French
DeutschOsman Hamdi Bey – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Hamdi Bey na początku XX wieku | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | Turecka |
| Dziedzina sztuki | |
| Ważne dzieła | |
Osman Hamdi Bey (ur. 30 grudnia 1842 w Konstantynopolu zm. 24 lutego 1910 tamże[1]) – osmański intelektualista, znawca sztuki, a także wybitny malarz oraz archeolog. Jako jeden z pierwszych zaczął używać w swojej twórczości kompozycji figuratywnej[2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem wielkiego wezyra İbrahima Edhem Paszy[3].
Osman Hamdi poszedł do szkoły podstawowej w dzielnicy Beşiktaş w Stambule, po czym studiował prawo, najpierw w Stambule (1856), a następnie w Paryżu (1860)[4]. Niedługo później postanowił porzucić prawo, aby kontynuować malowanie. Wyszkolił się pod francuskimi malarzami: Jean-Léonem Gérôme i Gustave Boulangerem[3].
Jego pobyt w Paryżu złożył się z terminem pierwszej wizyty sułtana osmańskiego w Europie Zachodniej, kiedy to sułtan Abdülaziz został zaproszony na wystawę „Universelle” (1867) przez cesarza Napoleona III[5]. Hamdi Bey w Paryżu poznał także swoją pierwszą żonę, Marie, kiedy był studentem. Po otrzymaniu błogosławieństwa od ojca towarzyszyła mu w Stambule. W 1869 roku pobrali się, mieli dwie córki.
Po powrocie do Turcji został wysłany do osmańskiej prowincji Bagdad w ramach zespołu administracyjnego Midhata Paszy (czołowej postaci politycznej i reformatora, który uchwalił pierwszą konstytucję osmańską)[3]. W 1871 Osman Hamdi powrócił do Stambułu jako wicedyrektor Biura Protokołu Pałacu. W latach 70. XIX wieku pracował nad kilkoma zleceniami na wyższych szczeblach biurokracji osmańskiej[5].
Ważnym krokiem w jego karierze było powierzenie mu funkcji dyrektora Muzeum Imperialnego (dzis. Muzeum Archeologiczne w Stambule) w 1881 roku[6]. Wykorzystał on swoją pozycję dyrektora muzeum, aby je rozwinąć i stworzyć sponsorowane przez władze krajowe ekspedycje archeologiczne. W 1882 roku ustanowił i został dyrektorem Akademii Sztuk Pięknych, która zapewniła Osmanom trening estetyki i technik artystycznych bez opuszczania imperium. W 1884 nadzorował publikację rozporządzenia zakazującego przemycania artefaktów za granicę, które stanowiło gigantyczny krok w tworzeniu ram prawnych dla ochrony zabytków. Przedstawiciele lub pośrednicy dziewiętnastowiecznych mocarstw europejskich rutynowo przemycali artefakty o wartości historycznej z granic Imperium Osmańskiego (które obejmowały między innymi geografie starożytnych greckich i mezopotamskich cywilizacji), często uciekając się do łapówek, aby wzbogacić muzea w stolicach europejskich[6].
Przeprowadził pierwsze naukowe badania archeologiczne wykonane przez zespół turecki. Jego wykopaliska obejmowały takie miejsca, jak grobowiec w południowo-wschodniej Anatolii (najpopularniejsza turystyczna miejscowość w Turcji i dziś na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO, w prowincji Adıyaman), sanktuarium Hekate w Lagina w południowo-zachodniej Anatolii (znacznie rzadziej odwiedzane w dzisiejszej prowincji Muğla) i Sydon w Libanie[7], gdzie dokonał swojego największego odkrycia, odkopując tzw. Sarkofag Aleksandra, początkowo uważany za przeznaczony dla Aleksandra Wielkiego[8] .
Obrazy[edytuj | edytuj kod]
Jego obraz z 1906 roku, „Trener żółwi”, pobił rekord w Turcji, sprzedając się za 3,5 miliona dolarów w grudniu 2004 roku[9]. Obraz wyraża sarkastyczne insynuacje na temat własnego stylu pracy malarza, a także nawiązuje do historycznego faktu, że żółwie były wykorzystywane do celów iluminacyjnych i dekoracyjnych poprzez umieszczanie świec na skorupie na początku XVIII wieku[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ ..:: Osman Hamdi Bey ::.. [online], 15 października 2014 [dostęp 2018-04-29] [zarchiwizowane z adresu 2014-10-15].
- ↑ Eskihisar’da Bir Arkeolog ve Ressam: Osman Hamdi, „GazeteBilkent” [dostęp 2018-04-29] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-14] (tur.).
- ↑ a b c Wendy M.K. Shaw, Possessors and Possessed: Museums, Archaeology, and visualisation of history in the late Ottoman Empire, 2003, ISBN 0-520-23335-2.
- ↑ The Encyclopædia Britannica, Vol.7, Edited by Hugh Chisholm, „Constantinople, the capital of the Turkish Empire...”., 1911.
- ↑ a b Osman Hamdi Bey, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
- ↑ a b Aşık olduğu iki kadının adı da Marie'ydi..., „Posta” [dostęp 2018-04-29] (tur.).
- ↑ Le Tumulus de Nemroud-Dagh : voyage, description, inscriptions ... | 1886 - Collections patrimoniales numérisées de Bordeaux Montaigne [online], 1886.u-bordeaux-montaigne.fr [dostęp 2018-04-29] (fr.).
- ↑ Soucek i Soucek 1995 ↓, s. 183.
- ↑ a b Osman Hamdi’s 'lost' masterpiece in auction [online], Hürriyet Daily News [dostęp 2018-04-29] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- P. and S. Soucek: ʿOthmān Hamdī. W: C.E. Bosworth, E. Van Donzel, W.P. Heinrichs, G. Lecomte: The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Volume VIII. Leiden: E.J. Brill, 1995. ISBN 90-04-09834-8.