French
DeutschMcDonnell Douglas DC-9 – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | Ten artykuł od 2023-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
 Mc Donnell DC-9-32 linii Alitalia | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ | samolot pasażerski |
| Konstrukcja | płatowa, 2 silniki z tyłu kadłuba |
| Załoga | 2 |
| Historia | |
| Data oblotu | 25 lutego 1965 |
| Lata produkcji | 1965-1982 |
| Liczba egz. | 976 |
| Liczba wypadków • w tym katastrof | 177 |
| Dane techniczne | |
| Napęd | |
| Moc | 220 kW |
| Ciąg | 7257 KG |
| Wymiary | |
| Rozpiętość | 24,4 m |
| Długość | 37,8 m |
| Wysokość | 8,9 m (ze statecznikiem) |
| Powierzchnia nośna | 93 m² |
| Masa | |
| Własna | 31674 kg |
| Startowa | 49895 kg / 54885 kg |
| Do lądowania | 44882 kg |
| Paliwa | 11162 kg / 13381 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. | 811 km/h |
| Prędkość przelotowa | 806 km/h |
| Pułap | max. 11295 m |
| Zasięg | 2645 km / 3815 km |
| Rozbieg | 33 Sekundy |
| Dane operacyjne | |
| Liczba miejsc | |
| 106 miejsc, tylko 2 klasa | |
| Przestrzeń ładunkowa | |
| 26,5 m² | |
| Wyposażenie dodatkowe | |
| ekrany LCD, rozkładane fotele (1 klasa) | |
| Użytkownicy | |
| AirTran, American, Midwest, Avianca, Swiss, Valujet, Itavia, Northwest. | |
McDonnell Douglas DC-9 – wąskokadłubowy odrzutowy samolot pasażerski średniego zasięgu. Jest to pierwszy model z dużej rodziny tych samolotów stworzonych przez firmę McDonnell Douglas przejętą później przez Boeing Company.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Tuż po połączeniu Douglas Aircraft Company z McDonnell Aircraft Corporation w 1963 roku firma uruchomiła projekt. Celem było stworzenie samolotu pasażerskiego średniego zasięgu, mniejszego niż poprzedni czterosilnikowy DC-8. Pierwszego oblotu dokonano 25 lutego 1965 roku[1]. Pierwszym odbiorcą nowego samolotu były linie lotnicze Delta Airlines. DC-9 produkowany był w sześciu wersjach:
- DC-9-10
- DC-9-15 – najwcześniejsze i najmniejsze (wraz z DC-9-10) ze wszystkich modeli; miały 27 metrów długości i maksymalną masę 41 ton oraz silniki Pratt & Whitney JT8D.
- DC-9-20 – charakteryzowały się ulepszonymi skrzydłami i silnikami o zwiększonej mocy; wyprodukowano niewiele egzemplarzy.
- DC-9-30 – weszły do użytku w 1967 roku; miały wydłużony o 4,5 m kadłub, wyprodukowano 662 egzemplarze DC-9-30, w 2002 roku około 380 wycofano z komercyjnego użycia, przerabiając je na wojskowe samoloty do transportu rannych C-9 Nightingale.
- VC-9 – specjalna wersja DC-9-30 przeznaczona do transportu VIP-ów służąca w USAF od 1976 roku.
- DC-9-40 – weszły do służby w skandynawskich liniach lotniczych (Scandinavian Airlines System – SAS) w marcu 1968; miały kadłub jeszcze bardziej wydłużony – o 2 m w stosunku do poprzednich wersji. Kabina mogła pomieścić 125 pasażerów. Wyprodukowano łącznie 71 sztuk tej wersji, z czego 40 miało wymienione silniki na Pratt & Whitney o podniesionej mocy.
- DC-9-50 – największe z floty DC-9; dzięki kadłubowi wydłużonemu o 2,5 m mogły zabrać 139 pasażerów, do eksploatacji weszły w sierpniu 1975 roku.
W 1983 r., na bazie DC-9 Super 80 powstał McDonnell Douglas MD-80[2].
Wojskowi operatorzy DC-9[edytuj | edytuj kod]
Włochy, Kuwejt, Stany Zjednoczone (Air Force, Marine Corps, Navy).
Niektórzy cywilni operatorzy DC-9[edytuj | edytuj kod]
DHL, Northwest, USA jet, Aero california, Aeropostal, Aserca, Dinar Lineas Aeras, 1 time, Legend airlines, TWA, Olympia Aviation, UM Air, Iberia, Ameristar Air Cargo, AMC Airlines (Egypt).
Samoloty DC-9 i DC-10 w latach 1978-1979 były planowane do zakupu przez Polskie Linie Lotnicze „Lot”. Początkowo McDonnell Douglas był zainteresowany zakupem wyłącznie polskich obrabiarek od firmy Polish-American Machinery Corporation (Polamco). Z czasem wyrażono zainteresowanie sprzedażą samolotów dla Polski. Planowany był offset na polski węgiel i miedź. Wytwórca McDonnell Douglas zapewnił, że w razie zakupu, PLL „Lot” uzyska prawo do lądowania w Chicago, co byłoby bardzo korzystne dla Polski z racji licznej Polonii w Chicago. Przygotowano wizualizację DC-9 w barwach „Lotu” oraz porównanie wszystkich danych DC-10 z samolotem Ił-62[3]. Katastrofa samolotu DC-10 w 1979 roku negatywnie odbiła się na postrzeganiu tego samolotu[4] i ostatecznie z tego powodu nie doszło do sprzedaży samolotów DC-9 i DC-10 do Polski[5].
Produkcja[edytuj | edytuj kod]
Następcy konstrukcji DC-9 to jedyne samoloty, których produkcja została utrzymana po przejęciu firmy przez Boeinga. Model oznaczony MD-95 był produkowany pod nazwą Boeing 717 w fabryce Boeinga w Long Beach do 2006 roku.
| Wersja | Suma | 1982 | 1981 | 1980 | 1979 | 1978 | 1977 | 1976 | 1975 | 1974 | 1973 | 1972 | 1971 | 1970 | 1969 | 1968 | 1967 | 1966 | 1965 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| DC-9-10 | 113 | 10 | 29 | 69 | 5 | ||||||||||||||
| DC-9-10C | 24 | 4 | 20 | ||||||||||||||||
| DC-9-20 | 10 | 9 | 1 | ||||||||||||||||
| DC-9-30 | 585 | 8 | 10 | 13 | 24 | 1 | 12 | 16 | 21 | 21 | 17 | 42 | 41 | 97 | 161 | 101 | |||
| DC-9-30C | 30 | 1 | 6 | 4 | 1 | 3 | 5 | 7 | 3 | ||||||||||
| DC-9-30F | 6 | 4 | 2 | ||||||||||||||||
| DC-9-40 | 71 | 5 | 6 | 3 | 2 | 4 | 27 | 3 | 2 | 7 | 2 | 10 | |||||||
| DC-9-50 | 96 | 5 | 5 | 10 | 15 | 18 | 28 | 15 | |||||||||||
| C-9A | 21 | 8 | 1 | 5 | 7 | ||||||||||||||
| C-9B | 17 | 2 | 1 | 2 | 4 | 8 | |||||||||||||
| VC-9C | 3 | 3 | |||||||||||||||||
| Suma | 976 | 10 | 16 | 18 | 39 | 22 | 22 | 50 | 42 | 48 | 29 | 32 | 46 | 51 | 122 | 202 | 153 | 69 | 5 |
Modele[edytuj | edytuj kod]
_-_Spanair_-_EC-FXA_-_LEMD_-_20050305.jpg)
- DC-9
- MD-80
- MD-81
- MD-82
- MD-83
- MD-87
- MD-88
- MD-90
- MD-95/Boeing 717
Dane modeli[edytuj | edytuj kod]
| DC-9-10 | DC-9-21 | DC-9-30 | DC-9-40 | DC-9-50 | |
|---|---|---|---|---|---|
| Liczba pasażerów (1 klasa) | 90 | 90 | 115 | 125 | 139 |
| Masa startowa | 41 100 kg | 44 500 kg | 49 900 kg | 51 700 kg | 54 900 kg |
| Zasięg | 2 340 km (1 265 Mm) | 3 430 km (1 850 Mm) | 3 030 km (1 635 Mm) | 3 120 km (1 685 Mm) | 3 030 km (1 635 Mm) |
| Prędkość przelotowa | 903 km/h (561 węzłów) | 896 km/h (557 węzłów) | 917 km/h (570 węzłów) | 917 km/h (561 węzłów) | 898 km/h (558 węzłów) |
| Długość | 31,82 m | 31,82 m | 36,37 m | 38,28 m | 40,72 m |
| Rozpiętość skrzydeł | 27.25 m | 28,47 m | 28,47 m | 28,47 m | 28,47 m |
| Wysokość | 8,38 m | ||||
| Typ silnika | Pratt & Whitney JT8D-5 | Pratt & Whitney JT8D-9 | Pratt & Whitney JT8D-15 | Pratt & Whitney JT8D-15 | Pratt & Whitney JT8D-17 |
| MD-81 | MD-82/-88 | MD-83 | MD-87 | MD-90-30ER | |
|---|---|---|---|---|---|
| Liczba pasażerów (1 klasa) | 172 | 172 | 172 | 139 | 172 |
| Masa startowa | 64 000 kg | 67 800 kg | 72 600 kg | 64 000 kg | 70 760 kg |
| Zasięg | 2 900 km (1 570 Mm) | 3 800 km (2 050 Mm) | 4 600 km (2 500 Mm) | 4 400 km (2 400 Mm) | 4 425 km (2 750 Mm) |
| Prędkość przelotowa | 811 km/h (504 Mm\h) | 811 km/h (504 Mm\h) | 811 km/h (504 Mm\h) | 811 km/h (504 Mm\h) | 812 km/h (504 Mm\h) |
| Długość | 45,1 m (147 ft 8 in) | 45,1 m | 45,1 m | 39,7 m | 46,5 m |
| Rozpiętość skrzydeł | 32,8 m | 32,8 m | 32,8 m | 32,8 m | 32,87 m |
| Wysokość | 9,05 m | 9,05 m | 9,05 m | 9,3 m | 9,4 m |
| Typ silnika | Pratt & Whitney JT8D-209 | Pratt & Whitney JT8D-217A/C | Pratt & Whitney JT8D-219 | Pratt & Whitney JT8D-217C | International Aero Engines V2500 |
MD-80[edytuj | edytuj kod]
MD-80 to następna generacja rodziny DC-9:MD-80/81/82/83/88 i skrócona wersja MD-87. Oryginalnie zaprojektowana jako DC-9 Super 80. Pierwsze modele z serii MD-80 powstały na początku lat osiemdziesiątych. Odbiorcami były głównie American Airlines, Alitalia i Delta AirLines. Produkcja serii MD-80 została zakończona w 1999 roku.
MD-95[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
McDonnell Douglas po raz pierwszy poinformował o MD-95 na Paryskich Pokazach Lotniczych w czerwcu 1991 roku. W tym czasie firma zakładała początek programu na koniec 1991 roku i pierwszy lot w czerwcu 1994 roku. Plan ten okazał się niemożliwy do zrealizowania i program ruszył dopiero w październiku 1995 roku, kiedy to linia ValuJet (później AirTran Airlines, obecnie część Southwest Airlines) zamówiła 50 sztuk z opcją zakupu kolejnych 50 egzemplarzy.
Boeing 717[edytuj | edytuj kod]
W styczniu 1998 (już po przejęciu McDonnell Douglas w 1997 roku) Boeing Company zaprezentował model 717-200, którego pierwszy lot odbył się 2 września 1998 roku. Maszyna uzyskała certyfikat 1 września 1999 roku i wkrótce potem 23 września dostarczono pierwsze egzemplarze do AirTran Airlines.
Katastrofy[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Samoloty niezapomniane modele 2013 ↓, s. 54.
- ↑ Niccoli 2001 ↓, s. 91.
- ↑ Marian Zacharski: Nazywam się Zacharski. Marian Zacharski. Wbrew regułom. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2009, s. 92-93. ISBN 978-83-7506-342-4. (pol.).
- ↑ Marian Zacharski: Nazywam się Zacharski. Marian Zacharski. Wbrew regułom. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2009, s. 144. ISBN 978-83-7506-342-4. (pol.).
- ↑ Marian Zacharski: Nazywam się Zacharski. Marian Zacharski. Wbrew regułom. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2009, s. 202. ISBN 978-83-7506-342-4. (pol.).
- ↑ Order and Deliveries - User Defined Reports. boeing
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Samoloty niezapomniane modele. Warszawa: Grupa Wydawn. Foksal, 2013. ISBN 978-83-280-0077-3. OCLC 881384238.
- Riccardo Niccoli: Samoloty : najważniejsze typy, najciekawsze konstrukcje. Aldershot: Bellona, 2001. ISBN 978-83-11-09406-2. OCLC 297740160.