | edytuj kod]

Po roku przerwy od trenowania, Jackson podpisał pięcioletnią umowę z Los Angeles Lakers opiewającą na sumę 30 milionów dolarów[90]. Na wyniki nie trzeba było długo czekać, bowiem już w pierwszym sezonie dotarli do finałów NBA[91], gdzie ostatecznie pokonali Indianę Pacers[92]. Po tym zwycięstwie Lakers wrócili na mistrzowski tron po jedenastu latach przerwy[93].

Rok później Lakers, z Jacksonem jako trenerem, również dotarli do finałów NBA, nie przegrywając wcześniej w playoffs ani jednego meczu[94]. Pierwsza porażka przyszła w finale z Philadelphią 76ers[95], ale wygrali kolejne cztery spotkania i po raz drugi z rzędu zdobyli mistrzowski tytuł[96], mając w rozgrywkach posezonowych bilans 15-1[97]. W playoffs 2002 Sacramento Kings postawili drużynie Jacksona duży opór, lecz ci mimo wszystko wygrali serię po siedmiu meczach[98]. W finale NBA Lakers zagrali z New Jersey Nets, których pokonali w czterech meczach i po raz trzeci z rzędu zdobyli mistrzowskie pierścienie[99]. Był to trzeci przypadek w karierze Jacksona, gdy prowadzony przez niego zespół trzykrotnie na przestrzeni trzech lat zdobywał mistrzostwo NBA[100].

W zespole coraz częściej dochodziło do spięć pomiędzy Kobem Bryantem i Shaquille O’Nealem[101][102]. W końcu atmosfera udzieliła się też Jacksonowi, który nie mógł znaleźć z Bryantem wspólnego języka[103], gdyż ten krytykował jego taktykę ofensywnych trójkątów[104]. Zła atmosfera w drużynie spowodowała porażkę Lakers w półfinale konferencji zachodniej 2003 z San Antonio Spurs[105].

Po sezonie do składu Lakers dołączyli weterani, Gary Payton i Karl Malone[106][107], przez co zespół z Los Angeles stał się kandydatem do mistrzostwa[108][109]. Przez cały sezon towarzyszyły im jednak co chwile nowe scysje. Wszystko zaczęło się, gdy Kobe Bryant został oskarżony o molestowanie seksualne i został postawiony przed sądem, przez co musiał co jakiś czas latać do Kolorado[110]. Trwające przez cały sezon publiczne złośliwe docinki pomiędzy Bryantem i Shaquille O’Nealem pogarszały tylko sytuacje w zespole[102]. Mimo tylu przeszkód Jacksonowi udało się wyciągnąć z zespołu resztkę sił i zakończyć sezon zasadniczy z 56 zwycięstwami na koncie[111]. Przegrali jednak w finale NBA z Detroit Pistons[112]. Niedługo po zakończeniu finałów Jackson ustąpił ze stanowiska[113][114].

Podczas jednorocznej przerwy od NBA, jesienią 2004 roku wydał książkę The Last Season: A Team in Search of Its Soul, w której szczegółowo opisał zdarzenia z sezonu 2003-2004[115]. Najwięcej krytyki spadło na Bryanta, którego Jackson nazwał „niemożliwym do wytrenowania”[116][117].

Lata bez wygranych tytułów mistrzowskich (2005-2008)[edytuj | edytuj kod]

Jackson jako trener Lakers w 2010.

Jackson wrócił do Lakers w sezonie 2005-2006[118]. Pogodził się z Bryantem i, podpisując 3 letnią umowę opiewającą się na kwotę 30 milionów dolarów, stał się najlepiej zarabiającym trenerem w NBA[119]. Miał przed sobą duże wyzwanie, bowiem raptem rok wcześniej Lakers po raz pierwszy od ośmiu lat nie awansowali do playoffs[120]. W sezonie zasadniczym udało im się wygrać 45 spotkań, co było 11 procentowym progresem w porównaniu z poprzednim sezonem[121]. W rozgrywkach posezonowych Lakers sobie nie poradzili i już w pierwszej rundzie odpadli po siedmiu meczach z Phoenix Suns[122]. Dla Jacksona była to pierwsza porażka w pierwszej rundzie w całej karierze[123].

7 stycznia 2007 roku Jackson wygrał swój dziewięćsetny mecz w sezonie regularnym, osiągając to przy najmniejszej liczbie rozegranych spotkań w historii[124][125]. W sezonie 2006-2007 Lakers spisywali się jeszcze gorzej niż przed rokiem i zakończyli sezon z bilansem 42-40[126], co było najgorszym osiągnięciem w karierze Jacksona[127]. W playoffs znów przegrali w pierwszej rundzie z Phoenix Suns[128], lecz mimo to przedłużono z Jacksonem kontrakt na kolejne dwa lata[129].

Odkąd 2 lutego 2008 Lakers sprowadzili z Memphis Grizzlies Pau Gasola[130], wygrali w sezonie zasadniczym 2007-2008 27 spotkań, przegrywając 10[131]. Już w tym samym sezonie Lakers po czteroletniej przerwie awansowali do finałów NBA[132], gdzie grali z Boston Celtics[133], którzy ostatecznie zdobyli tytuł mistrza NBA[134]. Tym samym zapobiegli wyprzedzeniu przez Jacksona ich legendarnego trenera Reda Auerbacha, w liczbie zdobytych mistrzowskich pierścieni, jako trener[135].

Kolejne mistrzostwa i końcówka kariery (2008-2010)[edytuj | edytuj kod]

25 grudnia 2008 roku Jackson stał się najszybszym zwycięzcą 1000 meczów w NBA[136], a prowadzeni przez niego Lakers po raz drugi z rzędu dostali się do finałów NBA[137]. Pokonali w nich 4-1 Orlando Magic[138], dając tym samym Jacksonowi 10 tytuł mistrzowski w karierze[139]. Po sezonie 2008-2009 Jackson z powodu problemów zdrowotnych planował przejść na emeryturę[140], jednak ostatecznie powrócił do trenowania Lakers w następnym roku[141], zarabiając rekordowe 12 milionów dolarów za sezon[142]. 3 lutego 2010, wyprzedzając Pata Rileya, stał się najbardziej zwycięskim trenerem w historii Lakers[143]. W tym też sezonie po raz kolejny zespół z Los Angeles dostał się do finałów NBA[144], gdzie znów czekali na nich Boston Celtics[145]. Tym razem jednak pokonali Celtics po siedmiu meczach[146]. Dla Jacksona był to 11 tytuł mistrzowski w karierze[147].

Po zdobyciu mistrzostwa w 2010 roku, Jackson znów rozważał przejście na emeryturę[148]. 1 lipca 2010 roku ogłosił, że jednak powróci na stanowisko trenera Lakers w kolejnym sezonie[149]. W sierpniu podpisał roczny kontrakt[150], oświadczając, że jest to jego ostatni sezon w karierze[150]. Prowadzeni przez niego Lakers zajęli w sezonie zasadniczym drugie miejsce w konferencji zachodniej[151], będąc jednymi z faworytów do mistrzowskiego tytułu[152]. W drugiej rundzie playoffs przegrali jednak 4-0 z późniejszymi mistrzami NBA Dallas Mavericks[153], co było pierwszą porażką w czterech meczach w jego karierze[154]. Po sezonie Jackson, tak jak zapowiadał, nie przedłużył kontraktu i zakończył karierę trenerską[155]

Uznanie i sukcesy[edytuj | edytuj kod]

Jackson jest uznawany za najlepszego trenera w historii NBA[13][156][157][158]. W trakcie kariery zdobył łącznie 13 tytułów mistrzowskich, 11 jako trener (6 z Chicago Bulls, 5 z Los Angeles Lakers) i 2 jako zawodnik z New York Knicks[159]. Jest najlepszym trenerem wszech czasów w stosunku zwycięstw do rozegranych meczów, z wynikiem 70,4 procent[160], a także rekordzistą w liczbie zdobytych tytułów mistrza NBA (jako trener lub zawodnik)[161].

W 1981 został włączony do sportowej galerii sław swojej alma mater – Uniwersytetu Dakoty Północnej[17], a w 2007 do Koszykarskiej Galerii Sław im. Naismitha[18].

Latem 2008 roku otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Dakoty Północnej[162].

Kariera działacza (2014-2017)[edytuj | edytuj kod]

Przez wiele miesięcy New York Knicks prowadzili z Jacksonem negocjacje na temat jego dołączenia do organizacji[163]. Zakończyły się one 18 marca 2014 roku, kiedy to na konferencji prasowej został oficjalnie przedstawiony jako prezydent klubu[164]. Funkcję tę miał, zgodnie z kontraktem, sprawować przez pięć lat[165], jednak zwolniono go już w 2017 roku, po konflikcie z ówczesną główną gwiazdą drużyny – Carmelo Anthonym[166].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Jest synem pastora – Charlesa oraz kaznodziejki – Elisabeth Funk Jackson[167][168]. Początkowo wraz z rodzicami był członkiem wspólnoty Zgromadzenia Bożego[15]. Gdy po drafcie przeprowadził się do Nowego Jorku, zmienił swoje podejście do życia i zetknął się z buddyzmem zen[20]. Rozstał się wówczas z żoną June Jackson, z którą miał czworo dzieci[15]. Oprócz gry w koszykówkę uprawiał także futbol amerykański i baseball oraz startował w zawodach lekkoatletycznych. Pomysłem Phila Jacksona na motywowanie graczy było wykorzystywanie filmów – przed prestiżowym starciem w playoffach z Sacramento Kings odtwarzał zawodnikom fragmenty kontrowersyjnego filmu Więzień nienawiści[169]. W 2008 roku otrzymał doktorat honoris causa na Uniwersytecie Dakoty Północnej[167]. Jest związany z Jeanie Buss, córką właściciela Los Angeles Lakers Jerry’ego Bussa, z którą ma córkę Elizabeth[170]. Ma siedmioro wnuków[170]. Mieszka w dzielnicy Playa del Rey w Los Angeles[171].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Sacred Hoops: Spiritual Lessons of a Hardwood Warrior[edytuj | edytuj kod]

Książkę tę napisał po zdobyciu wraz z zespołem Chicago Bulls tytułów mistrza NBA w latach 1991–1993. Jej współautorem jest Hugh Delehanty[172]. Opowiada o tym jak zmotywować zawodników do kolektywnego myślenia i porzucenia indywidualnych ambicji na rzecz zespołu, czyniąc z niego koszykarską drużynę mistrzów[173].

Pozostałe książki[edytuj | edytuj kod]

  • Take It All! (1970, współautor George Kalinsky)
  • Maverick (1975, współautor Charley Rosen)
  • More Than a Game (2001, współautor Charley Rosen)
  • The Last Season: A Team in Search of Its Soul (2004, współautor Michael Arkush)
  • The Los Angeles Lakers: 50 Amazing Years in the City of Angels (2009, słowo wstępne)
  • Journey to the Ring: Behind the Scenes with the 2010 NBA Champion Lakers (2010)
  • 11 pierścieni (Eleven Rings. The Soul of Success 2013, współautor Hugh Delehanty; wyd. pol. SQN 2014)

Statystyki[edytuj | edytuj kod]

Stan na 11 lipca 2012 roku

Statystyki zawodnicze[edytuj | edytuj kod]

Źródło[1].

Legenda
   M Mecze   S5  Pierwsza piątka  MPG  Minuty na mecz
 FG%  Celność rzutów z pola  3P%  Celność rzutów „za 3”  FT%  Celność rzutów wolnych
 RPG  Zbiórki na mecz  APG  Asysty na mecz  SPG  Przechwyty na mecz
 BPG  Bloki na mecz  PPG  Punkty na mecz
Sezon Drużyna M S5 MPG FG% 3P% FT% RPG APG SPG BPG PPG
1967/1968 New York Knicks 75 nie liczono 14,6 40,0% 58,9% 4,5 0,7 nie liczono nie liczono 6,2
1968/1969 New York Knicks 47 nie liczono 19,7 42,9% 67,2% 5,2 0,9 nie liczono nie liczono 7,1
1970/1971 New York Knicks 71 nie liczono 10,9 44,9% 71,4% 3,4 0,4 nie liczono nie liczono 4,7
1971/1972 New York Knicks 80 nie liczono 15,9 44,0% 73,2% 4,1 0,9 nie liczono nie liczono 7,1
1972/1973 New York Knicks 80 nie liczono 17,4 44,3% 79,0% 4,3 1,2 nie liczono nie liczono 8,1
1973/1974 New York Knicks 82 nie liczono 25,0 47,7% 77,6% 5,8 1,6 0,5 0,8 11,1
1974/1975 New York Knicks 78 nie liczono 29,3 45,5% 76,3% 7,7 1,7 1,1 0,7 10,8
1975/1976 New York Knicks 80 nie liczono 18,3 47,8% 73,3% 4,3 1,3 0,5 0,3 6,0
1976/1977 New York Knicks 76 nie liczono 13,6 44,0% 76,8% 3,0 1,1 0,4 0,2 3,4
1977/1978 New York Knicks 63 nie liczono 10,4 47,8% 76,8% 1,7 0,7 0,5 0,2 2,4
1978/1979 New Jersey Nets 59 nie liczono 18,1 47,5% 81,9% 3,0 1,4 0,8 0,4 6,3
1979/1980 New Jersey Nets 16 nie liczono 12,1 63,0% 0,0% 70,0% 1,5 0,8 0,3 0,3 4,1
Kariera 807 17,6 45,3% 0,0% 73,6% 4,3 1,1 0,6 0,4 6,7

Statystyki trenerskie[edytuj | edytuj kod]

Źródło[174].

Legenda
Sezon regularny M Mecze Z Zwycięstwa P Porażki Z–P % Procent zwycięstw do porażek
Playoffs MP Mecze w PO ZP Zwycięstwa w PO PP Porażki w PO PZ–P % Procent zwycięstw do porażek w PO
Zespół Sezon M Z P Z-P% Miejsce MP ZP PP PZ-P% Wynik
Bulls 1989/90 82 55 27 67,1 2 w dywizji Centralnej 16 10 6 62,5 Porażka w finale konferencji
Bulls 1990/91 82 61 21 74,4 1 w dywizji Centralnej 17 15 2 88,2 Mistrzostwo NBA
Bulls 1991/92 82 67 15 81,7 1 w dywizji Centralnej 22 15 7 68,2 Mistrzostwo NBA
Bulls 1992/93 82 57 25 69,5 1 w dywizji Centralnej 19 15 4 78,9 Mistrzostwo NBA
Bulls 1993/94 82 55 27 67,1 2 w dywizji Centralnej 10 6 4 60,0 Porażka w półfinale konferencji
Bulls 1994/95 82 47 35 57,3 3 w dywizji Centralnej 10 5 5 50,0 Porażka w półfinale konferencji
Bulls 1995/96 82 72 10 87,8 1 w dywizji Centralnej 18 15 3 83,3 Mistrzostwo NBA
Bulls 1996/97 82 69 13 84,1 1 w dywizji Centralnej 19 15 4 78,9 Mistrzostwo NBA
Bulls 1997/98 82 62 20 75,6 1 w dywizji Centralnej 21 15 6 71,4 Mistrzostwo NBA
Lakers 1999/00 82 67 15 81,7 1 w dywizji Pacyfiku 23 15 8 65,2 Mistrzostwo NBA
Lakers 2000/01 82 56 26 68,3 1 w dywizji Pacyfiku 16 15 1 93,8 Mistrzostwo NBA
Lakers 2001/02 82 58 24 70,7 2 w dywizji Pacyfiku 19 15 4 78,9 Mistrzostwo NBA
Lakers 2002/03 82 50 32 61,0 2 w dywizji Pacyfiku 12 6 6 50,0 Porażka w półfinale konferencji
Lakers 2003/04 82 56 26 68,3 1 w dywizji Pacyfiku 22 13 9 59,1 Porażka w finale NBA
Lakers 2005/06 82 45 37 54,9 3 w dywizji Pacyfiku 7 3 4 42,9 Porażka w pierwszej rundzie
Lakers 2006/07 82 42 40 51,2 2 w dywizji Pacyfiku 5 1 4 20,0 Porażka w pierwszej rundzie
Lakers 2007/08 82 57 25 69,5 1 w dywizji Pacyfiku 21 14 7 66,7 Porażka w finale NBA
Lakers 2008/09 82 65 17 79,3 1 w dywizji Pacyfiku 23 16 7 69,6 Mistrzostwo NBA
Lakers 2009/10 82 57 25 69,5 1 w dywizji Pacyfiku 23 16 7 69,6 Mistrzostwo NBA
Lakers 2010/11 82 57 25 69,5 1 w dywizji Pacyfiku 10 4 6 40,0 Porażka w półfinale konferencji
Kariera 1640 1155 485 70,4 333 229 104 68,8

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Phil Jackson Stats [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-08-17] (ang.).
  2. Howard Beck, Phil Jackson, NBA’s Lord of the Rings, Faces Ultimate Test: Saving the Knicks [online], Bleacher Report [dostęp 2019-08-17] (ang.).
  3. Matt Appel, Twitter Reacts to Rumors of the Knicks and Phil Jackson Meeting [online], Bleacher Report [dostęp 2019-08-17] (ang.).
  4. Jax is back [online], web.archive.org, 17 sierpnia 2019 [dostęp 2021-02-05] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-17].
  5. Phil Jackson [online], New York Knicks [dostęp 2019-08-17] (ang.).
  6. Howard Beck, Phil Jackson’s Farewell Tour Reaches Madison Square Garden, „The New York Times”, 10 lutego 2011, ISSN 0362-4331 [dostęp 2019-08-17] (ang.).
  7. NBA.com Phil Jackson [online], archive.nba.com [dostęp 2019-08-17].
  8. Jakub Jelonek, Phil Jackson – wizjoner, który zmienił świat koszykówki, „Magazyn Trenera”, 38, czerwiec 2015, ISSN 2082-2030.
  9. Phil Jackson [online], North Dakota Office of the Governor [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  10. My dinner with Phil – a revealing conversation with Lakers Coach Phil Jackson [online], Los Angeles Times, 12 marca 2011 [dostęp 2019-08-17] (ang.).
  11. John. Grasso, Historical dictionary of basketball, Lanham, Md.: Scarecrow Press, 2011, ISBN 978-0-8108-7506-7, OCLC 694791373 [dostęp 2019-09-13].
  12. a b Phil Jackson: Zen Master timeline [online], ESPN.com, 7 września 2007 [dostęp 2019-09-09] (ang.).
  13. a b c d Phil Jackson [online], undalumni.org [dostęp 2019-09-13].
  14. a b c Division II men’s basketball Championship Year-by-Year Results [online] [dostęp 2019-09-13].
  15. a b c d e David. Halberstam, Playing for keeps: Michael Jordan and the world he made, wyd. 1st ed, New York: Random House, 1999, ISBN 0-679-41562-9, OCLC 40305631 [dostęp 2019-09-13].
  16. Tom Miller, Former UND teammates recall Phil Jackson as a two-sport star [online], Duluth News Tribune [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  17. a b c Former UND great Phil Jackson elected to Basketball Hall of Fame [online], University of North Dakota Athletics [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  18. a b c The Naismith Memorial Basketball Hall of Fame :: Phil Jackson [online], www.hoophall.com [dostęp 2019-08-16] (ang.).
  19. 1967 NBA Draft [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  20. a b c d e f g h Phil Jackson kończy karierę. Jak stał się ikoną NBA [online], Sport.pl [dostęp 2019-09-13] (pol.).
  21. Charles Rosen, Maverick. More than a game, wyd. 1st ed, New York: Playboy Press, 1975, ISBN 0-87223-439-8, OCLC 1818177 [dostęp 2019-09-13].
  22. NBA legend: ‘I had to try LSD’ [online], www.heraldsun.com.au, 13 października 2014 [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  23. Richmond, Peter, 1953-, Phil Jackson. Lord of the rings, New York, ISBN 978-0-399-15870-4, OCLC 859168779 [dostęp 2019-09-13].
  24. Phil Jackson 1967-68 Game Log [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  25. 1967-68 NBA Season Summary [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  26. Phil Jackson 1968-69 Game Log [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  27. New York Knicks Franchise Index [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  28. Phil Jackson 1970-71 Game Log [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  29. 1972-73 New York Knicks Roster and Stats [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  30. 1973 NBA Finals – New York Knicks vs. Los Angeles Lakers [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  31. 1973-74 NBA Leaders [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  32. Cleveland Cavaliers at New York Knicks Box Score, December 1, 1973 [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  33. Phil Jackson 1973-74 Game Log [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  34. 1974 NBA Eastern Conference Semifinals – Capital Bullets vs. New York Knicks [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  35. 1974 NBA Eastern Conference Finals – New York Knicks vs. Boston Celtics [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  36. New York Knicks at Boston Celtics Box Score, April 24, 1974 [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  37. Phil Jackson 1974-75 Game Log [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  38. 1974-75 NBA Leaders [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  39. 1975 NBA Eastern Conference First Round – New York Knicks vs. Houston Rockets [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  40. Houston Rockets at New York Knicks Box Score, April 10, 1975 [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  41. Phil Jackson 1975-76 Game Log [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  42. 1975-76 NBA Standings [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  43. Phil Jackson 1976-77 Game Log [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  44. 1976-77 NBA Season Summary [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  45. 1977-78 New York Knicks Roster and Stats [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  46. 1978 NBA Playoffs Summary [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  47. 1978 NBA Eastern Conference First Round – New York Knicks vs. Cleveland Cavaliers [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  48. 1978 NBA Eastern Conference Semifinals – New York Knicks vs. Philadelphia 76ers [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  49. Phil Jackson 1977-78 Game Log [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  50. 1977-78 New York Knicks Transactions [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  51. 1978-79 New Jersey Nets Roster and Stats [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  52. 1978-79 NBA Season Summary [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  53. 1979 NBA Eastern Conference First Round – New Jersey Nets vs. Philadelphia 76ers [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  54. Phil Jackson 1978-79 Game Log [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  55. Phil Jackson [online], NBA Stats [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  56. Pat Mixon, Los Angeles Lakers’ Phil Jackson: The Real Secret Behind The Zen [online], Bleacher Report [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  57. Władcy pierścieni z Miasta Aniołów [online], TVN24.pl [dostęp 2019-09-13].
  58. a b c d e Sunil Sharma, Phil Jackson the Zen Master who conquered basketball [online], Medium, 18 czerwca 2019 [dostęp 2019-08-16] (ang.).
  59. a b Chuck Klosterman, What Ever Happened to the Triangle Offense? [online], Grantland, 18 stycznia 2012 [dostęp 2019-08-16] (ang.).
  60. NBA: Is The Triangle An Outdated Offensive Scheme? [online], Hoops Habit, 18 października 2016 [dostęp 2019-08-16] (ang.).
  61. a b DeAntae Prince: To the surprise of some, Phil Jackson became a basketball lifer. Los Angeles Times, 2010-10-18. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  62. Ira Berkow: SPORTS OF THE TIMES; Phil Jackson Deserves A Shot. New York Times, 1989-06-03. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  63. a b Mike Dyer: Patroons Started Pulling Together After Graham’s Departure:Moore. Schenectady Gazette, 1987-01-29. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  64. Joshua Sexton: Phil Jackson vs. Pat Riley: Comparing Their Careers as Coach of the Lakers. [w:] 16. How Did Phil Jackson Become Coach of the Los Angeles Lakers? [on-line]. Bleacher Report, Inc, 2011-08-12. s. 3. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  65. a b Marc Stein: Jackson: No desire to return to Bulls. ESPN, 2010-05-27. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  66. Easy to Explain Jordan, Difficult to Guard Him. Los Angeles Times, 1988-05-09. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  67. Phil Jackson. New York Times. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).
  68. 1988-1989 Chicago Bulls Roster and Statistics. Bleacher Report, Inc. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  69. Despite Bulls’ Success, They Fire Doug Collins, Los Angeles Times, 7 lipca 1989 [dostęp 2020-03-24] (ang.).
  70. Bulls Elevate Phil Jackson to Head Coach. New York Times, 1989-07-11. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  71. 1989 NBA Eastern Conference Finals – Chicago Bulls vs. Detroit Pistons [online], Basketball-Reference.com [dostęp 2020-03-24] (ang.).
  72. Sam Smith: Pistons Shut Off Jordan And Bulls. Chicago Tribune, 1989-06-01. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  73. After three violent championship ‘celebrations’ in 1993, – 07.05.93 – SI Vault [online], web.archive.org, 17 stycznia 2010 [dostęp 2020-03-24] [zarchiwizowane z adresu 2010-01-17].
  74. Michael Jordan takes Chicago Bulls to third NBA championship – Cover Story. CBS Interactive, 1993-07-12. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  75. Michael Jordan. NBA. [dostęp 2012-07-20]. (ang.).
  76. Dan Shaughnessy: Michael Jordan The Baseball Player. Orlando Sentinel, 1994-02-12. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  77. 1993-1994 Chicago Bulls Schedule and Results. Sports Reference LLC. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  78. 1994-1995 Chicago Bulls Schedule and Results. Sports Reference LLC. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  79. Michael Jordan’s return to the NBA was greeted like the – 03.27.95 – SI Vault [online], web.archive.org, 21 lutego 2013 [dostęp 2020-03-24] [zarchiwizowane z adresu 2013-02-21].
  80. Thumbs Up for Jordan. NBA Media Ventures, LLC. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  81. The Sports Illustrated Vault – SI.com [online], web.archive.org, 3 lipca 2014 [dostęp 2020-03-24] [zarchiwizowane z adresu 2014-07-03].
  82. Phil Jackson holds up the Red Auerbach Trophy. Chicago Tribune, 1996-05-04. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  83. Dobie Holland: Chicago rocks with joy as Bulls celebrate championship. CBS Interactive, 1996-07-08. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  84. Top 10 Coaches in NBA History. nba.com. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).
  85. Jordan, Pippen and Kerr lead Chicago Bulls to fifth NBA Championship. CBS Interacitve, 1997-06-30. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  86. Rick Weinberg: 24: Jordan’s jumper secures 6th NBA title. ESPN, 1998-06-14. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  87. Michael Jordan leads the Chicago Bulls to win 6th NBA championship title. CBS Interactive, 1998-06-28. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  88. a b c Flashback #33: Bulls Offseason Drama: Will They Return? (1997). CBS. [dostęp 2012-06-23]. (ang.).
  89. Phil Jackson. NBA.com. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).
  90. Ken Gurnick, PRO BASKETBALL; Jackson Accepts a Big Offer, Citing the Lakers’ Talent, „The New York Times”, 17 czerwca 1999, ISSN 0362-4331 [dostęp 2020-03-24] (ang.).
  91. NBA Finals: Pacers vs. Lakers [online], web.archive.org, 24 lipca 2013 [dostęp 2020-03-24] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-24].
  92. Lakers vs. Pacers Head-to-Head in the NBA Playoffs. Lakersuniverse.com. [dostęp 2012-06-24]. (ang.).
  93. 1999-2000 Los Angeles Lakers. NBA Media Ventures, LLC. [dostęp 2012-06-24]. (ang.).
  94. 2000-01 Los Angeles Lakers Schedule and Results. Sports Reference LLC. [dostęp 2012-07-09]. (ang.).
  95. Philadelphia 76ers at Los Angeles Lakers Box Score, June 6, 2001. Sports Reference LLC. [dostęp 2012-07-09]. (ang.).
  96. CNNSI.com – 2001 NBA Playoffs – Lakers celebrate another title with downtown parade – Monday June 18, 2001 06:08 PM [online], web.archive.org, 8 maja 2008 [dostęp 2020-03-24] [zarchiwizowane z adresu 2008-05-08].
  97. CNNSI.com – 2001 NBA Playoffs – Lakers grab title, make history with Game 5 win – Saturday June 16, 2001 10:24 AM [online], web.archive.org, 26 października 2012 [dostęp 2020-03-24] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-26].
  98. David DuPree: L.A. survives OT in Game 7 to keep Kings off throne. USA Today, 2002-06-03. [dostęp 2012-07-09]. (ang.).
  99. David DuPree: Lakers sweep up Nets, complete three-peat. USA Today, 2002-06-13. [dostęp 2012-07-09]. (ang.).
  100. David DuPree: Phil Jackson: Zen and now. USA Today, 2002-06-06. [dostęp 2012-07-09]. (ang.).
  101. It’s Kobe Beef Slams Shaq As Feud Grows – New York Daily News [online], web.archive.org, 13 sierpnia 2012 [dostęp 2020-03-24] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-13].
  102. a b Marc Stein: Shaq calls Lakers ‘my team’. ESPN, 2003-10-26. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  103. John Nadel: Shaq Wants Trade as Lakers Argue. ABC News Network, 2003-01-13. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  104. Charley Rosen: Like father, like Kobe. ESPN. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  105. SI.com – 2003 NBA Playoffs – Spurs cruise in Game 6, end Lakers’ reign – Friday May 16, 2003 12:30 AM [online], web.archive.org, 15 lipca 2013 [dostęp 2020-03-24] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-15].
  106. Lakers Sign Free Agents Gary Payton and Karl Malone. NBA, 2003-07-16. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  107. SI.com – Pro Basketball – Lakers ink Payton and Malone at stroke of midnight – Wednesday July 16, 2003 10:20 PM [online], web.archive.org, 18 czerwca 2004 [dostęp 2020-03-24] [zarchiwizowane z adresu 2004-06-18].
  108. Mike Wise: PRO BASKETBALL; With Bryant Absent, Lakers Begin Practicing. New York Times, 2003-10-04. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  109. Peter May: Lakers are a lock -- for turmoil. Boston Globe, 2003-10-28. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  110. Kobe Bryant charged with sexual assault – CNN [online], web.archive.org, 1 listopada 2012 [dostęp 2020-03-24] [zarchiwizowane z adresu 2012-11-01].
  111. 2003-04 Los Angeles Lakers Roster and Statistics. Sports Reference LLC. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  112. Pistons Send Lakers Packing, Win Third NBA Title. NBA, 2004-06-15. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  113. Coach could move to another Lakers job. ESPN, 2004-06-21. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  114. Jackson Will Not Return as Coach of Lakers. NBA, 2004-06-18. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  115. The Last Season: A Team in Search of Its Soul. Google Books. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  116. Michael Wilbon: Bryant Gets Dunked On By Jackson. Washington Post, 2004-10-10. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  117. David DuPree: Jackson in book: Kobe never wanted to be a sidekick. USA Today, 2004-10-27. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  118. Phil Jackson znów w Lakers. Interia, 2005-06-14. [dostęp 2012-07-11]. (pol.).
  119. Jackson, Lakers reunite with three-year deal. ESPN, 2005-06-16. [dostęp 2012-06-24]. (ang.).
  120. Los Angeles Lakers Franchise Index. Sports Reference LLC. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  121. 2005-06 Los Angeles Lakers Roster and Statistics. Sports Reference LLC. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  122. Phoenix Suns (2) vs. Los Angeles Lakers (7). NBA. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  123. Bryant Fades, Suns Rout Lakers in Game 7. NBA, 2006-06-06. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  124. J.A. Adander: Jackson takes recent play over No. 900. Los Angeles Times, 2007-01-08. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  125. Phil Jackson. [dostęp 2012-07-11]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  126. 2006-07 Los Angeles Lakers Roster and Statistics. Sports Reference LLC. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  127. Phil Jackson. [w:] Coaching Record [on-line]. Sports Reference LLC. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  128. SUNS: 2007 Playoffs: Opening Round – Suns Defeat Lakers, 4-1. NBA. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  129. Jackson finally agrees to two-year extension to coach Lakers. ESPN, 2007-11-30. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  130. Lakers Acquire Gasol From Grizzlies. NBA. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  131. 2007-08 Los Angeles Lakers Team Game Log. Sports Reference LLC. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  132. NBA Playoffs 2008- Western Conference Final – Los Angeles Lakers vs. San Antonio Spurs – ESPN. ESPN. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  133. Celtics Vs. Lakers: Analysis & Predictions For The 2008 NBA Finals. Bleacher Report Inc, 2008-06-04. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  134. Marc Spears: Ring it up!. Boston Globe, 2008-06-18. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  135. Jackson can’t pass Auerbach when Celtics roll. ESPN, 2008-06-18. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  136. This Date In The NBA: December. NBA. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  137. Kobe’s 35 points, 10 assists lead Lakers back to NBA Finals. ESPN, 2009-05-29. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  138. Click here to find out more! Magic prove no match as Kobe, Lakers claim 15th NBA crown. ESPN, 2009-06-14. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  139. J.A. Adande: Journey Complete: Kobe Leads Lakers To NBA Championship. ESPN. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  140. J.A. Adande: Master plan: Who succeeds Jackson?. ESPN, 2009-08-18. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  141. Lakers head coach Jackson commits to another season [online], Stabroek News, 4 lipca 2009 [dostęp 2020-03-24] (ang.).
  142. Phil Jackson: The NBA’s First Part-Time, $12 Million Coach. Bleacher Report Inc. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  143. J.A. Adande: Phil Jackson makes Pat Riley Irrelevant. ESPN, 2010-02-04. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  144. Click here to find out more! Behind Bryant’s 37, Lakers withstand Suns’ surge. ESPN, 2010-05-29. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  145. J.A. Adande: Kobe And The Drive For Five. ESPN, 2010-05-30. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  146. J.A. Adande: Lakers Capture Franchise Title No. 16. ESPN, 2010-06-13. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  147. HISTORY OF THE LAKERS. [w:] 2009-10: Back-to-Back [on-line]. NBA. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  148. Dave McMenamin: Jackson ‘leaning towards retiring’. ESPN. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  149. David McMenamin: Jackson will return to Lakers. ESPN, 2010-06-02. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  150. a b Ramona Shelburne: Source: Phil Jackson signs new deal. ESPN, 2010-08-02. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  151. 2010-11 NBA Season Summary. Sports Reference LLC. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  152. Ryan Virgin, NBA Power Rankings: The Teams To Beat In The 2010-2011 NBA Season [online], Bleacher Report [dostęp 2020-03-24] (ang.).
  153. Jason Terry ties NBA playoff record as Mavs sweep defending champions. ESPN. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  154. Phil Jackson Stats. Sports Reference LLC. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  155. Brian Kamenetzky: One last press conference for Phil Jackson. ESPN, 2011-05-11. [dostęp 2012-07-11]. (ang.).
  156. Four Corners: Is Phil Jackson the best coach in NBA history?. Chicago Tribune, 2010-07-04. [dostęp 2012-07-10]. (ang.).
  157. Chris Broussard: X marks the spot of greatest NBA coach. ESPN, 2009-06-15. [dostęp 2012-07-10]. (ang.).
  158. Cliff Potter: NBA Playoffs 2011: Phil Jackson, the Greatest Coach of All Time. Bleacher Report, Inc, 2011-04-14. [dostęp 2012-05-05]. (ang.).
  159. Arash Markazi: Jackson had no choice but to stay. ESPN Internet Ventures, 2010-07-01. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).
  160. Mike Trudell: The Men who Led the Lakers Phil Jackson (1999-2004, 2005-2011). NBA Media Ventures, LLC, 2011-12-02. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).
  161. Jerry Hemingway, 6 Coaches Who Played that Won the Most NBA Titles [online], Sportscasting Pure Sports, 11 maja 2019 [dostęp 2019-08-16] (ang.).
  162. Phil Jackson – MIT Sloan Analytics Conference [online], MIT Sloan Sports Analytics Conference [dostęp 2019-09-13].
  163. Phil Jackson signs with Knicks. espn.go.com. [dostęp 2014-03-18]. (ang.).
  164. Jackson returns to Knicks as team president. nba.com. [dostęp 2014-03-18]. (ang.).
  165. Zen Era: Phil Jackson Comes Home, Is Introduced As Knicks President At MSG. newyork.cbslocal.com. [dostęp 2014-03-18]. (ang.).
  166. NBA. Phil Jackson wylany z New York Knicks [online], Sport.pl [dostęp 2019-08-16] (pol.).
  167. a b Phil Jackson. ESPN Internet Ventures. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).
  168. Phil Jackson Biography, Bio, Profile, pictures, photos from Netglimse.com [online], web.archive.org, 21 września 2012 [dostęp 2020-03-24] [zarchiwizowane z adresu 2012-09-21].
  169. Phil Jackson – Basketball – Salon.com [online], web.archive.org, 1 lutego 2011 [dostęp 2020-03-24] [zarchiwizowane z adresu 2011-02-01].
  170. a b Jenna Goudreau: LA Lakers’ Jeanie Buss Doesn’t Play By The Rules. Forbes.com LLC, 2011-01-24. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).
  171. Mike Bresnahn: Retirement can’t come soon enough for Phil Jackson. Los Angeles Times, 2011-04-07. [dostęp 2012-05-06]. (ang.).
  172. Sacred Hoops: Spiritual Lessons of a Hardwood Warrior. Goodreads Inc. [dostęp 2012-07-10]. (ang.).
  173. Sacred Hoops – Overview. [dostęp 2012-07-13]. (ang.).
  174. Phil Jackson. Sports Reference LLC. [dostęp 2012-07-10]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]