Park Sielecki w Sosnowcu – Wikipedia, wolna encyklopedia

Park Sielecki w Sosnowcu

nr rej. - A/15/60 z 23.02.1960 (woj. katowickie) - A/921/2021 z 09.12.2021 (woj. śląskie)[1]
Park Sielecki nad Czarną Przemszą w Sosnowcu
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Sosnowiec
Dzielnica	Sielec
Adres	Ul. 3 Maja 41-200 Sosnowiec
Powierzchnia	20,24 ha
Położenie na mapie Sosnowca Park Sielecki w Sosnowcu
Położenie na mapie Polski Park Sielecki w Sosnowcu
Położenie na mapie województwa śląskiego Park Sielecki w Sosnowcu
50°17′02,00″N 19°08′30,80″E/50,283889 19,141889
Multimedia w Wikimedia Commons

Park Sielecki (dawniej Park Renardowski, Park Mauvego^[2]) − zabytkowy park miejski w Sosnowcu. Drugi pod względem roku założenia i czwarty co do wielkości wśród parków miejskich, a jednocześnie największy spośród zabytkowych stanowiący wraz z Zamkiem Sieleckim kompleks. Podzielony jest na część nową i starą, które zajmują odpowiednio powierzchnię 9,84 ha i 10,4 ha^[3], pomiędzy którymi granicę podziału stanowi przepływająca przez środek parku rzeka Czarna Przemsza^[4].

Położenie parku[edytuj | edytuj kod]

Park jest usytuowany w dzielnicy Sielec nad brzegami Czarnej Przemszy, na pograniczu Śródmieścia i dzielnicy Pogoń. Granice parku wyznacza od strony zachodniej i północnej ulica 3 Maja z zabudowaniami basenu kąpielowego, od strony wschodniej Zamek Sielecki, budynek Stadionu Zimowego oraz ulica Zamkowa, a od strony południowej zabudowania Sielca przy ulicy Parkowej, Legionów, Krętej i Sieleckiej^[4].

Zarys historyczny[edytuj | edytuj kod]

W 1856 r. dobra sieleckie wraz z zamkiem nabył hrabia Andrzej Renard ze Strzelec Opolskich dla syna Jana, który, pełniąc funkcje konsularne w Wiedniu, zarządzał do 1874 r. swoim majątkiem, dzięki pełnomocnikowi dyrektorowi Hermanowi Möbiusowi^[5]. Za jego czasów przebudowano zamek i założono park krajobrazowy w modnym wówczas stylu angielskim, co podkreśliło urodę tego miejsca^[6]. W wyniku podjętych prac zamek przybrał postać reprezentacyjnego pałacu^[2]. W 1875 r. nowym zarządcą dóbr rodziny Renardów został Ludwik Mauve, który z dużym zaangażowaniem kontynuował prace związane z utrzymaniem i modernizacją parku, co sprawiło, że nazywano go jego imieniem^[2]. W 1903 r. podjęto decyzję o zmianie przebiegu granic parku, pomniejszając jego obszar o teren przeznaczony pod budowę kościoła w miejscu przy dzisiejszej ulicy Skautów i powiększając po stronie południowo wschodniej w pobliżu ulicy Krętej^[7]. Od strony północnej założono staw parkowy, a od strony wschodniej teren ogrodzono murem ozdobnym, który wykonano ze skały wapiennej^[2]. Ogrodzenie, które posiadało kilkaset metrów długości i dwa metry wysokości, oddzieliło teren zielony od osiedla mieszkalnego. Do parku prowadziły trzy drewniane bramy z portierniami dla całodobowej straży parkowej oraz prywatne furtki zamykane na klucz. Do lat 40. XX w. dostęp do niego był ograniczony i odbywał się na podstawie przepustek^[8].

W latach 60. i 70. XX w. „Park Renardowski” został powiększony o tereny graniczących ze sobą dawnych prywatnych dietlowskich ogrodów owocowo-warzywnych i stacji osadników wodnych oraz części fabrycznych ogródków działkowych historycznej „rurkowni” Huldczyńskiego. Dzięki zmianom obszar parku wyszedł poza rzekę Czarną Przemszę i zetknął się z ulicą 3 Maja. W trakcie prowadzonej przebudowy północno wschodniej części Sielca związanej z budową miejskich obiektów sportowych i kulturalnych znacznie zatracono jego walory estetyczne. Zasypano staw, wycięto wiele drzew i krzewów, wyasfaltowano większość alejek spacerowych, zburzono mury i większość ozdobnych ceglanych wieżyczek. Zachowano budynek zamkowy oraz dwie zabytkowe wieżyczki, z których jedna znajduje się obecnie pomiędzy budynkami na wprost wejścia frontowego do hali lodowiska, a druga na lewym brzegu rzeki w pobliżu domu przy ulicy Legionów 28. W miejsce zburzonej zabudowy parku wybudowano nieistniejący dziś amfiteatr, otwarte baseny kąpielowe oraz sztuczne lodowiska, stanowiące bazę treningową drużyny hokejowej lokalnego klubu sportowego^[8]. 23 lutego 1960 r. Zamek Sielecki i przyległe założenie parkowe ograniczone ulicami Zamkową, 3 Maja i Czarną Przemszą wpisano na listę zabytków^[9]. 6 września 1967 r. w centralnym punkcie parku odsłonięto Pomnik Czynu Rewolucyjnego, pod którym w 1972 r. gościł przywódca Kuby Fidel Castro i w 1974 r. przywódca Związku Radzieckiego Leonid Breżniew. Sławę pomnikowi przyniosła wysoka konstrukcja rurowa. W maju 1991 r. budowla została rozmontowana^[10]. Po zlikwidowanym pomniku pozostał marmurowy podest oraz przyległy plac, na którym wybudowano nowy monument. Na obecny pomnik składa się wizerunek orła białego (orzeł z godła Polski) oraz napisu "Wolność Praca Godność"^[11]. Podczas przebudowy parku w 2005 r. w północnej części parku, w pobliżu Stadionu Zimowego oddano do użytku skatepark^[12].

W 2016 i 2017 r. miały miejsce kolejne przebudowy. W starej części parku kompleks wzbogacił się o ogrodzony plac zabaw dla dzieci, plenerową siłownię pod chmurką. W nowej części powstał tor rolkowy, strefa relaksu oraz stanowiska dla małej gastronomii^[13][14]. Na mocy uchwały Rady Miejskiej w Sosnowcu z dnia 31 stycznia 2019 r. park przy ulicy 3 Maja nosi oficjalną nazwę „Park Sielecki”^[15]. 4 maja 2023 r. dzięki środkom z Budżetu Obywatelskiego uruchomiono tężnię solankową^[16].

Roślinność[edytuj | edytuj kod]

Występuje tu około 60 gatunków drzew i krzewów^[17]. Wśród nich można znaleźć rzadko spotykane: katalpa bignoniowa, winnik zmienny, głóg szkarłatny, migdałowiec trójklapowy^[18]. Średni wiek drzew wynosi około 100 lat^[17] ale występują też okazy starcze: topole kanadyjskie osiągające 3 – 5 m w obwodzie^[8]. 12 drzew jest zaliczonych do pomników przyrody: surmia zwyczajna, 6 topoli późnych, 2 wiązy szypułkowe, klon srebrzysty, dąb szypułkowy^[19].

 Osobny artykuł: Pomniki przyrody w Sosnowcu.

Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]

Infrastruktura rekreacyjna[edytuj | edytuj kod]

Na obszarze parku są ulokowane atrakcje stałe:

• Sezonowa strefa gastronomiczna z foodtrackami^[20]
• Wydzielony tor do jazdy na łyżworkolkach o długości 1500 metrów w postaci jednokierunkowej zamkniętej pętli^[14][20]
• Strefa relaksu z mini plażą^[13]
• Bulodrom do gry w pétanque
• Skatepark: mini rampa, 2 murki, 1 quater pipe,3 banki, 3 schodki, piramidka^[21]
• Siłownia plenerowa "Pod Chmurką"
• Ogrodzony plac zabaw / ogród jordanowski dla dzieci^[13]
• Stoły do gry w tenisa stołowego
• Boiska do koszykówki
• Tężnia solankowa^[16]

Infrastruktura komunikacyjna[edytuj | edytuj kod]

• Wypożyczalnia rowerów Sosnowieckiego Roweru Miejskiego (2018–2023), Roweru Metropolitalnego (od 2024 r.)^[22]
• Parking dla wypożyczanych hulajnóg elektrycznych systemu

Pomniki i miejsca pamięci[edytuj | edytuj kod]

• Wolność Praca Godność – nowa część parku – płyta placu głównego
• Pomnik Aleksego Bienia – stara część parku, za aleją od strony Szkoły Muzycznej i ul. Legionów^[23]
• Pomnik młodego Janka Kiepury – aleje w starej części parku od strony Szkoły Muzycznej i ul. Legionów^[24]
• Wieża dawnego ogrodzenia Parku Sieleckiego – alejka nad Czarną Przemszą w starej części parku.

Wydarzenia[edytuj | edytuj kod]

Podest wokół obecnego pomnika adaptowany jest często na scenę muzyczną. W parku odbywają się imprezy okolicznościowe oraz szereg imprez cyklicznych.

• Dni Sosnowca^[25]
• Sosnowiec Fun Festival^[26]
• Dni Sportu
• Majówka Europejska
• Tydzień Dziecka
• Eskalator^[27]
• Piknik Miltarny^[28]
• Inwazja Foodtrucków
• Czas na Piknik^[29]
• Bitwa na balony z wodą^[30]
• Classic Mania^[31]
• Przystanek Smaku^[32]
• Eko Piknik^[33]

Na popularnych imprezach na terenie parku rozbijają się stragany oraz luna park.

Galeria[edytuj | edytuj kod]

• 
  Pomnik „Wolność, Praca, Godność”
• 
  Rzeka Czarna Przemsza
• 
  Tor rolkowy
• 
  Strefa relaksu
• 
  Alejka w starej części Parku
• 
  Wieża dawnego ogrodzenia parku zamkowego
• 
  Pomnik przyrody
• 
  Występ Sosnowieckiej Orkiestry Dętej na płycie pomnika
• 
  Jesień w Parku Sieleckim, rzeka Czarna Przemsza
• 
  Wiosna w Parku Sieleckim
• 
  Zimowa noc w Parku Sieleckim
• 
  Starodrzew w zabytkowej części Parku
• 
  Tężnia solankowa w starej części parku
• 
  Strefa relaksu

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Sosnowiecki Park Sielecki w Encyklopedii Zagłębia Dąbrowskiego
• Archiwalne zdjęcia Parku Sieleckiego w serwisie FotoPolska.
• Stan parku na dzień 6 maja 2015

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

• Bulwar Czarnej Przemszy
• Zamek Sielecki

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Piotr Cempulik, Krystyna Holeksa, Jacek Betleja, Witold Ryka, Przyroda Sosnowca, Wrocław: PTPP "Pro Natura", 1999
• Piotr Cempulik, Krystyna Holeksa, Waldemar Żyła: Przyroda Sosnowca. PTPP "Pro Natura". Wyd. 2 – uzupełnione. Sosnowiec: Urząd Miasta, 2008. ISBN 978-83-926690-2-9. OCLC 316610944.brak strony w książce
• MałgorzataM. Śmiałek MałgorzataM., Sosnowieckie ABC, tom II, ZbigniewZ. Studencki (red.), Sosnowiec: Muzeum w Sosnowcu, 2003, s. 40-41, ISBN 83-89199-03-3, OCLC 751020770 .

Przypisy[edytuj | edytuj kod]