Ostrożeń pannoński – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ostrożeń pannoński
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Carduoideae

Rodzaj

ostrożeń

Gatunek

ostrożeń pannoński

Nazwa systematyczna
Cirsium pannonicum Link
Enum. Hort. Berol. Alt. 2: 301. 1822

Ostrożeń pannoński (Cirsium pannonicum) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Gatunek rzadki. W Polsce występuje wyłącznie na wyżynie Lubelskiej, Wyżynie Małopolskiej i na Roztoczu[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga
Roślina o prostej wzniesionej i pajęczynowato owłosionej łodydze o wysokości 30-100 cm.
Korzenie
Długie, nitkowate.
Liście
Lancetowate, na górnej stronie krótko owłosione, na dolnej pajęczynowato owłosione. Brzegi mają płytko ząbkowane o ząbkach zakończonych kłującymi szczecinkami.
Kwiaty
Zebrane w pojedynczo występujące na szczytach pędów koszyczki o długości 20-25 mm. Koszyczki te okryte są dachówkowato na siebie zachodzącymi łuskami okrywy. W koszyczkach występują wyłącznie kwiaty rurkowate. Mają purpurowy kolor.
Owoc
Niełupka o długości 3-4 mm, zaopatrzona w pierzasto rozgałęzione włoski puchu kielichowego.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Jest rośliną ciepłolubną. Rośnie w nasłonecznionych, suchych glebach o wysokiej przepuszczalności[3]. Ma krótki, kilkutygodniowy cykl życiowy, co umożliwia wytworzenie nasion przed nastaniem letniej suszy.

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Na terenie Polski gatunek objęty jest ochroną od 1983 roku[4]. W latach 1983-2014 znajdował się pod ochroną ścisłą, od 2014 roku podlega ochronie gatunkowej częściowej[5]. Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (gatunek bliski zagrożenia)[6]. Zagrożony jest zarówno wskutek naturalnej sukcesji zespołów roślinnych, jak i poprzez działalność człowieka (zaorywanie lub zalesianie jego siedlisk)[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. a b c Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
  4. Rozporządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 30 kwietnia 1983 r. w sprawie wprowadzenia gatunkowej ochrony roślin (Dz.U. z 1983 r. nr 27, poz. 134).
  5. Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.
  6. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.