French
DeutschMilan Šimečka – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | filozof, krytyk literacki |
| Alma Mater | |
| Dzieci | |
| Odznaczenia | |
 | |
| Strona internetowa | |
Milan Šimečka (ur. 6 marca 1930 w Nowym Boguminie, zm. 24 września 1990 w Pradze) – czeski i słowacki filozof, krytyk literacki i dysydent. Więzień polityczny w latach 1981–1982.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 6 marca 1930 w Nowym Boguminie[1]. Jego rodzice zmarli podczas II wojny światowej[2]. W latach 1949–1953[1] dzięki stypendium[2] studiował rusycystykę i filozofię na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Masaryka w Brnie, po czym pracował na Uniwersytecie Komeńskiego w Bratysławie. Od 1957 wykładał filozofię marksistowską na Wyższej Szkole Sztuk Scenicznych w Bratysławie; tam także uzyskał habilitację[1][3]. Należał do Komunistycznej Partii Czechosłowacji[3]. Zajmował się historią filozofii, krytyką literacką i utopią społeczną, która stała się jednym z głównych tematów jego pracy[3]. Po inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację został usunięty z uczelni i odsunięty od pracy naukowej i wydalony z partii. Zaczął utrzymywać się z pracy manualnej i dorywczej[2][3]. Zaangażował się w działania opozycji komunistycznej[1]. Jego twórczość, którą publikował w drugim obiegu i za granicą, dotyczyła analizy funkcjonowania systemu totalitarnego oraz bieżącej polityki[1][3]. Za swoje zagraniczne publikacje w latach 1981–1982 trafił na 13 miesięcy do więzienia[3]. W czasach aksamitnej rewolucji wspierał słowacki ruch Społeczeństwo przeciw Przemocy[3]. Gdy wybrano Václava Havla na prezydenta, Šimečka został przewodniczącym jego rady doradców. Zmarł 24 września 1990 w Pradze[1].
W 1991 roku został pośmiertnie odznaczony Orderem Tomáša Garrigue Masaryka I klasy[4]. Tego samego roku jego przyjaciele założyli fundację Nadácia Milana Šimečku, której celem jest wsparcie rozwoju demokracji i tolerancji. Fundacja jest jedną z najstarszych organizacji pozarządowych działających na terenie Słowacji[5].
Jego synem jest literat Martin Milan Šimečka[1].
Dzieła[edytuj | edytuj kod]
Za źródłem[1]:
- 1963: Sociálne utópie a utopisti
- 1976: Kríza utopizmu
- 1979: Obnovení pořádku, wyd. pol.: Przywrócenie porządku: przyczynek do typologii realnego socjalizmu. tłum. Paweł Heartman (pseudonim Piotra Godlewskiego), Krąg, Warszawa: 1982[6]
- 1984: Náš soudruh Winston Smith (esej)
- 1985: Kruhová obrana (samizdat; wydanie książkowe: 1992)
- 1990: Konec nehybnosti (dziennik czechosłowackiej drogi do wolności)
- 1982: Dopisy o povaze skutečnosti
- 1984: Světelná znameni (samizdat; wydanie książkowe: 1991)
- 1999: Dopisy z vězeni
- 2000: Veľký brat a Veľká sestra (z M. Kusým)
- 2003: Společenství strachu a jiné eseje (pośmiertnie)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Milan Šimečka [online], Literárne informačné centrum, 11 marca 2019 [dostęp 2020-05-20] (słow.).
- ↑ a b c Milan Šimečka [online], Twisted Spoon Press [dostęp 2020-05-23] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Milan Šimečka, 20. 1. 1988 [online], www.othereurope.com [dostęp 2020-05-23] (ang.).
- ↑ Seznam vyznamenaných [online], Pražský hrad [dostęp 2020-05-23] (cz.).
- ↑ AlejTech.sk, Milan Šimečka [online], www.nadaciamilanasimecku.sk [dostęp 2020-05-23] (słow.).
- ↑ Przywrócenie porządku [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2020-05-23].