Pałac Królewski w Casercie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pałac królewski z XVIII w. w Casercie wraz z parkiem, akweduktem Vanvitelli i zespołem San Leucio^[1]
18th-Century Royal Palace at Caserta with the Park, the Aqueduct of Vanvitelli, and the San Leucio Complex^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
	; Front pałacu (od strony Piazza di Carlo III)
Państwo	Włochy
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, II, III, IV
Numer ref.	549
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1997; na 21. sesji
	Położenie na mapie Kampanii Pałac Królewski w Casercie
	Położenie na mapie Włoch Pałac Królewski w Casercie
	41°04′24,1″N 14°19′36,9″E/41,073361 14,326917
	Multimedia w Wikimedia Commons
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Pałac Królewski w Casercie (wł. Reggia di Caserta lub Palazzo Reale di Caserta) – największa z czterech byłych rezydencji królewskich (obok Neapolu, Capodimonte i Portici), wybudowana została dla dynastii Burbonów, panujących w XVIII i XIX wieku w Królestwie Neapolu i Królestwie Sycylii (przekształconych potem w jedno Królestwo Obojga Sycylii).

W 1996 pałac wraz z parkiem, akweduktem Vanvitelli’ego (otwartym 7 maja 1762) i zespołem San Leucio, został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W czasie kiedy budowano pałac w Casercie, Królestwo Neapolu nie było ani potężne, ani dobrze prosperujące, reprezentacyjny pałac miał stanowić wizytówkę dynastii Burbonów jako wspaniały, nowy ośrodek administracyjny Królestwa i miejsce do oficjalnych ceremonii. Pałac miał też jednak być bezpiecznym schronieniem dla rodziny królewskiej i dworu, w Neapolu bowiem, który jest położony tuż nad brzegiem morza, Burbonowie narażeni byli na możliwe oblężenia przez wrogie floty. Król zdecydował również o wybudowaniu w Casercie teatru (wzorowanego na Teatro di San Carlo z Neapolu), dużej biblioteki i uniwersytetu.

Budowę rozpoczęto w 1752 na życzenie króla Karola III Burbona, według projektu jego nadwornego architekta Luigiego Vanvitellego. Ostatecznie jednak król w pałacu nigdy nie zamieszkał – w 1759 zmarł bezdzietnie jego starszy przyrodni brat – Ferdynand VI, król Hiszpanii, i Karol zrzekł się tronu Neapolu, aby objąć tron Hiszpanii. Budowę kontynuował dopiero jego trzeci syn – Ferdynand I.

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Głównym modelem dla Vanvitellego był sam pałac w Wersalu i dlatego też architekt nieświadomie powtórzył te same błędy, co budowniczowie Wersalu. Powstała ogromna budowla o ponad 1200 salach, z wielkimi klatkami schodowymi i bogato wyposażonymi apartamentami – wszystko w małym, ubogim miasteczku. Bogate barokowe fasady do dzisiaj silnie kontrastują z typową włoską okolicą spaloną słońcem. Karol III wychował się w Pałacu Królewskim w Madrycie, który został zaprojektowany przez Filippo Juvarra dla ojca Karola – Filipa V Burbona, a jego modelem był znowu Charlottenburg.

Pałac ma kształt ogromnego kwadratu, z dwoma głównymi skrzydłami przecinającymi się pod kątem prostym i czterema innymi skrzydłami, które tworzą ściany kwadratu. Pałac posiada cztery wewnętrzne dziedzińce. Obszerny ośmiokątny westybul zdaje się być inspirowany przez Bazylikę Santa Maria della Salute w Wenecji, podczas gdy pałacowa kaplica najczęściej jest porównywana do kaplicy królewskiej w Wersalu Roberta de Cotte’a.

Vanvitelli zmarł w 1773, budowę kontynuował jego syn Carlo, aż zakończył ją w 1780. Po ukończeniu pałac wyglądał olśniewająco, ale rodzina królewska wcale nie spędzała tu wiele czasu. Pobliskie średniowieczne miasteczko – San Leucio jest oddalone 10 kilometrów na północny wschód, miało być wzorcowym miastem wybudowanym przez Ferdynanda I. Nadal jest ośrodkiem produkcji jedwabiu, którą zainicjował król. Planowano wybudowanie monumentalnej alei o długości 20 kilometrów, która połączyłaby Casertę z Pałacem Królewskim w Neapolu – planu tego jednak nigdy nie zrealizowano.

Park[edytuj | edytuj kod]

Z tyłu pałacu znajduje się rozległy parki o powierzchni 120 ha z fontannami, kaskadami i rzeźbami. Dzieli się na dwie części; ogród w stylu angielskim i ogród w stylu włoskim. Jest położony częściowo na skarpie. Od pałacu w stronę skarpy ciągnie się ku horyzontowi prosty, główny ciąg wodny, który ozdobiony został przez Vanvitelli’ego m.in. w:

Fontannę Diany i Akteona (posągi autorstwa Paolo Persico, Brunelli i Pietro Solari),
Fontannę Wenus i Adonisa (1770–1780),
Fontannę Delfinów (1773–1780),
Fontannę Eola,
Fontannę Ceres.