Peter Kaiser (historyk) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Peter Kaiser
Ilustracja
Portret olejny Petera Kaisera, autor nieznany
Data i miejsce urodzenia

1 października 1793
Mauren

Data i miejsce śmierci

23 lutego 1864
Chur

Miejsce spoczynku

Katedra w Chur

Zawód, zajęcie

pedagog, historyk, polityk, dyplomata

Narodowość

Liechtensteińczyk
Szwajcar

Multimedia w Wikimedia Commons

Peter Kaiser (ur. 1 października 1793 w Mauren, zm. 23 lutego 1864 w Chur)[1] – liechtensteiński i szwajcarski[a] pedagog, historyk, pisarz, polityk i dyplomata, autor pierwszego opracowania historii Księstwa Liechtensteinu z 1847 roku[1], które jest jedną z najważniejszych książek dla Liechtensteińczyków oraz ich tożsamości narodowej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Peter urodził się 1 października 1793 roku w liechtensteińskim Mauren[2][3]. Pochodził z szanowanej rodziny i był synem Michaela oraz Marii Anny z domu Matt[2].

Młodość i edukacja[edytuj | edytuj kod]

Początkowo uczył się w rodzinnym Mauren, a potem jeszcze w austriackim Feldkirch[2]. Od roku 1810 uczęszczał do liceum w Wiedniu, gdzie od 1814 roku rozpoczął studia z filozofii[2]. W latach 1815-1817 przebywał na wyjeździe we Włoszech, a po powrocie, kiedy nie zdobył pracy na dworze książęcym, rozpoczął studia prawnicze, historyczne i filozoficzne[1] na Uniwersytecie we Fryburgu, nie istnieją jednak dowody na zdobycie przez Kaisera jakichkolwiek tytułów naukowych[2]. Na studiach był członkiem stowarzyszeń studenckich (niem. Burschenschaft) związanych z tzw. liberalizmem badeńskim (niem. Badischer Liberalismus), gdzie zasłynął jako wspaniały mówca[1][2]. Studiował wraz z jednym z czołowych przedstawicieli tego ruchu politycznego – Karlem von Rotteckiem[2].

Kariera oświatowa[edytuj | edytuj kod]

Od 1819 roku Peter Kaiser pracował jako nauczyciel historii oraz języków (znał łacinę i grekę)[1] w szwajcarskich Hofwil i Yverdonie[2]. W latach 1827-1835 pracował w stanowej szkole średniej kantonu Argowia i pełnił tam w latach 1829-1831 funkcję rektora[2]. W 1835 roku rozpoczął pracę w Disentis/Mustér, a następnie od 1842 w Chur[1][2]. Intensywnie działał na rzecz poprawy stanu edukacji w Liechtensteinie oraz w Gryzonii, co wraz z liberalnymi poglądami powodowało, że był mocno krytykowany przez Kościół[2]. W latach 1849-1850 był dyrektorem szkoły stanowej w Chur, a następnie uczył w niej do swojej śmierci. Jego działania przyczyniły się do znacznego rozwoju oświaty wśród ludzi biedniejszych w Gryzonii i w Księstwie[2].

Kariera historyczna[edytuj | edytuj kod]

Jeszcze w latach 30. XIX wieku, podczas swojej kariery nauczycielskiej, Kaiser prowadził również liczne badania historyczne i pisał wiele prac naukowych[2]. W późniejszych latach przynależał również do lokalnego towarzystwa historycznego, któremu nawet przewodniczył w latach 1849-1851 i 1853-1854[2]. Był bardzo szanowanym historykiem, specjalizującym się w historii Gryzonii i Liechtensteinu, przez co przylgnął do niego przydomek Historiographen der rhätischen Lande (dosł. historiograf ziem retyckich)[2].

Geschichte des Fürstenthums Liechtenstein[edytuj | edytuj kod]

Największym dziełem Petera Kaisera było opracowanie historii Księstwa wydane w Chur w 1847 roku pt. Geschichte des Fürstenthums Liechtenstein nebst Schilderungen aus Chur-Rätien's Vorzeit[1][4]. W książce Kaiser skupił się przede wszystkim na ludzie i na jego relacjach z monarchami[2]. Był to okres sporów i zawirowań politycznych związanych z wiosną ludów i rewolucją marcową 1848 roku, która odbijała się również na sytuacji w Liechtensteinie, dlatego też książka została zakazana przez władze Księstwa w grudniu 1847 roku, jednak niespełna miesiąc później (15 stycznia 1848 roku) książę Alojzy II odwołał decyzję i opracowanie trafiło do sprzedaży w Liechtensteinie[2].

Działalność polityczna[edytuj | edytuj kod]

Pomnik Kaisera ustawiony w 1955 roku na murze obok cmentarza i kościoła parafialnego Mauren w Liechtensteinie.

Peter Kaiser miał reprezentować lud podczas zaplanowanej na 1840 r. wizyty księcia Alojzego. Kiedy jednak nie doszła ona do skutku, Kaiser udał się wraz z dwoma innymi Liechtensteińczykami do Wiednia, gdzie złożyli postulaty na ręce monarchy[2][5]. Od tamtej pory Kaiser był postrzegany jako wichrzyciel i potencjalny przywódca powstania[2]. Dzięki pokojowemu podejściu Petera Kaisera udało się uspokoić niestabilną sytuację polityczną po wybuchu rewolucji w Niemczech i dojść do pokojowego konsensusu w sporze z absolutystyczną monarchią[3][6]. Opracował on założenia pierwszej konstytucji Księstwa[6][7], jednak sam nie uczestniczył w procesie jej tworzenia. Ponadto Peter w 1848 r. reprezentował z woli księcia Liechtenstein wraz z doktorem Karolem Schädlerem w parlamencie frankfurckim[3][5][6]. W 1849 objął urząd landrata Liechtensteinu[3], jednak rok później zrezygnował i całkowicie odszedł z polityki Księstwa[2].

Końcowe lata życia[edytuj | edytuj kod]

Grób Kaisera na cmentarzu Hof w Chur obok katedry Najświętszej Marii Panny Wniebowzięcia.

W roku 1856 przyznane zostało mu obywatelstwo kantonu Gryzonii, co wiązało się ze zrzeknięciem się obywatelstwa liechtensteińskiego[2].

Peter Kaiser zachorował w 1863 roku i niespełna rok później – 23 lutego 1864 zmarł w szwajcarskim Chur[2]. Został pochowany w tamtejszej katedrze[2].

Kaiser był krytykowany za swojego życia za swoje bardzo liberalne poglądy[1] przez konserwatywne grupy polityczne, ale również Kościół[2]. Po jego śmierci został zapomniany zarówno przez Szwajcarów jak i Liechtensteińczyków, a ponowne „odkrycie” Kaisera i wykreowanie go na bohatera narodowego Liechtensteinu zaszło dopiero w XX wieku[2]. Aktualnie bezsprzeczne pozostają jego zasługi dla edukacji w Księstwie, tożsamości narodowej Liechtensteińczyków oraz historiografii Liechtensteinu, za której twórcę jest uważany[2].

Peter-Kaiser Platz w Vaduz

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Imieniem Petera Kaisera został nazwany najważniejszy plac w stolicy kraju – Vaduz, przy którym znajdują się siedziby rządu i Landtagu[8][9].

Ponadto jego imieniem nazwano jedną z głównych ulic jego rodzinnej miejscowości – Mauren[3][10], a także siedzibę rady tej gminy[3]. Tam też znajduje się pomnik Kaisera[3].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Pod koniec życia uzyskał obywatelstwo Gryzonii, zrzekając się tym samym obywatelstwa Liechtensteinu. Ponadto przez większość życia mieszkał i pracował w Szwajcarii.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h Peter Kaiser [online], www.peter-kaiser-stiftung.li [dostęp 2021-03-13] (niem.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Kaiser, Peter – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-03-13] (niem.).
  3. ↑ a b c d e f g Gemeinde Mauren [online], www.mauren.li [dostęp 2021-03-13] [zarchiwizowane z adresu 2021-03-05].
  4. ↑ Peter Kaiser, Arthur Brunhart, Geschichte des Fürstenthums Liechtenstein nebst Schilderungen aus Chur-Rätien's Vorzeit 1847, 0, OCLC 180499595 [dostęp 2021-03-13] (niem.).
  5. ↑ a b Krzysztof Koźbiał, System polityczny Księstwa Liechtensteinu, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013, s. 32, ISBN 978-83-233-3523-8.
  6. ↑ a b c Historia Liechtensteinu, [w:] Andrzej Jureczko, Ewa Wac, Historia małych krajów Europy, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 2007, s. 92, ISBN 978-83-04-04937-6.
  7. ↑ Verfassung – Historisches Lexikon [online], historisches-lexikon.li [dostęp 2021-03-13] (niem.).
  8. ↑ Government district in Vaduz [online], tourismus.li [dostęp 2021-03-13].
  9. ↑ n, W mikroświecie Vaduz [online], Szlakiem podróży, 12 lutego 2021 [dostęp 2021-03-13] (pol.).
  10. ↑ Peter-Kaiser-Strasse 81-73, Mauren [online], vymaps.com [dostęp 2021-03-13].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Peter_Kaiser_(historyk)&oldid=72174520”