French
DeutschNandu szare – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Rhea americana[1] | |||
| (Linnaeus, 1758)[2] | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | nandu szare | ||
| Synonimy | |||
| | |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[8] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 Zasięg występowania poszczególnych podgatunków | |||
Nandu szare (Rhea americana) – gatunek dużego, nielotnego ptaka z rodziny nandu (Rheidae), zamieszkujący Amerykę Południową.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Takson opisany po raz pierwszy przez Linneusza pod nazwą Struthio americanus na podstawie okazów zebranych w Sergipe i Rio Grande do Norte w Brazylii[2]. Takson blisko spokrewniony z Rhea pennata, w niewoli stwierdzono wypadki krzyżowania się obu gatunków[9]. Wyróżniono pięć podgatunków R. americana[10].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Nandu szare zamieszkuje w zależności od podgatunku[10][11]:
- R. americana americana – północno-wschodnia i wschodnia Brazylia
- R. americana intermedia – południowo-wschodnia Brazylia i Urugwaj
- R. americana nobilis – wschodni Paragwaj
- R. americana araneipes – wschodnia Boliwia, południowa Brazylia, zachodni Paragwaj
- R. americana albescens – północno-wschodnia i wschodnia Argentyna
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 127–140 cm[11] (samica nieco mniejsza), rozpiętość skrzydeł ok. 150 cm, masa ciała ok. 20–25 kg[11]. Upierzenie szarobrunatne, wierzch głowy, kark i grzbiet czarny, brzuch brudnobiały. Samce są nieco większe od samic. Małe skrzydła pomagają mu podczas nagłej zmiany kierunku biegu.
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Zazwyczaj zamieszkują pampę, campos i Cerrado; zwykle na obszarach bogatych w wysoką roślinność, z tendencją do unikania otwartych, trawiastych terenów[11]. Badania na argentyńskiej pampie wykazały unikanie obszarów zmienionych na pola uprawne[12]. W jednym z regionów ptaki zajmowały ponad 50% naturalnych użytków zielonych, ale mniej niż 5% agroekosystemów[13]. Poza sezonem rozrodczym tworzą stada liczące 20–30 osobników (czasami nawet 100)[11]. Podczas rozrodu ptaki te są zazwyczaj spotykane w pobliżu mokradeł[11]. Nandu są wszystkożerne. Większą część pożywienia stanowią rośliny włącznie z liśćmi, nasionami, korzeniami i owocami[11]. Pokarm jest uzupełniany owadami (szczególnie prostoskrzydłe), a także jaszczurkami, żabami, małymi ptakami i wężami. W Brazylii zarejestrowano nandu polujące na ryby[14]. Czasami łapie muchy gromadzące się wokół padliny[11].
Rozród[edytuj | edytuj kod]
Sezon rozrodczy zależnie od regionu trwa od lipca do stycznia[11]. Samce prowadzą walki o terytorium, ryczą używając wola jako rezonatora. Parzy się z 3 do 8 samic, które składają jaja do jednego gniazda budowanego przez samca. Jest to zagłębienie w ziemi wysłane suchą trawą. Samica składa od 13 do 30 jaj (średnia wielkość jaja 132–90 mm, masa 600 g) w gnieździe[11]. Jaja wysiadywane są wyłącznie przez samca. Po okresie inkubacji wynoszącej 35–40 dni wykluwają się młode[11]. Pisklęta są zagniazdownikami, wodzi je samiec. Pełny wzrost osiągają po 6 miesiącach[11]. Dojrzałość płciową uzyskują po 2–3 latach[11].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody gatunek ten został zaliczony do kategorii NT (bliski zagrożenia)[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rhea americana, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c C. Linnaeus: Systema Naturae...editio decima. T. 1, pars 1. 1758, s. 155.
- ↑ G. R. Gray, 1871. Hand-list of genera and species of birds: distinguishing those contained in the British Museum, 3, s. 2.
- ↑ P. L. Sclater & O. Salvin, 1873. Nomenclator Avium Neotropicalium, s. 154.
- ↑ J. K. W. Illiger, 1811. Prodromus systematis mammalium et avium, Berolini: Sumptibus C. Salfelds, s. 247.
- ↑ R. P. Lesson, 1828. Manuel d'Ornithologie, 2, s. 208.
- ↑ Sclater, 1860. Proceedings of the Zoological Society of London, pt. II, s. 207, 208, 210
- ↑ a b Rhea americana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Frédéric Delsuc, Mariella Superina, Guillermo Ferraris, Marie-Ka Tilak, Emmanuel J. P. Douzery. Molecular evidence for hybridisation between the two living species of South American ratites: potential conservation implications. „Conservation Genetics”. 8 (2), s. 503-507, 2007. (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ratites: Ostriches to Tinamous. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-15]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m A. Folch, F. Jutglar, E. F. J. Garcia, P. Boesman: Greater Rhea (Rhea americana). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2014. [dostęp 2014-05-16]. (ang.).
- ↑ Mariano Codesido, Carlos M. González-Fischer i David N. Bilenca. Landbird Assemblages in Different Agricultural Landscapes: A Case Study in the Pampas of Central Argentina. „The Condor”. 115 (1), s. 8-16, 2013. DOI: 10.1525/cond.2012.120011. (ang.).
- ↑ Paola F. Giordano, Laura M. Bellis, Joaquín L. Navarro, Mónica B. Martella. Abundance and spatial distribution of Greater Rhea Rhea americana in two sites on the pampas grasslands with different land use. „Bird Conservation International”. 18 (1), s. 63-70, 2008. DOI: 10.1017/S0959270908000075. (ang.).
- ↑ Cristiano Schetini de Azevedo, Herlandes Penha Tinoco, João Bosco Ferraz, Robert John Young. The fishing rhea: a new food item in the diet of wild greater rheas (Rhea americana, Rheidae, Aves). „Revista Brasileira de Ornitologia”. 14 (3), s. 285–287, 2006. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).