Park Hutników w Chorzowie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Park Hutników
Obiekt zabytkowy nr rej. A/49/01 z 1 sierpnia 2001[1]
Ilustracja
Parkowa fontanna przy Urzędzie Stanu Cywilnego w 2008 roku
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Chorzów

Dzielnica

Centrum

Adres

ul. Powstańców – ul. Henryka Dąbrowskiego[1]

Powierzchnia

około 2,5 ha

Data założenia

początek lat 70. XIX wieku

Położenie na mapie Chorzowa
Mapa konturowa Chorzowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Park Hutników”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Park Hutników”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Park Hutników”
Ziemia50°17′45″N 18°57′13″E/50,295833 18,953611
Multimedia w Wikimedia Commons

Park Hutników[2][1], Park Hutniczy[3] (niem. Hüttenpark[4], w PRL-u Park im. Bohaterów Stalingradu[2]) – park założony na początku lat 70. XIX wieku w Chorzowie, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Najstarszy w Chorzowie park został założony na początku lat 70. XIX wieku przez Hugona Henckel von Donnersmarcka na terenie zwanym Templewiese (pol. Łąka kościelna), gdzie znajdowało się zapadlisko po eksploatacji węgla kamiennego[2]. Zasypano je ziemią wydobytą podczas tworzenia pobliskiego stawu hutniczego. Jego początkowa powierzchnia wynosiła 86 arów[5]. Park był pierwotnie przeznaczony tylko dla zatrudnionych w pobliskiej Hucie Królewskiej[2] oraz zamykany na noc[5]. W latach 1890–1895 powiększono powierzchnię parku o przyległe nieużytki, powstał tym samym obszar zbliżony do czworoboku o powierzchni około 2,5 hektara[3][5][6]. W 1941 roku wytyczono rozchodzące się promieniście alejki[5]. Park został rewitalizowany w 1998 roku[2] oraz w 2014 roku, w ramach budżetu obywatelskiego[7], nawierzchnia alejki została wyłożona kostką i płytami granitowymi oraz kostką betonową[3].

Obiekty[edytuj | edytuj kod]

Nieistniejący pomnik z inskrypcją „PAMIĘCI ŻOŁNIERZOM ARMII CZERWONEJ / POLEGŁYM W WALCE Z HITLEROWSKIM NAJEŹDZCĄ” w Parku Hutników (2018)
Budynek Urzędu Stanu Cywilnego (2018)

Zieleń parkową stanowią przede wszystkim kilkudziesięcioletnie klony pospolite i srebrzyste, platany, jawory, graby, jesiony, topole, grochodrzewy, magnolie drzewiaste, kasztanowce białe, dęby oraz miłorzęby dwuklapowe[3][5].

W parku znajdował się dawniej pomnik żołnierzy Armii Czerwonej z 4 korpusu pancernego gwardii i 59 armii 1 Frontu Ukraińskiego. W 2023 roku został usunięty na mocy ustawy o dekomunizacji przestrzeni publicznej i przeniesiony na radziecki cmentarz wojenny.[8]

Znajdowały się tu także: staw, po którym pływano łódkami (w jego miejscu w latach międzywojennych powstał plac zabaw dla dzieci), muszla koncertowa, krąg taneczny, restauracja parkowa i kręgielnia, potocznie zwana „bana/kegelbahna” (w 1964 roku przekształcono ją w kawiarnię Agawa)[5][2].

W 1964 roku wzniesiono w miejscu restauracji budynek chorzowskiego Urzędu Stanu Cywilnego[3], tzw. pałac ślubów według projektu Aleksandra Buszki i Henryka Franty, rozbudowany w 1988 roku. Przed nim postawiono rzeźbę Jerzego Kwiatkowskiego z 1964 roku, która przedstawia mężczyznę i kobietę[3], wykonaną ze sztucznego kamienia; wybudowano również fontannę, którą poddano renowacji w 2005 roku[2].

W granicach parku znajdowała się także zabytkowa willa (zapis A/307/10 z 12 czerwca 2010 roku[9]) z 1901 roku według projektu R. Wandla, wzniesiona dla Ottona Junghanna, dyrektora Huty Królewskiej, znana pod nazwą Villa di Biasi. Jej założenie ogrodowe było zintegrowane z przestrzenią parku[10]. Obecnie willa leży poza terenem parku i znajduje się w niej przedszkole[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 26 [dostęp 2017-08-20].
  2. ↑ a b c d e f g Lapski 2014 ↓.
  3. ↑ a b c d e f UM Chorzów ↓.
  4. ↑ Pocztówki – Śląska Internetowa Biblioteka Zbiorów Zabytkowych. Biblioteka Śląska, s. 12.
  5. ↑ a b c d e f Piegza 2008 ↓.
  6. ↑ Krystyna Dwucet: Przekształcanie krajobrazu miasta przemysłowego na przykładzie Chorzowa (województwo śląskie). W: Dziedzictwo przemysłowe jako atrakcyjny produkt dla turystyki i rekreacji. Doświadczenia krajowe i zagraniczne. II Konferencja Międzynarodowa Zabrze, 12-13.05.2005r.. Katowice: Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa im. Wojciecha Korfantego / Urząd Miejski w Zabrzu, 2005, s. 82. ISBN 83-88402-76-5.
  7. ↑ Kamila Rożnowska: Park Hutników Chorzów: stawiają ogrodzenie wokół parkowych trawników. [w:] Chorzów naszemiasto.pl [on-line]. Polska Press, 2014-07-30. [dostęp 2017-08-20].
  8. ↑ Telewizja Polska S.A, Pomnik żołnierzy Armii Czerwonej zniknął z Parku Hutników w Chorzowie [online], katowice.tvp.pl [dostęp 2023-11-27] (pol.).
  9. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 27 [dostęp 2017-08-20].
  10. ↑ Architektura rezydencjonalna: (referaty wygłoszone na sesji naukowej w Katowicach i Sosnowcu 19–20 września 2003). Gabriela Bożek (red.). Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, 2003, s. 19. ISBN 83-85871-35-7.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Park_Hutników_w_Chorzowie&oldid=72608674”