Melvin Van Peebles – Wikipedia, wolna encyklopedia

Melvin Van Peebles
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

21 sierpnia 1932
Chicago

Data i miejsce śmierci

21 września 2021
Nowy Jork

Zawód

reżyser
scenarzysta
dramaturg

Współmałżonek

Maria Marx (1956–rozwód)

Lata aktywności

1955–2021

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Melvin Van Peebles

Melvin Van Peebles (ur. 21 sierpnia 1932 w Chicago, zm. 21 września 2021 w Nowym Jorku) – aktor, filmowiec, dramaturg, powieściopisarz i kompozytor.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Chicago[1] w Illinois jako syn Marion Peebles i Edwina Griffina[2]. Dorastał na przedmieściach Phoenix w Illinois, gdzie jego ojciec pracował jako krawiec. W 1949 ukończył szkołę średnią Thornton Township High School[2]. Następnie spędził rok w college’u w Wirginii Zachodniej[3], zanim przeniósł się na Ohio Wesleyan University, gdzie w 1953 ukończył studia na wydziale literatury angielskiej[4]. Później wstąpił do United States Air Force, służąc przez trzy i pół roku[5]. Podróżował po Europie, Meksyku i Stanach Zjednoczonych, wykonując różne prace, w tym kierowcy tramwaju linowego w San Francisco, malarza, pracownika poczty i artysty ulicznego[6]. Dodał „Van” do swojego nazwiska, kiedy mieszkał w Holandii[3] i studiował astronomię na Uniwersytecie Amsterdamskim[3].

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Rozpoczął karierę jako reżyser, producent, scenarzysta i kompozytor filmu krótkometrażowego Pickup Men for Herrick (1957)[7]. W 1964 wystąpił na scenie w sztuce Brendana Behana Zakładnik[8]. Mieszkając w Paryżu, napisał kilka powieści francuskojęzycznych, w tym La Permission (1967), na podstawie której nakręcił swój pierwszy film fabularny. Melodramat ukazał się we Francji w 1967, a rok później w Stanach Zjednoczonych jako Historia przepustki trzydniowej (The Story of a Three-Day Pass), za który w 1967 otrzymał nagrodę na festiwalu filmowym w San Francisco[9]. Był współscenarzystą francuskiego dramatu satyrycznego Slogan (1969) z Jane Birkin i Serge’em Gainsbourgiem.

W Hollywood zadebiutował jako reżyser komedii o rasowej bigoterii Człowiek-arbuz (Watermelon Man, 1970), która otworzyła nowy rozdział w amerykańskim kinie, tak zwane Blaxploitation[10] z Estelle Parsons. Film opowiada o dobrodusznym, białym rasiście, który pewnego dnia staje się czarny. W nowej sytuacji głównego bohatera spotyka seria nieprzyjemności w pracy, domu oraz na ulicy[11]. W 1971 zrealizował dreszczowiec Sweet Sweetback’s Baadasssss Song. Używając głównie własnych pieniędzy i polegając w dużej mierze na nieprofesjonalnych aktorach i technikach, Van Peebles opowiedział historię walki jednego czarnego człowieka z białą władzą. Gwałtowny, seksowny i zły film odniósł ogromny sukces wśród afroamerykańskich widzów (był jednym z najlepiej zarabiających w tym roku), jednocześnie rozwścieczając wielu białych krytyków[12][13]. Jako scenarzysta jednego z odcinków serialu CBS Schoolbreak Special pt. The Day They Came to Arrest the Book (1987) zdobył Emmy i Humanitas Prize[14].

Karierę muzyczną rozpoczął od albumu Brer Soul (1969), w którym występował głównie mówiony styl wokalny, który był prefiguracją rapu[15]. Następnie przeniósł się do teatru muzycznego na Broadwayu, adaptując niektóre ze swoich nagranych piosenek do produkcji Ain’t Supposed to Die a Natural Death (1971) i jednej ze swoich powieści do Don’t Play Us Cheap! (1972; film 1973)[16], za które był nominowany do Tony Award[17]. Następnie kontynuował pisanie, aktorstwo, komponowanie i reżyserię filmów[18].

Oprócz kariery rozrywkowej Van Peebles w latach 80. zaangażował się w handel towarami i był pierwszym Afroamerykaninem, który zasiadł na amerykańskiej giełdzie[3].

Producent Madlib wielokrotnie samplował Van Peeblesa na swoich płytach: The Unseen (np. „Come on Feet”) oraz The Further Adventures of Lord Quas (np. „Bus Ride”)[19].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W maju 1956 ożenił się z niemiecką fotografką Marią Marx[20][21], z którą miał dwóch synów Mario (ur. 15 stycznia 1957) i Maxa oraz córkę Megan (ur. 1 czerwca 1958, zm. 13 marca 2006)[22]. Jednak doszło do rozwodu.

Zmarł 21 września 2021 w swoim domu na Manhattanie w Nowym Jorku w wieku 89 lat[23].

Wybrana filmografia[edytuj | edytuj kod]

  • Pickup Men for Herrick (1957) także scenariusz, muzyka
  • Sunlight (short, 1957) scenariusz, muzyka, produkcja
  • Cinq cent balles (short, 1963) także scenariusz, muzyka
  • The Story of a Three-Day Pass (Zwany także La Permission, 1967) także muzyka, scenariusz (na podstawie książki)
  • Watermelon Man (1970) muzyka
  • Sweet Sweetback's Baadasssss Song (1971) także aktor, muzyka, scenariusz, współproducent, wydawca
  • Don't Play Us Cheap (1973) także muzyka, scenariusz, (Na podstawie książki Harlem Party oraz musicalu Don't Play Us Cheap,
  • Identity Crisis (1989) także aktor, producent, wydawca
  • Vroom Vroom Vroooom (część filmu Tales of Erotica, zwany także Erotic Tales, 1996) także scenariusz, aktor, muzyka, produkcja, wydawca
  • Gang in Blue (1996) produkcja, drugi reżyser
  • Le Conte du ventre plein (zwany też Bellyful, 2000) także scenariusz, muzyka, produkcja (delegate producer)
  • Memories of an Ex-Dufus Mother

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • (Jako "Melvin Van".) The Big Heart. San Francisco: Fearon, (1957). Książka o życiu w San Francisco.
  • La Permission, (1967)

Dyskografia[edytuj | edytuj kod]

  • Brer Soul (1969)
  • Watermelon Man OST (1970)
  • Supposed To Die A Natural Death (1970)
  • Sweet Sweetback’s Baadasssss OST (1971)
  • Ain’t Supposed To Die A Natural Death Broadway Cast (1972)
  • Don’t Play Us Cheap OST (1973)
  • As Serious As A Heart-Attack (1974)
  • What the....You Mean I Can't Sing?! (1974)
  • Ghetto Gothic (1995)
  • X-Rated by an All-White Jury (1997)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Melvin Van Peebles Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2022-01-20]. (ang.).
  2. ↑ a b Melvin Van Peebles (1932–2021). Blackpast. [dostęp 2022-01-20]. (ang.).
  3. ↑ a b c d Chris Wiegand: Melvin Van Peebles obituary. „The Guardian”, 2021-09-23. [dostęp 2022-01-11]. (ang.).
  4. ↑ Hal Erickson: Melvin Van Peebles Biography. AllMovie. [dostęp 2022-01-20]. (ang.).
  5. ↑ Melvin Van Peebles Biography. The HistoryMakers. [dostęp 2022-01-20]. (ang.).
  6. ↑ Melvin Van Peebles, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-01-20] (ang.).
  7. ↑ Melvin Van Peebles Biography (1932-). Film Reference. [dostęp 2022-01-20]. (ang.).
  8. ↑ Lisa B. Thompson: Don’t Play Us Cheap: The Sacredness of Saturday Night, or the Gospel According to Melvin Van Peebles. The Criterion Collection, 2021-09-28. [dostęp 2022-01-11]. (ang.).
  9. ↑ Doglas Martin: Melvin Van Peebles, Champion of New Black Cinema, Dies at 89. „The New York Times”, 2021-09-22. [dostęp 2021-09-27]. (ang.).
  10. ↑ Melvin Van Peebles. Rotten Tomatoes. [dostęp 2021-09-27]. (ang.).
  11. ↑ Mike Barnes: Melvin Van Peebles, Godfather of Black Cinema, Dies at 89. „The Hollywood Reporter”, 2021-09-22. [dostęp 2022-01-11]. (ang.).
  12. ↑ Scott Feinberg: Melvin Van Peebles Remembered by Son Mario: “A Pioneer, a Maverick and One Cool Cat”. „The Hollywood Reporter”, 2021-09-25. [dostęp 2022-01-11]. (ang.).
  13. ↑ Kevin Powell: Melvin Van Peebles was my father, too. „The Washington Post”, 2021-09-23. [dostęp 2022-01-11]. (ang.).
  14. ↑ Melvin Van Peebles Awards. FamousFix. [dostęp 2022-01-20]. (ang.).
  15. ↑ Andy Kellman: Melvin Van Peebles Biography. AllMusic. [dostęp 2022-01-20]. (ang.).
  16. ↑ Melvin Van Peebles. Internet Broadway Database. [dostęp 2022-01-20]. (ang.).
  17. ↑ Melvin Van Peebles Awards. AllMovie. [dostęp 2022-01-20]. (ang.).
  18. ↑ In Memoriam 2021 Tribute: Movies & TV. JoBlo. [dostęp 2022-01-20]. (ang.).
  19. ↑ Otis Jackson Jr. Songs. AllMusic. [dostęp 2022-01-20]. (ang.).
  20. ↑ Melvin Van Peebles Relationships. FamousFix. [dostęp 2022-01-20]. (ang.).
  21. ↑ Mario Van Peebles: Film is Our Family Business. Talkhouse, 2018-09-14. [dostęp 2022-04-15]. (ang.).
  22. ↑ Megan Van Peebles w bazie IMDb (ang.)
  23. ↑ Melvin Van Peebles Dies: Iconic Filmmaker, Actor, and Novelist Was 89. IndieWire. [dostęp 2021-09-23]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Melvin_Van_Peebles&oldid=68421152”