Pancerniki typu Deutschland – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pancerniki typu *Deutschland*
	; Pancerniki typu Deutschland płynące w szyku liniowym
Kraj budowy	Cesarstwo Niemieckie
Użytkownicy	Kaiserliche Marine; Reichsmarine; Kriegsmarine
Stocznia	Germaniawerft; F. Schichau GmbH; Kaiserliche Werft; AG Vulcan
Wejście do służby	1906
Wycofanie	1945
Zbudowane okręty	5
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 12 000 t; pełna: 14 900 t
Długość	127,6 m
Szerokość	22,2 m
Zanurzenie	8,2 m
Napęd	12 kotłów parowych,; trzy 3-cylindrowe maszyny parowe potrójnego rozprężania, 3 śruby napędowe,; moc: 16 000 – 19 330 KM w zależności od okrętu
Prędkość	18–19 węzłów
Zasięg	5600 Mm przy prędkości 12 węzłów
Załoga	743–802 ludzi
Uzbrojenie	patrz w tekście
Opancerzenie	burty: do 240 mm; wieże artylerii: do 280 mm; pokład: do 40 mm; wieża dowodzenia: 300 mm
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pancerniki typu Deutschland – typ niemieckich pancerników z okresu przed I wojną światową, I wojny światowej, okresu międzywojennego i II wojny światowej. Istniał również późniejszy typ niemieckich krążowników ciężkich typu Deutschland – tzw. „pancerników kieszonkowych”.

Pancerniki typu Deutschland należały do generacji przeddrednotów. Typ ten był rozwinięciem poprzedniego typu Braunschweig, zachowując takie samo uzbrojenie główne, lecz z nieco grubszym pancerzem i silniejszą artylerią średnią. Ogólna ich konstrukcja wywodziła się z wcześniejszych typów Kaiser i Wittelsbach.

Zbudowano pięć okrętów tego typu:

„Deutschland” – wodowany w 1904 roku, w służbie od 1906 roku;
„Hannover” – wodowany w 1905 roku, w służbie od 1907 roku;
„Pommern” – wodowany w 1905 roku, w służbie od 1907 roku;
„Schlesien” – wodowany w 1906 roku, w służbie od 1908 roku;
„Schleswig-Holstein” – wodowany w 1906 roku, w służbie od 1908 roku. Ostatni przeddrednot zbudowany dla niemieckiej floty wojennej.

Służba[edytuj | edytuj kod]

Okręty te używane były bojowo w czasie I wojny światowej, będąc już jednostkami przestarzałymi. Cała piątka brała udział w bitwie jutlandzkiej w składzie 2. eskadry pancerników. W bitwie tej, 1 czerwca 1916 roku o godz. 2:10 w nocy, pancernik „Pommern” został storpedowany przez brytyjskie niszczyciele i zatonął z całą załogą (był jedynym pancernikiem, jaki Kaiserliche Marine utraciła w akcji podczas całej I wojny światowej).

Po I wojnie światowej zezwolono Niemcom zachować w służbie przestarzałe pancerniki, w tym typu Deutschland. „Deutschland” został skreślony z listy floty w 1920 roku, następnie złomowany. „Hannover” od lat 30. służył jako ćwiczebny okręt-cel, został złomowany w 1944–1945 roku.

Pozostałe dwa okręty wzięły ograniczony udział w II wojnie światowej. „Schleswig-Holstein” w latach 1926–1935 był okrętem flagowym floty niemieckiej, od 1936 roku używany był jako okręt szkolny. Jego zdjęcie (jeszcze z trzema kominami) otwiera sekcję ilustracyjną niemieckiego rocznika flot „Taschenbuch der Kriegsflotten” 1922, redagowanego w tym czasie przez kmdr. B. Weyera - pierwszego wydania TdK po przegranej I wojnie światowej (zob. TdK 1922). W roku 1929 „Schleswig-Holstein”, wraz z bliźniaczym okrętem „Elsass”, uwalniał na wodach niemieckich statki handlowe uwięzione przez zwały kry lodowej. Wśród tych statków był m.in. polski parowiec „Tczew”. „Schleswig-Holstein” wszedł ponownie do akcji już od pierwszych minut wojny, ostrzeliwując Westerplatte 1 września 1939 roku, a w kwietniu 1940 roku uczestniczył w niemieckiej inwazji na Danię (ściślej - w zajęciu miast Nyborg i Korsör). Został zbombardowany przez lotnictwo brytyjskie w Gdyni 18 grudnia 1944 roku, na skutek czego zatonął. Po wojnie został podniesiony przez Rosjan i używany jako okręt-cel. Podobnie „Schlesien”, który w 1939 roku ostrzeliwał polskie pozycje na Helu, zatonął 4 maja 1945 roku w Świnoujściu po wejściu na minę, po czym został złomowany po wojnie.

Dane techniczne[edytuj | edytuj kod]

koszt budowy: 24,3–25 mln marek
uzbrojenie (w okresie I wojny światowej):
- 4 działa kalibru 280 mm w dwóch dwudziałowych wieżach (masa pocisku 330 kg)
- 14 dział kalibru 170 mm w kazamatach
- 20 dział kalibru 88 mm
- 6 podwodnych wyrzutni torped kalibru 450 mm
po I wojnie światowej uzbrojenie średniego i małego kalibru zmieniało się na poszczególnych okrętach, uzbrojenie główne pozostało bez zmian.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Pięć najbliższych okrętów na zdjęciu są pancernikami typu Deutschland.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Tadeusz Klimczyk: Pancerniki. Warszawa: 2002. ISBN 83-86776-66-8.

[1] Pięć najbliższych okrętów na zdjęciu są pancernikami typu Deutschland.

[X-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q budowa anulowana/projekt

[Z-3] ręt zdobyczny

[P-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t okręt pojedynczy (unikatowy)

[U-5] ukończone po I wojnie światowej

[K-6] rzebudowa

[X-7] Budowa anulowana.

[a]

[A]

[B]

[C]

[D]

[E]

[A]

Lotniskowce	Lotniskowiec I^[A]
Drednoty	Nassau Helgoland Kaiser König Bayern L 20 α^[A] Wolja^[B]
Krążowniki liniowe	Von der Tann^[C] Moltke Seydlitz^[C] Derfflinger Mackensen^[A] Ersatz Yorck^[A]
Okręty liniowe	Brandenburg Kaiser Friedrich III Wittelsbach Braunschweig Deutschland
Pancerniki obrony wybrzeża	Siegfried Odin
Krążowniki pancerne	Fürst Bismarck^[C] Prinz Heinrich^[C] Prinz Adalbert Roon Scharnhorst Blücher^[C]
Krążowniki pancernopokładowe / Krążowniki lekkie	Gefion^[C] Hela^[C] Kaiserin Augusta^[C] Victoria Louise Gazelle Bremen Königsberg Dresden Kolberg Magdeburg Karlsruhe Graudenz Pillau Wiesbaden Königsberg Brummer Cöln FK^[A]
Niszczyciele	S 90 S 102 G 108 S 114 S 120 S 126 G 132 G 137^[C] S 138 V 150 V 162 V 165 G 169 S 176 V 180 G 192 V 1 G 7 S 13 V 25 S 31 G 37 V 43 S 49 V 67 G 85 G 96^[C] B 97 G 101 V 105 S 113^[D] V 116 B 122^[A] V 125 S 131 H 145 G 148^[A] S 152^[A] V 158^[A] H 166^[A] V 170^[A] S 178^[A] H 186^[A]
Torpedowce	S 7 S 66 A 1 A 26 A 56
Okręty podwodne	U-1^[C] U-2^[C] U-3 U-5 U-9 U-13 U-16^[C] U-17 U-19 U-23 U-27 U-31 U-43 U-51 U-57 U-63 U-66 U-81 U-87 U-93 U-115^[A] U-127 U-139 U-142 U-151 U-158 U-A^[C] UB I UB II UB III UC I UC II UC III UD 1^[A] UE I UE II UF^[A] UG^[A] US 4^[C]^[B]
Kanonierki	Bussard Iltis
Ścigacze/Kutry torpedowe	UZ 1a UZ 1 LM
Stawiacze min	Pelikan^[C] Nautilus
Trałowce	M FM
Transportowce wodnosamolotów	Answald^[E]^[C] Glyndwr^[E]^[C] Oswald^[E]^[C] Santa Elena^[E]^[C]