Pantalowice – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pantalowice
wieś
Ilustracja
Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

przeworski

Gmina

Kańczuga

Liczba ludności (2021)

1100[2]

Strefa numeracyjna

16

Kod pocztowy

37-224[3]

Tablice rejestracyjne

RPZ

SIMC

0604413[4]

Położenie na mapie gminy Kańczuga
Mapa konturowa gminy Kańczuga, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Pantalowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Pantalowice”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pantalowice”
Położenie na mapie powiatu przeworskiego
Mapa konturowa powiatu przeworskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Pantalowice”
Ziemia49°57′07″N 22°26′09″E/49,951944 22,435833[1]

Pantalowicewieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Kańczuga[4][5].

Integralne części wsi Pantalowice[4][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0604420 Dział część wsi
0604459 Kopalina część wsi
0604436 Pantalowice Dolne część wsi
0604442 Pantalowice Górne część wsi

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wieś szlachecka Pantelowice, własność Stanisława Derszniaka, położona była w 1589 w ziemi przemyskiej województwa ruskiego[6].

W latach 50. i 60. XIX w. właścicielkami dobr tabularnych w Pantalowicach były Karolina Prek (żona Stanisława) i Zofia Szumanczowska[7][8], około 1870 samodzielnie Karolina Prek[9]. W latach 70. właścicielem Pantalowic Dolnych i Górnych był Stefan Prek[10], w latach 80. tenże wraz z Władysławem Bzowskim[11]. Według stanu z 1890 Pantalowice Adlerówkę posiadał Eissig Adler, Pantalowice i Folwark Janów posiadał Władysław Bzowski i Jan Pogonowski, a Pantalowice Karolówka posiadał sam Władysław Bzowski[12]. Według stanu z 1897 Pantalowice Dolne i Górne ponownie posiadali razem Stefan Prek i Władysław Bzowski[13]. Według stanu z 1904 właścicielem Pantalowic Dolnych był Władysław Bzowskich, a Górnymi władał Stefan Prek[14], a w 1905 jako właściciele figurowali Stefan i Zofia Prekowie[15]. W 1914, 1918 dobra w Pantalowicach Dolnych i Górnych posiadali M. hr. Brunicka i Stefan Prek[16][17].

Według stanu z połowy 1916 we wsi mieszkało 1650 mieszkańców, istniał kościół i 2-klasowa szkoła[18].

4 grudnia 1942 okupanci niemieccy zamordowali sześciu mieszkańców Pantalowic udzielających pomocy Żydom[19].

6 marca 1943 gestapowcy rozstrzelali 11 mieszkańców wsi pod zarzutem przynależności do ruchu oporu[20].

W latach 1954-1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Pantalowice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Według rejestru zabytków NID[21] na listę zabytków wpisany jest zespół kościoła parafialnego, nr rej.: A-761 z 17.02.2012:

  • kościół pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, 1901-02
  • dzwonnica, 1910
  • kapliczka, 1908
  • cmentarz kościelny.

Kościół parafialny, neogotycki (1900 - 1902) wzniesiony według planów S. Majerskiego. Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny ma XIV-wieczny rodowód. Poprzedni, drewniany kościół z 1693, spłonął wraz z wyposażeniem w 1900 roku.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 96742
  2. Wieś Pantalowice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-17], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 902 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Aleksander Jabłonowski, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 7. Ziemie ruskie. Ruś Czerwona. Cz. 1, Warszawa 1901, s. 12.
  7. Hipolit Stupnicki: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 253.
  8. Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w Królestwie Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. Lwów: 1868, s. 155.
  9. Wykaz. „Gazeta Lwowska”. Nr 125, s. 764, 2 czerwca 1870. 
  10. Konrad Orzechowski: Przewodnik statystyczno topograficzny i skorowidz obejmujący wszystkie miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi W.X. Krakowskiem i X. Bukowinie, według najświeższych skazówek urzędowych. Kraków: 1872, s. 59.
  11. Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielk. Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Złoczów: 1886, s. 141.
  12. Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 148.
  13. Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1897, s. 139.
  14. Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1904, s. 128.
  15. Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z W. Ks. Krakowskiem. Kraków: 1905, s. 108.
  16. Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1914, s. 121.
  17. Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1918, s. 121.
  18. Listy z kraju. „Kurjer Lwowski”. Nr 302, s. 3, 16 czerwca 1916. 
  19. Aleksandra Namysło, Grzegorz Berendt (red.): Rejestr faktów represji na obywatelach polskich za pomoc ludności żydowskiej w okresie II wojny światowej. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej i Instytut Studiów Strategicznych, 2014, s. 412–413. ISBN 978-83-7629-669-2.
  20. Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 282.
  21. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 112 [dostęp 2016-01-17].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]