Międzynarodowa Federacja Szachowa – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kongres FIDE, Tromsø 2014

Międzynarodowa Federacja Szachowa (fr. Fédération Internationale des Échecs, FIDE) – utworzona 20 lipca 1924 roku w Paryżu organizacja międzynarodowa, zrzeszająca narodowe związki szachowe z całego świata, w tym Polski Związek Szachowy. Mottem FIDE jest Gens una sumus (łac. Jesteśmy jedną rodziną). Od 2018 na czele FIDE stoi Arkadij Dworkowicz, były wicepremier Federacji Rosyjskiej[1].

Do głównych zadań FIDE należy: definiowanie i ujednolicanie reguł gry w szachy oraz zasad rozgrywania międzynarodowych zawodów szachowych, obliczanie rankingu szachistów, przyznawanie tytułów (zobacz arcymistrz) szachistom oraz sędziom szachowym. Federacja organizuje najważniejsze zawody szachowe o zasięgu światowym, w tym indywidualne mistrzostwa świata oraz olimpiady szachowe, patronuje lub nadzoruje rozgrywanie niektórych turniejów międzynarodowych z udziałem najsilniejszych szachistów świata. Ogromna większość międzynarodowych zawodów szachowych odbywa się na zasadach określonych przez FIDE. Rozgrywki o zasięgu krajowym są organizowane w oparciu o przepisy narodowych związków szachowych, które z założenia nie mogą być sprzeczne z przepisami FIDE.

FIDE powstała na wniosek sekretarza Francuskiej Federacji Pierre Vincenta, a wśród 15 państw (Anglia, Argentyna, Belgia, Czechosłowacja, Finlandia, Francja, Holandia, Włochy, Jugosławia, Kanada, Węgry, Rumunia, Hiszpania, Szwajcaria), które zakładało FIDE była także Polska (reprezentowana przez Izaaka Towbina).

W 1928 w Hadze FIDE jako pierwsza organizacja sportowa podjęła historyczną decyzję – zrównała prawa amatorów i zawodowców.

Początkowo FIDE była dość słabą organizacją, ponieważ Związek Radziecki z przyczyn politycznych odmówił przystąpienia do federacji. Sytuacja uległa zmianie w 1946 roku, po śmierci ówczesnego mistrza świata Aleksandra Alechina FIDE przystąpiła do organizacji turnieju w celu wyłonienia następcy. Po trudnych negocjacjach radziecki związek szachowy dołączył do federacji, z wieloma zastrzeżeniami dotyczącymi przyszłego kształtu tej organizacji.

W 1948 roku odbył się turniej o mistrzostwo świata, w którym zwyciężył Michaił Botwinnik. Od tego czasu aż do 1993 roku mistrz świata był wyłaniany w oficjalnych meczach organizowanych przez FIDE. Ustalono wielostopniowe eliminacje (turnieje strefowe, międzystrefowe i mecze kandydatów), których zwycięzca uzyskuje prawo gry z mistrzem świata.

Działalność FIDE w zakresie organizacji meczów o tytuł mistrza świata wywoływała wiele kontrowersji. W 1975 Bobby Fischer nie przystąpił do meczu z pretendentem, skutkiem czego Anatolij Karpow został uznany za jego następcę. W 1984 roku prezydent Florencio Campomanes przerwał mecz pomiędzy Karpowem i Garrim Kasparowem bez wyłonienia zwycięzcy. Kontrowersje wzbudzała również działalność następcy Campomanesa, Ilumżynowa, oskarżanego m.in. o niedotrzymywanie obietnic finansowych.

W 1993 narastający konflikt pomiędzy FIDE a ówczesnym mistrzem świata Kasparowem doprowadził do rozłamu. Kasparow i pretendent Nigel Short, wyłoniony w eliminacjach zorganizowanych przez FIDE, założyli nową organizację PCA, pod auspicjami której rozegrali mecz, wygrany przez Kasparowa. Od tego czasu rozgrywki o tytuł mistrza świata organizowane były dwutorowo, przez FIDE oraz organizacje zakładane przez Kasparowa. Dopiero w roku 2006 doszło do zunifikowanego meczu o tytuł mistrza świata, w wyniku którego Władimir Kramnik został oficjalnym mistrzem świata w szachach.

Od 1953 FIDE prowadzi Złotą księgę FIDE, która zawiera m.in. nazwiska zawodników, działaczy, sędziów, którzy odegrali ważną rolę w historii szachów.

FIDE dopuszcza międzynarodowe drużyny niesłyszących (ICSC), niewidomych (IBCA), niepełnosprawnych z dysfunkcją narządu ruchu (IPCA) na prawach państwa, do rozgrywek olimpijskich.

W 1999 FIDE została oficjalnie uznana przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski. Dwa lata później federacja przyjęła przepisy antydopingowe MKOl. Istnieją plany włączenia szachów do Igrzysk Olimpijskich.

Według stanu na 18 czerwca 2014 roku, FIDE zrzeszała 181 krajowych federacji (54 federacje z Europy, 51 federacji z Azji, 42 federacje z Afryki, 34 federacje z Ameryki)[2].

Najwyższym organem organizacji jest Kongres, organizowany co roku (z wyjątkiem tzw. Kongresów nadzwyczajnych, które mogą zostać zwołane na wniosek Prezydenta FIDE). W Polsce odbyły się dwa Kongresy, w 1935 w Warszawie oraz w 2011 w Krakowie (82. edycja)[3].

W dniu powstania FIDE – 20 lipca jest obchodzony Międzynarodowy Dzień Szachów[4].

Prezydenci FIDE[edytuj | edytuj kod]

Kongresy FIDE[edytuj | edytuj kod]

  1. 1924 Paryż
  2. 1925 Zurych
  3. 1926 Budapeszt
  4. 1927 Londyn
  5. 1928 Haga
  6. 1929 Wenecja
  7. 1930 Hamburg
  8. 1931 Praga
  9. 1932 Paryż
  10. 1933 Folkestone
  11. 1934 Zurych
  12. 1935 Warszawa
  13. 1936 Lucerna
  14. 1937 Sztokholm
  15. 1938 Paryż
  16. 1939 Buenos Aires
  17. 1946 Winterthur
  18. 1947 Haga
  19. 1948 Sztokholm
  20. 1949 Paryż
  21. 1950 Kopenhaga
  22. 1951 Wenecja
  23. 1952 Sztokholm
  24. 1953 Schaffhouse
  25. 1954 Amsterdam
  26. 1955 Goeteborg
  27. 1956 Moskwa
  28. 1957 Wiedeń
  29. 1958 Dubrownik
  30. 1959 Luksemburg
  31. 1960 Lipsk
  32. 1961 Sofia
  33. 1962 Sztokholm
  34. 1963 Bale
  35. 1964 Tel Awiw
  36. 1965 Wiesbaden
  37. 1966 Hawana
  38. 1967 Wenecja
  39. 1968 Lugano
  40. 1969 San Juan
  41. 1970 Siegen
  42. 1971 Vancouver
  43. 1972 Skopje
  44. 1973 Helsinki
  45. 1974 Nicea
  46. 1975 Bergen-aan-Zee
  47. 1976 Hajfa
  48. 1977 Lucerna
  49. 1978 Buenos Aires
  50. 1979 San Juan
  51. 1980 Valletta
  52. 1981 Atlanta
  53. 1982 Lucerna
  54. 1983 Manila
  55. 1984 Saloniki
  56. 1985 Graz
  57. 1986 Dubaj
  58. 1987 Sevilla
  59. 1988 Saloniki
  60. 1989 Mayaguez
  61. 1990 Nowy Sad
  62. 1991 Berlin
  63. 1992 Manila
  64. 1993 Kurytyba
  65. 1994 Moskwa
  66. 1995 Paryż
  67. 1996 Erywań
  68. 1997 Kiszyniów
  69. 1998 Elista
  70. 1999 Doha
  71. 2000 Stambuł
  72. 2001 Chalkidiki
  73. 2002 Bled
  74. 2003 Chalkidiki
  75. 2004 Mallorca
  76. 2005 Drezno
  77. 2006 Turyn
  78. 2007 Antalya
  79. 2008 Drezno
  80. 2009 Chalkidiki
  81. 2010 Chanty-Mansyjsk
  82. 2011 Kraków
  83. 2012 Stambuł
  84. 2013 Tallinn
  85. 2014 Tromso
  86. 2015 Abu Zabi
  87. 2016 Baku
  88. 2017 Goynuk
  89. 2018 Batumi
  90. 2020 Abu Zabi[5]

Liderzy rankingu FIDE[edytuj | edytuj kod]

 Osobne artykuły: Liderzy rankingu FIDE i FIDE Top 100.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ FIDE Presidents [online], www.fide.com [dostęp 2019-07-02] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-15].
  2. ↑ FIDE – World Chess Federation. [dostęp 2014-06-18].
  3. ↑ „Magazyn Szachista” nr 12/2011, s. 3–6.
  4. ↑ International Chess Day.
  5. ↑ 90th FIDE Congress: 2020 FIDE Extraordinary General Assembly Minutes and Annexes [online], www.fide.com [dostęp 2021-11-20] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Mistrzowie świata w szachach
Niekwestionowani
Dwa systemy
FIDE
PCA / Braingames
Niekwestionowani
(po unifikacji)
Prezydenci FIDE
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Międzynarodowa_Federacja_Szachowa&oldid=71265893”