Ostrołęka – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ostrołęka
miasto na prawach powiatu
Ilustracja
Ratusz – siedziba władz miejskich
Herb Flaga
Herb Flaga
Dewiza: Haec avis protege (łac. Ochraniaj to ptaku)[1]
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Data założenia

XI wiek

Prawa miejskie

1373[2]

Prezydent

Łukasz Kulik

Powierzchnia

33,5[3] km²

Wysokość

92 m n.p.m.

Populacja (30.06.2023)
• liczba ludności
• gęstość


48 471[4]
1447 os./km²

Strefa numeracyjna

29

Kod pocztowy

07-400 do 07-417

Tablice rejestracyjne

WO

Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Ostrołęka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Ostrołęka”
Ziemia53°04′58″N 21°34′21″E/53,082778 21,572500
TERC (TERYT)

1461011

SIMC

0966079

Urząd miejski
Urząd Miasta Ostrołęki, Plac gen. Józefa Bema 1
07-410 Ostrołęka
Strona internetowa
BIP
Mauzoleum bitwy pod Ostrołęką 26 maja 1831 roku[5]
Pomnik wzniesiony ku pamięci Żydów ostrołęckich w miejscu dawnego kirkutu na ul. Poznańskiej

Ostrołękamiasto na prawach powiatu w województwie mazowieckim. Leży nad rzeką Narew. Siedziba powiatu ostrołęckiego. W latach 1975–1998 stolica województwa ostrołęckiego. Ośrodek usług oraz przemysłu energetycznego, budowlanego, celulozowo-papierniczego i spożywczego. Ośrodek folkloru kurpiowskiego.

Miasto królewskie Korony Królestwa Polskiego w województwie mazowieckim[6]. Drugie pod względem ludności miasto dawnej ziemi łomżyńskiej historycznego Mazowsza (stan w dn. 01.01.2023)[7][8].

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Ostrołęka jest położona w północno-wschodniej Polsce w Nizinie Północnomazowieckiej, na skraju Puszczy Zielonej, w środkowej części powiatu ostrołęckiego, w województwie mazowieckim. Przez miasto przepływają trzy rzeki: Narew, Omulew i Czeczotka. Nazwa miasta ściśle związana jest z topograficznymi właściwościami terenu („ostre” łąki nad rzeką, które wiosną zalewa woda).

Ostrołęka zajmuje obszar 33,5 km² (2019)[9], z czego:

Miasto stanowi 0,08% powierzchni województwa mazowieckiego.

Historia[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Historia Ostrołęki.

Kalendarium[edytuj | edytuj kod]

Gen. A. Madaliński wymarszem wojsk z Ostrołęki rozpoczął insurekcję kościuszkowską
Gen. J. Bem. Bohater bitwy pod Ostrołęką
Powstanie listopadowe; bitwa pod Ostrołęką dnia 26 maja 1831 roku
Wiktor Gomulicki; wybitny prozaik okresu pozytywizmu pochodzący z Ostrołęki
  • X–XII wiek – w miejscowości Susk Nowy koło dzisiejszej Ostrołęki istniały duży piastowski gród i osada z targiem[10].
  • XI–XII wiek – gród i osada targowa na lewym brzegu Narwi na wysokości ujścia Omulwi. Wiódł tędy szlak handlowy z Mazowsza do Prus.
  • 1373, 12 maja – umowna data początku pisanej historii miasta. Tego dnia Ostrołęka otrzymała od księcia Mazowieckiego Siemowita III w Wyszogrodzie przywilej na wójtostwo w Ostrołęce. Dokument nadający prawa miejskie nie zachował się. Zakłada się, że w chwili nadania przywileju na wójtostwo (zabezpieczenie finansowe dla wójta Ostrołęki i jego spadkobierców) miejscowość miała już prawa miejskie chełmińskie. Nadanie wójtostwa jest najstarszym dokumentem o Ostrołęce, stąd zwyczajowo jego datę tę uważa się w Ostrołęce za umowny moment nadania jej praw miejskich[11].
  • 1526 – Ostrołęka, jako część Księstwa Mazowieckiego, została włączona do Korony.
  • XVI w. – Ostrołęka została ośrodkiem starostwa niegrodowego należącego do królowej Bony. Pod jej opieką Ostrołęka zyskała rangę ośrodka rzemieślniczego (sukiennictwo, rzemiosło drzewne) i handlowego – spław produktów leśnych i zboża Narwią do Gdańska. Liczba mieszkańców osiągnęła 2000.
  • 1563 – Ostrołęka została dotknięta zarazą oraz pożarem, które spustoszyły miasto.
  • XVII wiek – ożywienie gospodarcze, głównie na skutek szybkiego rozwoju handlu.
  • 1655–1660 – w okresie potopu szwedzkiego miasto zostało dotkliwie zniszczone. Liczyło zaledwie około 400 mieszkańców.
  • 1708 – w okolicach Ostrołęki Kurpie stoczyli walki ze Szwedami (bitwa pod Kopańskim Mostem), broniąc im wejścia na tereny puszczańskie.
  • 1769, 3 sierpnia – po zawiązaniu się konfederacji barskiej, w Ostrołęce odbył się zjazd konfederatów ziemi łomżyńskiej.
  • 1777 – miasto liczyło 1674 mieszkańców i było trzecim pod względem wielkości miastem Mazowsza (po Warszawie i Pułtusku)[12].
  • 1783 – w dokumentach Komisji Edukacji Narodowej odnotowano, że w tym roku istniała szkoła parafialna, utrzymywana przez księdza.
  • 1789 – powstała kolejna szkoła otwarta przez bernardynów. Uczęszczało do niej 150 uczniów.
  • 1793 – w Ostrołęce stacjonował sztab 1 brygady wraz z 10 szwadronem wielkopolskiej kawalerii narodowej dowodzonej przez brygadiera Antoniego Madalińskiego. Po zatwierdzeniu II rozbioru Polski, kiedy to miano przeprowadzić redukcję wojsk polskich, Madaliński wyruszył z Ostrołęki na czele zgromadzonych szwadronów w kierunku Krakowa, dając tym hasło do wybuchu insurekcji kościuszkowskiej.
  • 1795 – po III rozbiorze Polski miasto weszło w skład zaboru pruskiego, stając się jednym z ośrodków miejskich Prus Nowowschodnich.
  • początek XIX w. – rozwój miasta: opracowano plan regulacyjny, rozpoczęto budowę manufaktury włókienniczej i osady rękodzielniczej na prawym brzegu Narwi pomiędzy ujściem Omulwi a drogą do Myszyńca.
  • 1807, 16 lutego – została stoczona bitwa między wojskami francuskimi a rosyjskimi. Francuzi odnieśli w niej zwycięstwo upamiętnione wyryciem nazwy Ostrołęki na Łuku Triumfalnym w Paryżu. Miasto stało się miastem powiatowym departamentu płockiego w Księstwie Warszawskim.
  • 1808 – miasto wraz z przedmieściami liczyło 2036 mieszkańców.
  • 1815 – Ostrołęka została włączona w skład Królestwa Kongresowego, zostając jednym z miast obwodowych.
  • 1829 – miasto liczyło 2883 mieszkańców.
  • 1831, 26 maja – Ostrołęka była miejscem bitwy wojsk polskich pod dowództwem J. Skrzyneckiego z armią rosyjską dowodzoną przez I. Dybicza. Do ostatecznego rozbicia wojsk polskich nie dopuścił ppłk Józef Bem, dzięki szarży czwartej baterii artylerii lekkokonnej, którą osobiście dowodził. W wyniku bitwy nastąpiły całkowite zniszczenie prawobrzeżnej osady oraz duże zniszczenie miasta lewobrzeżnego.
  • II połowa XIX w. – w latach 80. zlokalizowano w mieście duży garnizon wojsk rosyjskich. Wybudowano forty, później w Wojciechowicach przy drodze łomżyńskiej, wybudowano koszary. Miasto liczyło wówczas 7965 mieszkańców, a wraz z wojskiem 12 949.
  • 1893 – Ostrołęka zyskała połączenie kolejowe przez Łapy i Małkinię z linią Warszawa – Petersburg.
  • 1897 – miasto zyskało połączenie kolejowe z Tłuszczem.
  • 1913 – liczba mieszkańców bez wojska osiągnęła 13 500. Dynamiczny rozwój miasta zaowocował nowymi zakładami przemysłowymi. Działały m.in. fabryki świec, mydła, kafli, guzików, 2 destylarnie, 3 browary, duża cegielnia, tartak, młyny i inne. Powstały oddział Towarzystwa Krajoznawczego oraz duże, murowane więzienie.
  • 1915 – przez miasto przeszedł front I wojny światowej. Nastąpiły znaczne zniszczenia wojenne. Wycofująca się armia rosyjska spaliła miasto. Liczba mieszkańców spadła do 5 tys., z czego 80% stanowiła ludność żydowska.
  • 1918 – po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Ostrołęka weszła w skład województwa białostockiego, w którym pozostawała aż do 1939. Na kilka miesięcy przed wybuchem II wojny światowej miasto zostało włączone w skład województwa warszawskiego.
  • 1920, 7 sierpnia – miasto zostało zajęte przez Armię Czerwoną, by 23 sierpnia zostać wyzwolone.
  • 1924 - chłopi z okolicznych wsi, wzburzeni brutalnym ściąganim podatków i licznymi licytacjami majątków chłopskich, zajmują miasto. Zdemolowane zostają urzędy i spalone akta urzędowe. Jedynie namowy przybyłych na miejsce posłów PSL "Wyzwolenie" i PPS zapobiegły poważniejszym rozruchom. Chłopi rozeszli się do swoich domostw. Jednak, wbrew zapewnieniom, skutkiem ataku na Ostrołękę było skazanie przez sądy kilkudziesięciu uczestników zajść[13].
  • 1920–1939 – po I wojnie światowej nastąpiły odbudowa miasta oraz rozwój szkolnictwa podstawowego i średniego.
  • W 1936 r. dokonano zmian granic Ostrołęki: wiejskie przedmieścia na prawym brzegu Narwi zostają wyłączone, a włączono do miasta: Kaczyny-Stacja, Kaczyny-Wypychy, Kaczyny-Starą Wieś, Łęczysk, Pomian, Grabowo, Omulew oraz osadę młyńską w Olszewie–Borkach[14].
  • 1937 – miasto miało 13 650 mieszkańców.
  • 1939–1945 – okres okupacji niemieckiej, miasto (nazwane Scharfenwiese) zostało wcielone bezpośrednio do III Rzeszy. Znalazło się na terenie Landkreis Scharfenwiese w rejencji ciechanowskiej w prowincji Prusy Wschodnie[15][16].
  • 1939, 4 października – Żydzi zostali wygnani z miasta na rozkaz niemieckich władz okupacyjnych[17].
  • W Ostrołęce utworzone były obozy pracy przymusowej. Głównym miejscem straceń w mieście było piaszczyste wzgórze za cmentarzem katolickim nad Narwią. W czasie wojny miasto zostało poważnie zniszczone[16]
  • 1945 – Ostrołęka została miastem powiatowym w województwie warszawskim.
  • 1951 – rozpoczęto budowę elektrociepłowni, uruchomiona w 1956 o mocy 80 MW, do 1965 zwiększono moc do 104 MW[18].
  • 1959 – powstała Ostrołęcka Fabryka Celulozy i Papieru (od 1971 Ostrołęckie Zakłady Celulozowo-Papiernicze)[19][20].
  • 1960–1970 – budowa Wytwórni Elementów Wielkopłytowych[21].
  • 1970–1990 – liczba mieszkańców wzrosła ponad 2-krotnie.
  • 1972–1976 – w mieście powstały kolejne zakłady przemysłowe: Elektrownia „B” o mocy 600 MW, Zakłady Wapienno-Piaskowe „Grabowo”, Zakłady Mięsne (1974), Fabryka Domów (1974), Zakłady Betonów Komórkowych (1976) i Proszkownia Mleka. Rozbudowano również obiekty infrastruktury społecznej, powstały: nowy szpital, dworzec autobusowy, dom rzemiosła, międzyzakładowy dom kultury, dom sportowca, stadion.
  • 1975, 1 czerwca – Ostrołęka została miastem wojewódzkim. Nastąpił dynamiczny rozwój funkcji administracyjnych[18].
  • 1977 – powstanie filii Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, uruchomienie komunikacji miejskiej i nadawczego ośrodka telewizyjnego[18].
  • 1979 – na początku kwietnia miasto zostało sparaliżowane na skutek ogromnej powodzi. Poziom Narwi osiągnął wówczas 6 m. W związku z tymi wydarzeniami z wizytą do Ostrołęki przybył E. Gierek.
  • 1990 – restytucja samorządu terytorialnego.
  • 1995 – powstał Most Madalińskiego, wzorowany na moście Barqueta w Sewilli.
  • 1999 – powrót do statusu miasta na prawach powiatu oraz zostanie siedzibą starostwa powiatowego. Miasto w tym czasie liczyło 54 tys. mieszkańców.
  • 2002 – odbyły się pierwsze od 1945 roku powszechne wybory prezydenta miasta. Zwyciężył w nich Ryszard Załuska, urząd sprawował do roku 2006.
  • 2007 – wstąpienie Ostrołęki do Związku Gmin „Pisa-Narew”, którego celem jest wzrost konkurencyjności Doliny Pisy i Doliny Narwi jako regionu turystycznego i tym samym podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej tych gmin. W tym roku również obszar o powierzchni 86,1 ha w Ostrołęce – Wojciechowicach został włączony do Warmińsko-Mazurskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.
  • 2018 – powiększono granice Ostrołęki o część terenów pobliskiej Gminy Rzekuń.
  • 2018 – otwarcie mostu zastępczego nad Narwią, most drogowy na Narwi w ciągu drogi krajowej nr 61 został zamknięty na czas remontu.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Kościół św. Wojciecha w ostrołęckich Wojciechowicach
Wnętrze kościoła pw. św. Antoniego
  • grodzisko wczesnośredniowieczne, gródek obronny pochodzący prawdopodobnie z XII lub końca XI w.;
  • historyczny układ urbanistyczny starego miasta z rynkiem i ulicami przyległymi, miasto lokowane w XIV w. na prawie chełmińskim
  • kościół Farny pw. NMP i św. Mikołaja z XIV w., rozbudowany w latach 1641–1658;
  • kościół bernardynów pw. św. Antoniego z lat 1666–1696 z polichromiami z XVIII w., klasztor z 1660; dziedziniec kalwaryjny z lat 1751–1752;
  • zespół budynków pokoszarowych, druga połowa XIX w.;
  • kościół pw. św. Wojciecha, wzniesiony w 1890 r., pierwotnie cerkiew prawosławna służąca stacjonującym wojskom rosyjskim;
  • klasycystyczny ratusz, wzniesiony w 1824 r., zniszczony w 1915 r. odbudowany w 1924 r.;
  • budynek dawnej poczty (obecnie Muzeum Kultury Kurpiowskiej), z I poł. XIX w., w którym najprawdopodobniej kwaterował Napoleon.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Ludność Ostrołęki.

Ostrołęka liczy 53 710 (dane za rok 2010[22]) mieszkańców, gęstość zaludnienia wynosi 1852 mieszk./km². Pod względem liczby ludności miasto zajmuje 6. miejsce w województwie i 83. w Polsce.

Dane GUS za rok 2010[22]

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
Jednostka osób % osób % osób %
Populacja 53 710 100 27 883 51,91 25 827 48,09
Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]
1852 961,48 890,59

Liczba mieszkańców Ostrołęki na przestrzeni lat[edytuj | edytuj kod]

Rok Liczba mieszkańców Rok Liczba mieszkańców Rok Liczba mieszkańców
XVI w. 2000 1777 1674 1808 2036
1829 2883 1897 7965 1913 13 500
1915 5000 1937 13 650 1945 7950
1950 10 409 1955 12 104 1960 15 216
1970 22 160 1978 32 777 1985 44 097
1990 50 737 1995 54 162 2000 55 658
2002 54 238 2005 54 129 2010 53 710
 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Ostrołęką.
Ul. Kopernika, Dom Handlowy „Kupiec”

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Najbardziej dynamiczny rozwój miasta nastąpił w XX w. Na początku tego stulecia w Ostrołęce powstał węzeł kolejowy, a w latach 50. zaczął się rozwijać przemysł. Powstały zakłady celulozowo-papiernicze i zespół elektrowni. Ostrołęka, chociaż położona wśród terenów rolniczych, jest liczącym się ośrodkiem przemysłowym.

W Ostrołęce funkcjonuje 5100 przedsiębiorstw zatrudniających 20 tys. osób. Dominują małe i średnie firmy prywatne[23]. Ostrołęka pełni rolę ośrodka administracyjnego i gospodarczego dla północno-wschodniego Mazowsza. Struktura gospodarcza miasta zdominowana jest przez przemysł drzewno-papierniczy, energetyczny, materiałów budowlanych oraz przetwórstwa rolno-spożywczego.

Zespół Elektrowni Ostrołęka

W ostatnich latach utworzono tzw. strefę rozwoju gospodarczego[kiedy?], gdzie na obszarze kilkunastu hektarów, wyposażonym w pełną infrastrukturę techniczną, stworzono dogodne warunki do prowadzenia działalności produkcyjnej i usługowej. W ramach strefy funkcjonuje kilka przedsiębiorstw, w tym Lacroix-Opakowania Sp. z o.o. z kapitałem francuskim. W wyniku otwarcia obwodnicy miasta dostępne stały się kolejne tereny inwestycyjne. Nowi inwestorzy mogą liczyć na ulgi w podatku od nieruchomości.[potrzebny przypis]

Przemysł celulozowo-papierniczy[edytuj | edytuj kod]

Siedziba StoraEnso Poland
  • Stora Enso Ostrołęka – jeden z największych w kraju producentów celulozy i papieru;
  • Lacroix-Opakowania – zakład z kapitałem francuskim.

Energetyka[edytuj | edytuj kod]

Przemysł spożywczy[edytuj | edytuj kod]

Spółdzielnia Mleczarska Piątnica

Inne[edytuj | edytuj kod]

  • Pilkington IGP Sp. z o.o. Oddział w Ostrołęce – producent szyb zespolonych
  • Starglass – producent szyb zespolonych;
  • Xella Polska (Ytong) – producent betonów komórkowych.

Budżet samorządu[edytuj | edytuj kod]

W 2018 r. wydatki budżetu samorządu Ostrołęki wynosiły 405,92 mln zł, a dochody budżetu 369,23 mln zł. Zadłużenie (dług publiczny) samorządu (koniec 2018 r.) wynosiło 102,5 mln zł, co daje 1958 zł na mieszkańca[25].

Transport[edytuj | edytuj kod]

Dworzec PKS w Ostrołęce, lata 70.

Ostrołęka jest ośrodkiem drogowym i kolejowym w tej części województwa. Leży na skrzyżowaniu dróg z centrum i południa kraju na północny wschód. Wiedzie przez nią tzw. „gościniec mazurski”, czyli droga krajowa nr 61 z Warszawy nad jeziora. Ma bezpośrednie połączenie drogowe z Warszawą, Olsztynem i Białymstokiem, od których oddalona jest o ok. 120 km.

Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]

Przez Ostrołękę przebiegają dwie drogi krajowe i dwie drogi wojewódzkie.

  • Drogi krajowe:

Droga krajowa nr 53: OlsztynSzczytnoRozogiMyszyniecKadzidło – Ostrołęka.

Droga krajowa nr 61: WarszawaJabłonnaSerockPułtuskRóżan – Ostrołęka – ŁomżaGrajewoAugustów.

  • Drogi wojewódzkie:

Droga wojewódzka nr 544: BrodnicaLidzbarkDziałdowoMławaPrzasnyszKrasnosielc – Ostrołęka.

Droga wojewódzka nr 627: Ostrołęka – Ostrów MazowieckaSokołów Podlaski

Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]

Stacja PKP w Ostrołęce (rok 2007)

W mieście znajduje się stacja kolejowa. Historia kolei w Ostrołęce sięga roku 1893, kiedy to uruchomiono połączenie kolejowe z Małkinią i Łapami, a co za tym szło – także z Warszawą i Białymstokiem. Obecnie przez miasto przebiega linia kolejowa nr 29 z Tłuszcza do Ostrołęki. Znajduje się na niej 16 stacji. We wrześniu 2007 r. ponownie zostało uruchomione bezpośrednie połączenie kolejowe Ostrołęka – Warszawa i Warszawa – Ostrołęka.

Od 11 czerwca 2023 działa zmodernizowana linii kolejowej nr 35 na odcinku Ostrołęka – Chorzele.

Od grudnia 2023 uruchomiono linię kolejową nr 35 na całej długości, co umożliwia dojazd do Olsztyna z przesiadką w Chorzelach.

Od marca 2024 uruchomione ma zostać bezpośrednie połączenie na trasie Ostrołęka – Białystok.

Transport miejski[edytuj | edytuj kod]

Solaris Urbino 9 z MZK Ostrołęka

Za organizację transportu miejskiego w Ostrołęce odpowiedzialny jest Miejski Zakład Komunikacji[26].

Transport lotniczy[edytuj | edytuj kod]

W 2010 otwarto oficjalnie sanitarne lądowisko na terenie szpitala przy Al. Jana Pawła II.

Administracja[edytuj | edytuj kod]

Prezydenci Ostrołęki[edytuj | edytuj kod]

Urząd prezydenta miasta Ostrołęki istnieje na stałe od 1975 roku. Wcześniej władzę w mieście sprawowali wójtowie, burmistrzowie, naczelnicy i przewodniczący. W roku 1568 Michał Tomaschek sprawował urząd prezydenta miasta Ostrołęki. Później prezydentami miasta byli też Jan Grądziński (w latach 1787–1791) i Grzegorz Karczewski (lata 1792–1798). Pierwszym prezydentem wybranym w wyborach bezpośrednich był Ryszard Załuska, który pełnił urząd w latach 2002–2006.

Powojenni prezydenci Ostrołęki:

Osiedla Ostrołęki[edytuj | edytuj kod]

Stare Miasto – ul. Kilińskiego

Ostrołęka jest podzielona administracyjnie na 17 osiedli – dzielnic:

  • os. Bursztynowe;
  • os. Centrum;
  • os. Dzieci Polskich;
  • os. Leśne;
  • os. Leśniewo;
  • os. Łazek;
  • os. Łęczysk;
  • os. Parkowe;
  • os. Pomian;
  • os. Sienkiewicza;
  • os. Stacja;
  • os. Stare Miasto;
  • os. Starosty Kosa;
  • os. Śródmieście;
  • os. Traugutta;
  • os. Witosa;
  • os. Wojciechowice.
Budynek Ostrołęckiego Centrum Kultury
Budynek Galerii Ostrołęka

Kultura[edytuj | edytuj kod]

Za organizację życia kulturalnego miasta odpowiada przede wszystkim Ostrołęckie Centrum Kultury, w którego skład wchodzą:

  • Ośrodek Folkloru i Tańca – organizuje m.in. imprezy folklorystyczne, konkursy i przeglądy zespołów ludowych, a także turnieje tańca towarzyskiego.
  • „Galeria Ostrołęka” – prowadzi działalność wystawienniczą, a także zajęcia plastyczne, malarskie, fotograficzne, rzeźbiarskie, czy garncarskie. Odbywają się również aukcje eksponatów i wernisaże.
  • Klub „Oczko” – skupia amatorskie zespoły artystycznego ruchu OCK; urządza przedstawienia teatralne, recitale, koncerty muzyczne, a także konkursy recytatorskie. Klub organizuje coroczną imprezę „Ostrołęcką Jesień Teatralną”, na której spotkać się można z różnymi formami teatralnymi, zarówno scenicznymi, jak i ulicznymi. Od roku 2005 festiwalowi towarzyszy Przegląd Małych Form Teatralnych „Igła”.
  • Kino „Jantar” – jest jednym z najnowocześniejszych kin w tej części kraju, dysponuje wysokiej jakości sprzętem audio-wizualnym. Sala kinowa posiada 385 miejsc siedzących. Corocznie odbywają się Ostrołęckie Spotkania z Piosenką Kabaretową (OSPA) – w listopadzie oraz Ogólnopolski Festiwal Filmów Amatorskich „Filmowe Zwierciadła” – w grudniu.
Muzeum Kultury Kurpiowskiej
Miejska Biblioteka Publiczna im. Wiktora Gomulickiego

Ponadto rolę w propagowaniu kultury Ostrołęki i regionu odgrywają:

  • Muzeum Kultury Kurpiowskiej – pod tą nazwą działa od 1998 r., wcześniej funkcjonowało jako Muzeum Okręgowe w Ostrołęce. Obejrzeć można m.in. stałą ekspozycję z czasu powstania listopadowego.
  • Miejska Biblioteka Publiczna im. W. Gomulickiego – posiada blisko 190 tys. pozycji książkowych i innych. Promuje działalność wydawniczą rodzimych twórców.
  • Zespół Pieśni i Tańca „Kurpie” – zespół ludowy działający od 1952 roku; występuje z sukcesami w całym kraju, od 2002 r. jest współorganizatorem Ogólnopolskiego Konkursu Tańców Polskich „Kurpiowskie Dwojaki”.
  • Zespół Tańca Ludowego „Ostrołęka” – zespół działający od 1984 roku; z powodzeniem realizuje program łączący zajęcia taneczno-wokalne z kształtowaniem osobowości młodych ostrołęczan przy wykorzystaniu tradycji regionu kurpiowskiego. Od początku swojego istnienia realizuje stałą wymianę artystyczną z zespołami z Finlandii, Hiszpanii, Niemiec i Węgier.

Ponadto corocznie w maju odbywają się „Dni Ostrołęki”. W ich ramach organizowane są przez władze miasta imprezy plenerowe, festyny, zawody sportowe, koncerty muzyczne, wybory miss, czy juwenalia studenckie. Akcentem „Dni Ostrołęki” jest – organizowane jednak nie w każdym roku – widowisko plenerowe „Bitwa pod Ostrołęką”, jako upamiętnienie wydarzeń z maja 1831 r.

Także corocznie, we wrześniu, odbywa się ogólnopolski przegląd zespołów rockowych „Rockołęka”. Pierwsza edycja odbyła się 5 września 2009 na scenie przy domu handlowym „Kupiec”.

Zespoły muzyczne związane z Ostrołęką[edytuj | edytuj kod]

  • Crowley
  • Droga na Ostrołękę
  • KosaBand
  • Szapatuny
  • Empatic
  • Al Sirat
  • Vinyl
  • Hellveto
  • Retama
  • Tupolev

Oświata[edytuj | edytuj kod]

Budynek Wyższej Szkoły Administracji Publicznej

W Ostrołęce funkcjonuje 10 szkół podstawowych, 4 zespoły szkół zawodowych, 5 liceów ogólnokształcących oraz 4 placówki szkolnictwa wyższego.

Szkoły średnie[edytuj | edytuj kod]

Uczelnie[edytuj | edytuj kod]

  • Kolegium Ekonomiczne Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego.

Media[edytuj | edytuj kod]

Radio[edytuj | edytuj kod]

Stacje lokalne[edytuj | edytuj kod]

Stacje ogólnokrajowe[edytuj | edytuj kod]

Prasa[edytuj | edytuj kod]

Media internetowe[edytuj | edytuj kod]

Religia[edytuj | edytuj kod]

Kościół farny – najstarszy ostrołęcki budynek sakralny

Kościół rzymskokatolicki[edytuj | edytuj kod]

W Ostrołęce funkcjonuje 6 parafii rzymskokatolickich. Należą one do dekanatu Ostrołęka w Diecezji Łomżyńskiej:

Tradycjonalizm katolicki[edytuj | edytuj kod]

Kościoły ewangeliczne[edytuj | edytuj kod]

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą dwie protestanckie wspólnoty o charakterze ewangelicznym:

Inne wyznania[edytuj | edytuj kod]

Sport i rekreacja[edytuj | edytuj kod]

Hala sportowo-widowiskowa im. A. Gołasia

Organizacją życia sportowego na terenie miasta zajmuje się Miejski Zarząd Obiektów Sportowo-Turystycznych i Infrastruktury Technicznej. Dysponuje on m.in. halą widowiskowo-sportową, krytą pływalnią, kortami tenisowymi, a także stadionem na ponad 2500 miejsc siedzących.

Piłka nożna[edytuj | edytuj kod]

  • Narew Ostrołęka – klub piłkarski powstały w 1962 r., reaktywowany w 2016 r. jako MZKS Narew 1962 Ostrołęka. W sezonie 2023/2024 występuje w V lidze (grupa mazowiecka I)[31], a od sezonu 2020/21 działają też rezerwy klubu, grające w ciechanowsko-ostrołęckiej A klasie[32];
  • Korona Ostrołęka – klub piłkarski założony w 1998 r., ostatnio (sezon 2019/2020) występował w IV lidze (grupa mazowiecka północna)[33], a jej rezerwy w B klasie Ciechanów-Ostrołęka – grupa 2[34]; od 2020 r. zajmuje się wyłącznie szkoleniem młodzieży.
  • Jantar Ostrołęka – żeński klub piłkarski założony w 2010 r.[35], w sezonie 2020/21 występuje w IV lidze mazowieckiej[36].

Siatkówka[edytuj | edytuj kod]

  • SPS Volley Ostrołęka – sekcja siatkówki mężczyzn, drużyna seniorów występuje w III lidze, drużyna juniorów w I lidze.
  • OTPS Nike Ostrołęka – sekcja siatkówki kobiet; drużyna seniorek występuje w II lidze polskiej.
  • Olimp Ostrołęka – drużyna siatkarzy – młodzików (II liga) i kadetów (II liga).

Piłka ręczna[edytuj | edytuj kod]

  • „Trójka” Ostrołęka – drużyna piłkarzy ręcznych. Występuje w II lidze.

Koszykówka[edytuj | edytuj kod]

  • OTK Ostrołęka – męska drużyna koszykarska.
  • MUKS Unia Basket Ostrołęka – żeńska sekcja koszykówki[37]
  • OKK Ostrołęka – męska sekcja koszykówki.

Lekkoatletyka[edytuj | edytuj kod]

  • OKLA Ostrołęka – ostrołęcki klub lekkoatletyczny.

Lokalne atrakcje[edytuj | edytuj kod]

Pomnik gen. Józefa Bema
Most im. gen. Antoniego Madalińskiego
  • Muzeum Kultury Kurpiowskiej, a w nim m.in. stała ekspozycja poświęcona powstaniu listopadowemu;
  • Forty Bema – mauzoleum powstania listopadowego – budowla-pomnik, otoczona fosą, wykorzystywana do przedstawień plenerowych i części inscenizacji „Bitwy pod Ostrołęką”;
  • pomnik gen. Józefa Bema – bohatera bitwy powstania listopadowego, jaka rozegrała się pod Ostrołęką 26 maja 1831 r.;
  • izba pamięci 5 Pułku Ułanów Zasławskich w ZSZ nr 2 Ostrołęka-Wojciechowice;
  • Cmentarz wojenny żołnierzy Armii Radzieckiej;
  • Most im. gen. Antoniego Madalińskiego – zbudowany w 1995 r., podwieszony na łuku; wzorowany na moście Barqueta w Sewilli;
  • Stare Miasto i deptak śródmiejski (m.in. ulica Głowackiego i plac Bema);
  • Kompleks sportowy przy ulicy Witosa wraz z Aquaparkiem;
  • Ostrołęckie Centrum Kultury; Kino Jantar, Klub Oczko, Galeria Ostrołęka, Kultownia;
  • Plaża miejska i rzeka Narew oraz wał przeciwpowodziowy;
  • Park Miejski i Park na osiedlu Bursztynowym;
  • Pomnik-ławeczka dr Józefa Psarskiego na skwerze jego imienia;
  • Pomnik Ofiar Terroru Komunistycznego – pomnik przedstawia orła zrywającego się do lotu i upamiętnia Żołnierzy Wyklętych oraz cywilnych mieszkańców, którzy zginęli z rąk komunistów na ziemi ostrołęckiej w latach 1944–1954 oddając życie za niepodległość Polski, wiarę katolicką i wolność człowieka[38]

Współpraca międzynarodowa[edytuj | edytuj kod]

Miasta i gminy partnerskie[39]:

Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]

Lelis, Olszewo-Borki, Rzekuń

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Herb Miasta. Urząd Miasta Ostrołęka.
  2. Ostrołęka, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-01-29].
  3. Urząd Statystyczny w Warszawie.
  4. GUS Baza Demografia ludność w 2023 r..
  5. Strona kaps-architekci.pl.
  6. Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 39.
  7. „Rocznik białostocki”, tom V. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Białystok 1964, s. 348.
  8. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2023. Stan w dniu 01.01.2023. tabl. 22.
  9. dane z bip.um.ostroleka.pl.
  10. Serwis Nauka w Polsce – PAP SA.
  11. Z. Niedziałkowska, Ostrołęka dzieje miasta, Warszawa 1979.
  12. J. Kijowski, Z dziejów Powstania Kościuszkowskiego w Ostrołęce i okolicy, Ostrołęka 1994, s. 9.
  13. “Odgłosy Rewolucji Październikowej na Mazowszu i Podlasiu“. Praca zbiorowa. Książka i Wiedza 1970, str. 298 i 299
  14. Historia Ostrołęki W PIGUŁCE! Zobacz kalendarium. [dostęp 2020-05-12].
  15. http://www.territorial.de/ostp/scharfen/landkrs.htm.
  16. a b Natalia Lenda, Egzekucje w Ostrołęce w czasie II wojny światowej, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego”, 35, 2021, s. 109–117.
  17. Jan Mironczuk, Ostrołęka bez Żydów. Kwestia żydowska w powiecie ostrołęckim po II wojnie światowej, „Komunikaty warmińsko-mazurskie” 2014, nr 2, s. 279.
  18. a b c Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński „Mazowsze, mały przewodnik” Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 179.
  19. 50 lat „Ostrołęckiej Celulozy”. „Przegląd Papierniczy”. R. 65 (6), s. 323, 2009-06. Paweł Wandelt (red. nacz.). Wydawnictwo Sigma-NOT. ISSN 0033-2291. 
  20. Fabryka celulozy i papieru w Ostrołęce – Intercell SA. Celuloza. [dostęp 2015-01-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-19)].
  21. Wojciech Jankowski, Mały przewodnik po Polsce, Wydawnictwo Sport i Turystyk Warszawa 1983 ISBN 83-217-2329-2, s. 212.
  22. a b Główny Urząd Statystyczny – Baza Demografia.
  23. Profil gospodarczy – Ostrołęka, www.ostroleka.pl [dostęp 2021-02-04] (pol.).
  24. Strona Energa Ostrołęka. energaostroleka.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-11)].
  25. https://bip.um.ostroleka.pl/attachments/download/7818 https://to.com.pl/zadluzenie-ostroleki-prawie-2000-zlotych-na-glowe/ar/13349089.
  26. Miejski Zakład Komunikacji Spółka z o.o w Ostrołęce: rozkład jazdy autobusów.
  27. Ostrołęka, piusx.org.pl [dostęp 2023-06-14].
  28. Zbory, baptysci.pl [dostęp 2023-06-14].
  29. Znajdź Kościół, kz.pl [dostęp 2023-06-14].
  30. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2017-01-18].
  31. Skarb – Narew 1962 Ostrołęka, www.90minut.pl [dostęp 2023-07-18].
  32. Skarb – Narew 1962 II Ostrołęka, www.90minut.pl [dostęp 2023-07-18].
  33. Maciej Kusina, Skarb – Korona Ostrołęka, www.90minut.pl [dostęp 2018-03-26].
  34. Maciej Kusina, Skarb – Korona II Ostrołęka, www.90minut.pl [dostęp 2018-03-26].
  35. Jantar Ostrołęka – informacje o klubie, kuazsuw.futbolowo.pl [dostęp 2021-07-26].
  36. Skarb – Jantar Ostrołęka (k), www.90minut.pl [dostęp 2021-07-26].
  37. Strona klubu MUKS Unia Basket Ostrołęka.
  38. Ostrołęka: Premier Mateusz Morawiecki złożył kwiaty przed Pomnikiem Ofiar Terroru Komunistycznego i tablicą upamiętniającą wizytę śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego – Kancelaria Prezesa Rady Ministrów – Portal Gov.pl, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów [dostęp 2022-02-02] (pol.).
  39. Miasta Partnerskie.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]