Miklós Kállay – Wikipedia, wolna encyklopedia

Miklós Kállay
Data i miejsce urodzenia	23 stycznia 1887 ; Nyíregyháza
Data i miejsce śmierci	14 stycznia 1967 ; Nowy Jork
	Premier Węgier
Okres	od 10 marca 1942; do 22 marca 1944
Poprzednik	László Bárdossy
Następca	Döme Sztójay
	Minister Spraw Zagranicznych
Okres	od 7 marca 1942; do 20 maja 1942
	Minister Rolnictwa
Okres	od 1932; do 1935
	Zastępca sekretarza stanu w ministerstwie handlu
Okres	od 1929; do 1931
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Miklós Kállay de Nagy-Kálló (ur. 23 stycznia 1887 w Nyíregyházie w Królestwie Węgier, zm. 14 stycznia 1967 w Nowym Jorku) – węgierski polityk, premier Królestwa Węgier w czasie II wojny światowej (od 9 marca 1942 do 19 marca 1944), z wykształcenia prawnik.

Kállayowie byli starą i wpływową rodziną pośród lokalnej szlachty, Miklós pracował jako namiestnik komitatu (węg. megye) Nyíregyháza w latach 1921–1929, następnie pracował jako zastępca sekretarza stanu w ministerstwie handlu (1929–1931), a także jako minister rolnictwa (1932–1935^[1]). Z powodu rozbieżności zdań z premierem Gyulą Gömbösem odszedł z aktywnego życia politycznego kraju aż do 1942 roku, kiedy regent Miklós Horthy nakazał László Bárdossyemu podać się do dymisji z nieznanych przyczyn (najprawdopodobniej chodziło o jego nieumiejętność przeciwstawienia się polityce nazistów). Wtedy, w marcu 1942 roku, zaproponował Miklósowi Kállayowi stworzenie nowego rządu. Prócz posady premiera Kállay objął także stanowisko ministra spraw zagranicznych (urzędował od 7 marca do 20 maja 1942).

Mimo że Węgry pozostały sprzymierzone z nazistowskimi Niemcami, Kállay i Horthy pozostali zasadniczo konserwatywni i obojętni faszyzmowi, a rząd węgierski odmówił w uczestniczeniu w łapankach Żydów, a także pozwolił prasie lewicowej działać bez większej ingerencji. Premier poparł wysiłki Niemiec w walce z ZSRR, jednak powoli zabiegał także o względy zachodnich mocarstw. Na początku 1943 roku Adolf Hitler zażądał usunięcia Kállaya z urzędu, co jednak nie nastąpiło. Naziści zdenerwowani polityką sojuszników rozpoczęli okupację Węgier w marcu 1944 roku, zmuszając Kállaya do ustąpienia i zastępując go bardziej uległym następcą.

Z początku Kállayowi udawało się unikać nazistów, jednak ostatecznie został złapany i wysłany najpierw do obozu koncentracyjnego Dachau, a następnie do Mauthausen. Pod koniec kwietnia 1945 roku został przeniesiony do Tyrolu razem z innymi współwięźniami, gdzie zostali uwolnieni z rąk SS przez żołnierzy Wehrmachtu (uwolnienie zakładników SS w Tyrolu Południowym). Został wyzwolony przez 5 Armię Stanów Zjednoczonych 5 maja 1945.

Po wojnie początkowo przebywał we Włoszech, a następnie wyemigrował do Stanów Zjednoczonych i opublikował swoje wspomnienia jako książkę Hungarian Premier: A Personal Account of a Nation's Struggle in the Second World War w 1954^[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b StanisławS. Żerko StanisławS., Biograficzny leksykon II wojny światowej, Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 2014, s. 202, ISBN 978-83-63795-77-1 .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Antal Ullein-Reviczky, Guerre Allemande, Paix Russe – Le Drame Hongrois. Neuchatel: Editions de la Baconniere, 1947.
Miklós Kállay, Hungarian Premier: A Personal Account of a Nation's Struggle in the Second World War, słowo wstępne C. A. Macartney, Nowy Jork, Columbia University Press, 1954
C. A. Macartney, October Fifteenth - A History of Modern Hungary, 1929-1945 2 t., Edinburgh University Press 1956–1957
György Ránki, Unternehmen Margarethe: die Deutsche Besetzung Ungarns, Budapeszt, 1984
Ignac Romsics, Hungary in the Twentieth Century, Budapeszt, Corvina Publishing House, 1999

[:0-1] StanisławS. Żerko StanisławS., Biograficzny leksykon II wojny światowej, Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje, 2014, s. 202, ISBN 978-83-63795-77-1 .

[1]

Rząd Rewolucyjny (1848-1849)	Lajos Batthyány (1848) Lajos Kossuth (1848–1849) Bertalan Szemere (1849)
Królestwo Węgier (1867-1918)	Gyula Andrássy (1867–1871) Menyhért Lónyay (1871–1872) József Szlávy (1872–1874) István Bittó (1874–1875) Béla Wenckheim (1875) Kálmán Tisza (1875–1890) Gyula Szapáry (1890–1892) Sándor Wekerle (1892–1895) Dezső Bánffy (1895–1899) Kálmán Széll (1899–1903) Károly Khuen-Héderváry (1903) István Tisza (1903–1905) Géza Fejérváry (1905–1906) Sándor Wekerle (1906–1910) Károly Khuen-Héderváry (1910–1912) László Lukács (1912–1913) István Tisza (1913–1917) Móric Esterházy (1917) Sándor Wekerle (1917–1918) János Hadik (1918) Mihály Károlyi (1918)
Węgierska Republika Ludowa (1918-1919) Węgierska Republika Rad (1919) Rządy kontrrewolucyjne (1919)	Mihály Károlyi (1918–1919) Dénes Berinkey (1919) Sándor Garbai (1919) Gyula Károlyi (1919) Dezső Pattanyús-Ábrahám (1919)
Węgierska Republika Ludowa (1919-1920)	Gyula Peidl (1919) István Friedrich (1919) Károly Huszár (1919–1920)
Królestwo Węgier (1920-1946)	Sándor Simonyi-Semadam (1920) Pál Teleki (1920–1921) István Bethlen (1921–1931) Gyula Károlyi (1931–1932) Gyula Gömbös (1932–1936) Kálmán Darányi (1936–1938) Béla Imrédy (1938–1939) Pál Teleki (1939–1941) László Bárdossy (1941–1942) Miklós Kállay (1942–1944) Döme Sztójay (1944) Géza Lakatos (1944) Ferenc Szálasi (1944–1945) Béla Miklós (1944–1945) Zoltán Tildy (1945–1946)
Republika Węgierska (1946-1949)	Ferenc Nagy (1946–1947) Lajos Dinnyés (1947–1948) István Dobi (1948–1949)
Węgierska Republika Ludowa (1949-1989)	István Dobi (1949–1952) Mátyás Rákosi (1952–1953) Imre Nagy (1953–1955) András Hegedüs (1955–1956) Imre Nagy (1956) János Kádár (1956–1958) Ferenc Münnich (1958–1961) János Kádár (1961–1965) Gyula Kállai (1965–1967) Jenő Fock (1967–1975) György Lázár (1975–1987) Károly Grósz (1987–1988) Miklós Németh (1988–1989)
Republika Węgierska (1989-2012) Węgry (od 2012)	Miklós Németh (1989–1990) József Antall (1990–1993) Péter Boross (1993–1994) Gyula Horn (1994–1998) Viktor Orbán (1998–2002) Péter Medgyessy (2002–2004) Ferenc Gyurcsány (2004–2009) Gordon Bajnai (2009–2010) Viktor Orbán (od 2010)