French
DeutschNaum Prifti – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Narodowość | albańska |
| Język | albański |
| Dziedzina sztuki | pisarz, dramaturg, scenarzysta |
| Ważne dzieła | |
| Białe okrążenie (1968) | |
| Odznaczenia | |
 | |
| Nagrody | |
| Srebrne Pióro (2001) | |
Naum Prifti (ur. 7 marca 1932 we wsi Rehovë, Okręg Kolonja[1], zm. 17 czerwca 2023[2]) – albański pisarz, dramaturg i scenarzysta.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Uczył się w szkole w Ersekë[1]. W 1953 ukończył studia medyczne na Politechnice Tirańskiej i rozpoczął pracę pomocnika lekarza w sanatorium w Korczy[1]. W tym czasie zajął się pisaniem i w 1954 został redaktorem satyrycznego dwutygodnika „Bodziec” (Hosteni)[1]. Pisał także dla ilustrowanego miesięcznika „Gwiazda” (Ylli). Z tego okresu pochodzi seria opowiadań, pierwsze dramaty, a także bajki dla dzieci. W latach 1967–1970 pracował jako nauczyciel we wsi Divjakë[1]. Od 1970 był redaktorem odpowiedzialnym biuletynu Skena e fëmijëve.
Od początku działalności literackiej najbardziej inspirującymi tematami dla Priftiego były: podania ludowe, legenda Skanderbega, a także modernizacja społeczeństwa albańskiego. W opowiadaniu „Złota fontanna” (Çezma e florinjtë) zawarł swoje twórcze credo, opowiadając się za szczególną odpowiedzialnością pisarza za uświadamianie zacofanemu społeczeństwu konieczność modernizacji.
Przełomem w życiu Priftiego stał się dramat Rrethimi i bardhe (Białe okrążenie), w którym ukazał zmagania człowieka z przyrodą, dalekie od wzorca socrealizmu. Potępiony przez partię przez kolejne dwadzieścia lat nie publikował swoich utworów. Powrócił dopiero w 1988, wydając zbiór krótkich opowiadań „Kryjówka wilka”. W 2001 został wyróżniony nagrodą Srebrnego Pióra, przyznawaną przez albańskie ministerstwo kultury za tom „Matka słońca” (Nena e Diellit)[1]. Został także uhonorowany Orderem Naima Frashëriego II klasy.
W 1991 kandydował bez powodzenia w wyborach parlamentarnych z listy Demokratycznej Partii Albanii[3].
Dorobek pisarski Nauma Priftiego obejmuje m.in. 18 tomików opowiadań, 7 dramatów, 8 scenariuszy filmowych. Pod koniec lat 80. pierwsze jego utwory ukazały się w USA, w przekładzie jego brata Petera. W 1991 wyjechał z kraju do San Diego w Kalifornii[1]. W latach 2001–2003 przewodniczył stowarzyszeniu pisarzy albańsko-amerykańskich.
Był żonaty (żona Rina), miał trzy córki.
Utwory literackie[edytuj | edytuj kod]
- 1958: Lëkura e ujkut : tregime, skica, humoristike
- 1960: Çezma e florinjtë (Złota fontanna)
- 1964: Cikoja dhe Beni (opowiadania dla dzieci)
- 1966: Një pushkë më shumë (O jeden karabin za dużo)
- 1970: Litari i zjarrtë (Ognisty sznur)
- 1979: Legjenda dhe rrefime për Skënderbeun (Legenda i opowieści o Skanderbegu)
- 1983: Njeqind vjet (Sto lat)
- 1997: Pas Abetares : përralla, legjenda, tregime, përshtatje
- 2000: Mandolina : tregime të zgjedhura për fëmijë (Mandolina: wybór opowiadań dla dzieci)
- 2000: Pika e ujit : përralla
- 2001: Nena e Diellit (Matka słońca)
- 2004: Erë mali, erë fushe (Wiatr w górach, wiatr w dolinie, opowiadania)
Scenariusze filmowe[edytuj | edytuj kod]
- 1976: Pika e ujit
- 1976: Zani partizani
- 1978: Udha e shkronjave
- 1982: Era e ngrohtë e thellësive
- 1984: Kush vdes në këmbë
- 1984: Fejesa e Blertës
- 1988: Tre vetë kapërcejnë malin
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Abaz Hoxha: Enciklopedia e kinematografise shqiptare. Autore & vepra. Tirana: Toena, 2002. ISBN 99927-1-555-3. (alb.).
- Peter Prifti, Unfinished Portrait of a Country, New York 2005.
- Jorgji Nasho: Antologia della letteratura albanese. Pellegrini Editore: 2007, s. 279. ISBN 978-88-8101-389-0. (wł.).
- Naum Prifti w bazie IMDb (ang.)