French
DeutschMedaliści igrzysk olimpijskich w lekkoatletyce – Wikipedia, wolna encyklopedia
.jpg)
Medaliści igrzysk olimpijskich w lekkoatletyce – lista zawodników i reprezentacji, które przynajmniej raz stanęły na podium zawodów olimpijskich w lekkoatletyce.
Lekkoatletyka znajduje się w programie letnich igrzysk olimpijskich nieprzerwanie od ich pierwszej nowożytnej edycji w 1896 roku. Wśród mężczyzn rozgrywa się 24 konkurencje lekkoatletyczne: sprinty (biegi na 100 m, 200 m, 400 m), biegi średniodystansowe (800 m, 1500 m), biegi długodystansowe (5000 m, 10 000 m, maraton), biegi płotkarskie (110 m, 400 m), bieg na 3000 m z przeszkodami, sztafety (4 × 100 m, 4 × 400 m), chody sportowe (20 km, 50 km), skoki (wzwyż, o tyczce, w dal, trójskok), rzuty (dyskiem, młotem, oszczepem, pchnięcie kulą) i dziesięciobój. Po raz pierwszy zawody, w wyżej wymienionym formacie, rozegrano na igrzyskach w Melbourne w 1956 roku. Formuła ta obowiązywała na każdych kolejnych imprezach, aż do Igrzysk Olimpijskich 2020 w Tokio. Wyjątkiem był 1976 rok, w którym z programu igrzysk usunięto chód na 50 km. Konkurencja ta została w zamian rozegrana na Mistrzostwach Świata w Lekkoatletyce w 1976 roku – była jedyną konkurencją na tej edycji mistrzostw. Od 2024 roku chód na 50 km zastąpiony zostanie przez konkurencję mieszaną – chód drużynowy na 35 km.
Mężczyźni, od 2021 roku, uczestniczą również w konkurencji mieszanej – sztafecie mieszanej 4 × 400 m.
Przed 1956 rokiem rozgrywano ww. konkurencje na innych dystansach lub formach równolegle do obecnie rozgrywanych, bądź w zamian za nie. W biegach płaskich organizowano dodatkowo bieg na 60 m oraz na 5 mi, w biegach przez płotki bieg na 200 m, w biegach z przeszkodami zawodnicy pokonywali dystans 2500 m, 2590 m, 3200 m oraz 4000 m. Raz zorganizowano sztafetę na dystansie 1600 m (2 × 200 m, 400 m i 800 m). Organizowano biegi drużynowe na dystansach 3000 m, 5000 m, 3 mi i 4 mi oraz biegi przełajowe – indywidualnie oraz drużynowo. W chodzie sportowym zawodnicy rywalizowali na dystansie 3000 m, 3500 m, 10 km i 10 mi. Organizowano skoki z miejsca – wzwyż, w dal i trójskok. Rozgrywano rzuty przyrządami sportowymi w różnych formach – oburącz kulą, dyskiem oraz oszczepem, rzucano dyskiem sposobem starożytnym, a oszczepem stylem wolnym. Ponadto konkurowano w rzucie ciężarem. Konkurencjami wielobojowymi były all-around oraz pięciobój.
Wśród mężczyzn najwięcej medali olimpijskich (w tym najwięcej złotych) w lekkoatletyce zdobyli zawodnicy Stanów Zjednoczonych – 678 (w tym 279 złotych, 222 srebrne i 177 brązowych). Drugie miejsce w klasyfikacji medalowej zajmuje Finlandia (111 medali – 47 złotych, 34 srebrne i 30 brązowych), a trzecie Wielka Brytania (150 medali – 45 złotych, 59 srebrnych i 46 brązowych).
Podczas jednej edycji igrzysk najwięcej medali zdobyli Amerykanie – 64, w 1904 roku na igrzyskach w St. Louis, gdzie byli gospodarzami. Jedyną reprezentacją, która zdobyła przynajmniej jeden medal olimpijski na wszystkich edycjach igrzysk jest Wielka Brytania.
Najbardziej utytułowanym zawodnikiem jest Fin Paavo Nurmi, który zdobył 12 medali – 9 złotych i 3 srebrne. Drugi w klasyfikacji jest Amerykanin Carl Lewis z dorobkiem 10 medali – 9 złotych i 1 srebrny. Kolejni są ex aequo Amerykanin Ray Ewry i Jamajczyk Usain Bolt – obaj zdobyli 8 złotych medali. Zawodnikiem, który również zdobył 8 medali – 5 złotych i 3 srebrne – jest Fin Ville Ritola.
81 razy zdarzyła się sytuacja, w której zawodnicy jednej reprezentacji obsadzili wszystkie miejsca na podium. Dotyczy to też sytuacji, w których współdzieli podium ex aequo z zawodnikami z innych reprezentacji oraz sytuacji, gdy nie przyznawano medalu danego koloru, ponieważ zawodnicy zdobyli ex aequo wyższe miejsca.
63 razy dokonali tego reprezentanci Stanów Zjednoczonych – jeden raz w biegu na 60 m (w 1904 roku), dwukrotnie w biegu na 100 m (w 1904 i 1912 roku), sześciokrotnie w biegu na 200 m (w 1904, 1912, 1952, 1956, 1984 i 2004 roku), pięciokrotnie w biegu na 400 m (w 1904, 1968, 1988, 2004 i 2008 roku), dwukrotnie w biegu na 800 m (w 1904 i 1912 roku), raz w biegu na 1500 m (w 1904 roku), ośmiokrotnie – najwięcej, w przypadku tego osiągnięcia – w biegu na 110 m przez płotki (w latach 1900–1912, 1948–1960), raz w biegu na 200 m przez płotki (w 1904 roku), pięciokrotnie w biegu na 400 m przez płotki (w 1904, 1920, 1956, 1960 i 2008 roku), dwukrotnie w skoku wzwyż (w 1896 i 1936 roku), dwukrotnie w skoku wzwyż z miejsca (w 1900 i 1904 roku), pięciokrotnie w skoku o tyczce (1904, 1908, 1912, 1924 i 1928 roku), czterokrotnie w skoku w dal (1896, 1904, 1988 i 1992 roku), raz w skoku w dal z miejsca (w 1904 roku), dwukrotnie w trójskoku (w 1900 i 1904 roku), dwukrotnie w trójskoku z miejsca (w 1900 i 1904 roku), siedmiokrotnie w pchnięciu kulą (w 1900, 1904, 1912, 1924, 1948, 1952 i 1960 roku), trzykrotnie w rzucie dyskiem (w 1908, 1956 i 1960 roku), dwukrotnie w rzucie młotem (w 1900 i 1904 roku) oraz dwukrotnie w dziesięcioboju (w 1936 i 1952 roku).
Po pięć razy całość podium obsadzili reprezentanci Finlandii i ZSRR. Finowie dokonali tego raz w biegu na 10 000 m (w 1936 roku), raz w biegu na 3000 m z przeszkodami (w 1928 roku), dwa razy w rzucie oszczepem (w 1920 i 1932 roku) i raz w rzucie oszczepem oburącz (w 1912 roku). Zawodnicy ze Związku Radzieckiego w pełni obsadzili podia raz w chodzie na 20 km (w 1956 roku), raz w skoku o tyczce (w 1988 roku) oraz trzykrotnie w rzucie młotem (w 1976, 1980 i 1988 roku). Dwa razy podobny wyczyn powtórzyli reprezentacji Szwecji (w biegu na 3000 m z przeszkodami w 1948 roku i trójskoku w 1912 roku), Kenii (w biegu na 3000 m z przeszkodami w 1992 i 2004 roku) i Wielkiej Brytanii (w bieg na 4000 m z przeszkodami w 1900 roku i chodzie na 10 mi w 1908 roku), a po jednym razie Jamajczykom (w biegu na 200 m w 2012 roku) i zawodnikom Wspólnej reprezentacji (w rzucie młotem w 1992 roku).
Najwięcej razy – siedemnaście – wszystkie miejsca na podium zajęli Amerykanie na domowych igrzyskach w St. Louis w 1904 roku.
Cztery razy w historii lekkoatletyki mężczyzn na igrzyskach olimpijskich zdarzyło się, że złoty medal w tej samej konkurencji zdobyło ex aequo dwóch zawodników. W 1908 roku identyczne rezultaty w skoku o tyczce osiągnęli Amerykanie Edward Cook i Alfred Gilbert. W 2021 rok Katarczyk Mutazz Isa Barszim i Włoch Gianmarco Tamberi, po uzyskaniu najlepszych rezultatów w konkursie skoku wzwyż, zdecydowali się nie rozgrywać między sobą dogrywki.
W 1912 roku reprezentujący Stany Zjednoczone Jim Thorpe zdobył złote medale w pięcioboju i dziesięcioboju. Jednak, po zakończeniu igrzysk, został zdyskwalifikowany za naruszenie zasad amatorstwa, a złote medale przyznano zawodnikom, którzy zdobyli drugie miejsca. W pięcioboju złotym medalistą został Norweg Ferdinand Bie, w dziesięcioboju Szwed Hugo Wieslander. W 1982 roku cofnięto dyskwalifikację Thorpe’a, przywracając mu złote medale, jednocześnie, tymczasowo, na pierwszych miejscach ex aequo pozostawiając Bie’a i Wieslandera. W 2022 Międzynarodowy Komitet Olimpijski poprawił dokumentację, ogłaszając Jima Thorpe’a jedynym zwycięzcą pięcioboju oraz dziesięcioboju Igrzysk Olimpijskich 1912.
Lista przedstawia medalistów w zawodach mężczyzn i mieszanych. Kobiety zostały przedstawione w osobnym haśle (z wyjątkiem konkurencji mieszanych, nie były jednak brane pod uwagę w klasyfikacji medalowej). Nie uwzględniono wyników Olimpiady Letniej 1906, która nie była organizowana przez MKOl. Na Igrzyskach Olimpijskich 1904 zorganizowano trójbój lekkoatletyczny, którego wyniki składają się na wielobój gimnastyczny. Medaliści tej konkurencji zostali wymienieni w haśle poświęconemu gimnastyce.
Medaliści chronologicznie[edytuj | edytuj kod]
Biegi[edytuj | edytuj kod]
Bieg na 60 metrów[edytuj | edytuj kod]
Konkurencja obecna była w programie igrzysk jedynie dwa razy – zadebiutowała na II Letnich Igrzyskach Olimpijskich w 1900 roku, po raz ostatni konkurowano w niej 4 lata później, na igrzyskach w St. Louis. Liderami konkurencji są Amerykanie Archie Hahn i Alvin Kraenzlein, którzy zdobyli po jednym złotym medalu. Reprezentanci Stanów Zjednoczonych zdobyli większość medali, jeden brązowy medal wywalczył reprezentant Australii. W poniższej tabeli przedstawiono wszystkich medalistów igrzysk olimpijskich w biegu na 60 m w latach 1900–1904.
| Rok i miejsce | Złoto | Srebro | Brąz | Źr. |
|---|---|---|---|---|
| 1900, Paryż | Alvin Kraenzlein | Walter Tewksbury | Stanley Rowley[a] | [1] |
| 1904, St. Louis | Archie Hahn | William Hogenson | Fay Moulton | [2] |
Bieg na 100 metrów[edytuj | edytuj kod]
Konkurencja obecna jest w programie nieprzerwanie od pierwszej edycji letnich igrzysk olimpijskich. Liderem klasyfikacji zawodników jest Jamajczyk Usain Bolt, który zdobył 3 złote medale. Wśród reprezentacji liderem są Stany Zjednoczone, które w dorobku posiadają 16 złotych, 15 srebrnych i 9 brązowych medali. W poniższej tabeli przedstawiono wszystkich medalistów igrzysk olimpijskich w biegu na 100 m w latach 1886–2021.
Bieg na 200 metrów[edytuj | edytuj kod]
Konkurencja obecna jest w programie nieprzerwanie od drugiej edycji letnich igrzysk olimpijskich. Liderem klasyfikacji zawodników jest Jamajczyk Usain Bolt, który zdobył 3 złote medale. Wśród reprezentacji liderem są Stany Zjednoczone, które w dorobku posiadają 17 złotych, 19 srebrnych i 12 brązowych medali. W poniższej tabeli przedstawiono wszystkich medalistów igrzysk olimpijskich w biegu na 200 m w latach 1900–2021.
Bieg na 400 metrów[edytuj | edytuj kod]
Konkurencja obecna jest w programie nieprzerwanie od pierwszej edycji letnich igrzysk olimpijskich. Liderem klasyfikacji zawodników jest Amerykanin Michael Johnson, który zdobył 2 złote medale. Wśród reprezentacji liderem są Stany Zjednoczone, które w dorobku posiadają 19 złotych, 13 srebrnych i 12 brązowych medali. W poniższej tabeli przedstawiono wszystkich medalistów igrzysk olimpijskich w biegu na 400 m w latach 1896–2021.
Bieg na 800 metrów[edytuj | edytuj kod]
Konkurencja obecna jest w programie nieprzerwanie od pierwszej edycji letnich igrzysk olimpijskich. Liderami klasyfikacji zawodników jest ex aequo czterech biegaczy, którzy zdobyli po 2 złote medale: Brytyjczyk Douglas Lowe, Kenijczyk David Rudisha, Nowozelandczyk Peter Snell i Amerykanin Mal Whitfield. Wśród reprezentacji liderem są Stany Zjednoczone, które w dorobku posiadają 8 złotych, 4 srebrne i 9 brązowych medali. W poniższej tabeli przedstawiono wszystkich medalistów igrzysk olimpijskich w biegu na 800 m w latach 1896–2021.
Bieg na 1500 metrów[edytuj | edytuj kod]
Konkurencja obecna jest w programie nieprzerwanie od pierwszej edycji letnich igrzysk olimpijskich. Liderem klasyfikacji zawodników jest Brytyjczyk Sebastian Coe, który zdobył 2 złote medale. Wśród reprezentacji liderem jest Wielka Brytania, która w dorobku posiada 5 złotych, 5 srebrnych i 4 brązowe medale. W poniższej tabeli przedstawiono wszystkich medalistów igrzysk olimpijskich w biegu na 1500 m w latach 1896–2021.
Bieg na 5000 metrów[edytuj | edytuj kod]
Konkurencja obecna jest w programie nieprzerwanie od Igrzysk Olimpijskich 1912. Liderami klasyfikacji zawodników są ex aequo Brytyjczyk Mo Farah i Fin Lasse Virén, którzy zdobyli po 2 złote medale. Wśród reprezentacji liderem jest Finlandia, która w dorobku posiada 7 złotych, 4 srebrne i 2 brązowe medale. W poniższej tabeli przedstawiono wszystkich medalistów igrzysk olimpijskich w biegu na 5000 m w latach 1912–2021.
