Marisa Tomei – Wikipedia, wolna encyklopedia

Marisa Tomei
	; Marisa Tomei (2012)
Data i miejsce urodzenia	4 grudnia 1964 ; Nowy Jork
Zawód	aktorka, producentka filmowa
Lata aktywności	od 1984
	Multimedia w Wikimedia Commons

Marisa Tomei (ur. 4 grudnia 1964 w Nowym Jorku) – amerykańska aktorka filmowa i teatralna, także producentka filmowa^[1]. Zdobywczyni Oscara za rolę drugoplanową w komedii Mój kuzyn Vinny^[2], była także nominowana do nagrody BAFTA, Złotego Globu, Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych.

Kojarzona głównie z filmami komediowymi (Tylko ty, Slumsy Beverly Hills, Czego pragną kobiety) oraz melodramatami (Skryta namiętność), ma w swym dorobku także cenione role dramatyczne (Chaplin, Zapaśnik). Za kreację w Za drzwiami sypialni została w 2002 po raz drugi nominowana do Oscara. Ponownie nominację do tej nagrody otrzymała w roku 2009 za rolę w filmie Zapaśnik^[3].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w nowojorskim Brooklynie^[4] w rodzinie o włoskich korzeniach jako córka Patricii Adelaide „Addie” (z domu Bianchi), nauczycielki języka angielskiego, i Gary’ego A. Tomei, prawnika sądowego^[5]. Jej młodszy brat, aktor Adam Tomei (ur. 24 października 1967), częściowo został wychowany przez swoich dziadków ze strony ojca^[6]. W 1982 ukończyła Edward R. Murrow High School w Brooklynie^[7]. Uczęszczała na Uniwersytet Bostoński^[8], a następnie studiowała na Uniwersytecie Nowojorskim^[7]^[8].

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Marisa Tomei podczas 81. ceremonii wręczenia Oscarów (2009)

Była członkiem Naked Angels, nowojorskiej trupy teatralnej, gdzie także byli: Matthew Broderick, Sarah Jessica Parker, Rob Morrow, Mary Stuart Masterson, Nancy Travis i Gina Gershon^[9]. W latach 1983–1985 występowała jako Marcy Thompson w operze mydlanej CBS As the World Turns^[10]. Debiutowała na kinowym ekranie rolą Mandy w komedii Garry’ego Marshalla Chłopak z klubu Flamingo (The Flamingo Kid, 1984) z udziałem Matta Dillona, Richarda Crenny i Hectora Elizondo. Pojawiła się jako dziewczyna w klubie zdrowia w komedii sensacyjnej Toksyczny mściciel (The Toxic Avenger, 1984). Grała potem postać Maggie Lauten w sitcomie NBC Inny świat (A Different World, 1987), spin-off Bill Cosby Show.

W 1987 otrzymała Theatre World Award za rolę Cetty w sztuce off-broadwayowskiej Córki (Daughters)^[11]. Brawurowa kreacja Mony Lisy Vito, dziewczyny początkującego adwokata (Joe Pesci) komedii Jonathana Lynna Mój kuzyn Vinny (My Cousin Vinny, 1992)^[12] została uhonorowana Oscarem dla najlepszej aktorki drugoplanowej i MTV Movie Award. Została wtedy poddana plotkom, że Jack Palance odczytał złe imię (albo przez pomyłkę, albo jako żart)^[9]. Firma PricewaterhouseCoopers, która zajmuje się głosowaniem w ramach nagrody Akademii, twierdzi jednak, że jej nazwisko zostało poprawnie przeczytane^[9].

Zagrała postać Mabel Normand w komediodramacie biograficznym Richarda Attenborough Chaplin (1992)^[13]. Za postać Caroline w melodramacie Tony’ego Billa Skryta namiętność (Untamed Heart, 1993) zdobyła MTV Movie Award w kategorii „Najlepszy pocałunek” Christianem Slaterem. Zebrała znakomite recenzje za postać Faith Corvatch w komedii romantycznej Normana Jewisona Tylko ty (Only You, 1994) z Robertem Downeyem Jr. i Bonnie Hunt. Jako Monica Warren w dramacie Nicka Cassavetesa Odmienić los (Unhook the Stars, 1996) była nominowana do Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych w kategorii „Wybitny występ aktorki w roli drugoplanowej”^[14].

8 lutego 1996 pojawiła się w jednym z odcinków sitcomu NBC Kroniki Seinfelda (Seinfeld) – pt.: „The Cadillac”^[9].

Rola Natalie Strout w dramacie Todda Fielda Za drzwiami sypialni (In The Bedroom, 2001) przyniosła jej nominację do Złotego Globu w kategorii „Najlepsza aktorka drugoplanowa”. Z kolei za kreację striptizerki Cassidy / Pam w dramacie sportowym Darrena Aronofsky Zapaśnik (The Wrestler, 2008) u boku Mickeya Rourke była nominowana do Złotego Globu dla Najlepszej aktorki drugoplanowej i nagrody BAFTA w kategorii „Najlepsza aktorka drugoplanowa”^[15].

W 2003 na scenie Broadwayu zagrała tytułową postać Salome III w dramacie autorstwa Oscara Wilde’a Salome^[11] u boku Ala Pacino (jako Herod Antypas), Davida Strathairna (Jokanaan, prorok) i Dianne Wiest (Herodiada). W 2008 zdobyła Drama Desk Award za trzy role Isabella Bird/Joyce/Pani Kidd w spektaklu Top Girls z Mary Beth Hurt^[11]. W 2014 odebrała Drama Desk Award jako Pony Jones w przedstawieniu The Realistic Joneses^[11].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Romansowała z Robertem Downeyem Jr. (1994), Danem Ashbrookiem (1999–2001), scenarzystą telewizyjnym Frankiem Pugliese (2001–2004), reżyserem filmowym Nickiem Carpenterem (2006–2008), synem astronauty Scotta Carpentera i Loganem Marshallem-Greenem (2008)^[9].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Filmy fabularne[edytuj | edytuj kod]

1984: Chłopak z klubu Flamingo (The Flamingo Kid) jako Mandy
1984: Toksyczny mściciel (The Toxic Avenger) jako dziewczyna z klubu (niewymieniona w czołówce)
1986: Hotel nastolatków (Playing for Keeps) jako Tracy
1990: Parker Kane jako April Haynes
1991: Oskar (Oscar) jako Lisa Provolone
1991: Zandalee jako Remy
1992: Mój kuzyn Vinny (My Cousin Vinny) jako Mona Lisa Vito
1992: Chaplin jako Mabel Normand
1992: Equinox jako Rosie Rivers
1993: Skryta namiętność (Untamed Heart) jako Caroline
1994: Tylko ty (Only You) jako Faith Corvatch
1994: Zawód: dziennikarz (The Paper) jako Martha Hackett
1995: Rodzina Perezów (The Perez Family) jako Dottie Perez
1995: Cztery pokoje (Four Rooms) jako Margaret
1996: Odmienić los (Unhook the Stars) jako Monica Warren
1997: Braterski pocałunek (A Brother's Kiss) jako Missy
1997: Aleja snajperów (Welcome to Sarajevo) jako Nina
1998: Slumsy Beverly Hills (Slums of Beverly Hills) jako Rita Abramowitz
1998: Moja własna ojczyzna (My Own Country) jako Mattie Vines
1998: Odkąd cię nie ma; alternatywny tytuł: Absolwenci (Since You've Been Gone) jako Tori
1998: Tylko miłość (Only Love) jako Evie
2000: Dirk and Betty jako Paris
2000: Szczęśliwy traf (Happy Accidents) jako Ruby Weaver
2000: King of the Jungle jako detektyw Costello
2000: Obserwator (The Watcher) jako Polly
2000: Czego pragną kobiety (What Women Want) jako Lola
2001: Za drzwiami sypialni (In the Bedroom) jako Natalie Strout
2001: Serce nie sługa (Someone Like You...) jako Liz
2001: Jenifer jako Nina Capelli
2002: Zaczyna się od pocałunku (Just a Kiss) jako Paula
2002: Dzika rodzinka (The Wild Thornberrys Movie) jako Bree Blackburn (głos)
2002: Guru (The Guru) jako Lexi
2003: Dwóch gniewnych ludzi (Anger Management) jako Linda
2004: Alfie jako Julie
2005: Szkoła wdzięku Marilyn Hotchkiss (Marilyn Hotchkiss’ Ballroom Dancing and Charm School) jako Meredith Morrison
2005: Factotum jako Laura
2005: Loverboy jako Sybil
2006: Danika jako Danika
2007: Gang dzikich wieprzy (Wild Hogs) jako Maggie
2007: Nim diabeł dowie się, że nie żyjesz (Before the Devil Knows You're Dead) jako Gina Hanson
2007: Grace odeszła (Grace is Gone) jako kobieta na basenie
2007: The Rich Inner Life of Penelope Cloud jako Penelope Cloud
2008: Wojenny biznes (War, Inc.) jako Natalie Hegalhuzen
2008: Zapaśnik (The Wrestler) jako Cassidy
2009: Amsterdam jako Donna
2010: Cyrus jako Molly
2011: Idy marcowe (The Ides of March) jako Ida Horowicz
2011: Kocha, lubi, szanuje (Crazy, Stupid, Love) jako Kate
2011: Prawnik z Lincolna (The Lincoln Lawyer) jako Maggie McPherson
2011: Bulwar odkupienia (Salvation Boulevard) jako Honey Foster
2012: Nieuchronne (Inescapable) jako Fatima
2012: Wspólna chata (Parental Guidance) jako Alice Simmons
2012: Jason Alexander Joins the 99%
2013: She Said, She Said jako Marishka
2014: Miłość jest zagadką (Love Is Strange) jako Kate
2014: Loitering with Intent jako Gigi
2014: Scenariusz na miłość (The Rewrite) jako Holly Carpenter
2015: Spare Parts jako Gwen
2015: Wykolejona (Trainwreck) jako właścicielka psa
2015: Kochajmy się od święta (Love the Coopers) jako Emma
2015: Big Short jako Cynthia Baum
2016: Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów (Captain America: Civil War) jako May Parker
2017: Spider-Man: Homecoming jako May Parker
2018: After Everything jako Lisa Harden
2018: Pierwsza noc oczyszczenia (The First Purge) jako May Updale
2018: Serce moje (Dark Was the Night) jako Margaret Lang
2019: Avengers: Koniec gry (Avengers: Endgame) jako May Parker
2019: Spider-Man: Daleko od domu (Spider-Man: Far From Home) jako May Parker
2019: Frankie jako Irene
2021: Spider-Man: Bez drogi do domu jako May Parker

Seriale telewizyjne[edytuj | edytuj kod]

1984: As the World Turns jako Marcy Thompson
1987: Leg Work jako Donna Ricci
1987: The ABC Afterschool Specials jako Noelle Crandall
1987–1988: Inny świat (A Different World) jako Maggie Lauten
1996: Kroniki Seinfelda (Seinfeld) jako ona sama
2003: Simpsonowie (The Simpsons) jako Sara Sloane (głos)
2004: Game Over jako Raquel Smashenburn (głos)
2006: Wołanie o pomoc (Rescue Me) jako Angie
2015: Imperium jako Mimi Whiteman
2018: Opowieść podręcznej (The Handmaid’s Tale) jako O’Conner

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Nagroda Akademii Filmowej Najlepsza aktorka drugoplanowa: 1993 Mój kuzyn Vinny

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Marisa Tomei. AlloCiné. [dostęp 2016-08-17]. (fr.).
↑ Marisa Tomei. Rotten Tomatoes. [dostęp 2019-02-10]. (ang.).
↑ Marisa Tomei. Listal. [dostęp 2019-02-10]. (ang.).
↑ Personalidade: Marisa Tomei (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2019-02-10]. (port.).
↑ Marisa Tomei Biography (1964-). Film Reference. [dostęp 2019-02-10]. (ang.).
↑ Maris Tomei Biography. Yahoo!. [dostęp 2019-02-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-10)]. (ang.).
↑ ^a ^b Marisa Tomei – Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2019-02-10]. (kors.).
↑ ^a ^b Marisa Tomei Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2019-02-10]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Marisa Tomei Actor. TV Guide. [dostęp 2017-07-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-10)]. (ang.).
↑ Marisa Tomei. TV.com. [dostęp 2019-02-10]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Marisa Tomei. Internet Broadway Database. [dostęp 2019-02-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-10)]. (ang.).
↑ Vincent Canby (1992-03-13): My Cousin Vinny (1992) Review".. The New York Times. [dostęp 2019-02-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-10)]. (ang.).
↑ Marisa Tomei. ČSFD.cz. [dostęp 2019-02-10]. (cz.).
↑ Marisa Tomei (4 de Dezembro de 1965). Filmow. [dostęp 2019-02-10]. (port.).
↑ Marisa Tomei. MYmovies. [dostęp 2019-02-10]. (wł.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Marisa Tomei w bazie IMDb (ang.)
Marisa Tomei w bazie Filmweb
Marisa Tomei w bazie Notable Names Database (ang.)

[1] Marisa Tomei. AlloCiné. [dostęp 2016-08-17]. (fr.).

[2] Marisa Tomei. Rotten Tomatoes. [dostęp 2019-02-10]. (ang.).

[3] Marisa Tomei. Listal. [dostęp 2019-02-10]. (ang.).

[4] Personalidade: Marisa Tomei (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2019-02-10]. (port.).

[5] Marisa Tomei Biography (1964-). Film Reference. [dostęp 2019-02-10]. (ang.).

[bio-6] Maris Tomei Biography. Yahoo!. [dostęp 2019-02-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-10)]. (ang.).

[cinemagia-7] Marisa Tomei – Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2019-02-10]. (kors.).

[fanpix.famousfix-8] Marisa Tomei Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2019-02-10]. (ang.).

[tvguide-9] Marisa Tomei Actor. TV Guide. [dostęp 2017-07-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-10)]. (ang.).

[10] Marisa Tomei. TV.com. [dostęp 2019-02-10]. (ang.).

[ibdb-11] Marisa Tomei. Internet Broadway Database. [dostęp 2019-02-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-10)]. (ang.).

[12] Vincent Canby (1992-03-13): My Cousin Vinny (1992) Review".. The New York Times. [dostęp 2019-02-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-10)]. (ang.).

[13] Marisa Tomei. ČSFD.cz. [dostęp 2019-02-10]. (cz.).

[14] Marisa Tomei (4 de Dezembro de 1965). Filmow. [dostęp 2019-02-10]. (port.).

[15] Marisa Tomei. MYmovies. [dostęp 2019-02-10]. (wł.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

1936–1959	Gale Sondergaard (1936) Alice Brady (1937) Fay Bainter (1938) Hattie McDaniel (1939) Jane Darwell (1940) Mary Astor (1941) Teresa Wright (1942) Katina Paksinu (1943) Ethel Barrymore (1944) Anne Revere (1945) Anne Baxter (1946) Celeste Holm (1947) Claire Trevor (1948) Mercedes McCambridge (1949) Josephine Hull (1950) Kim Hunter (1951) Gloria Grahame (1952) Donna Reed (1953) Eva Marie Saint (1954) Jo Van Fleet (1955) Dorothy Malone (1956) Miyoshi Umeki (1957) Wendy Hiller (1958) Shelley Winters (1959)
1960–1979	Shirley Jones (1960) Rita Moreno (1961) Patty Duke (1962) Margaret Rutherford (1963) Lila Kedrova (1964) Shelley Winters (1965) Sandy Dennis (1966) Estelle Parsons (1967) Ruth Gordon (1968) Goldie Hawn (1969) Helen Hayes (1970) Cloris Leachman (1971) Eileen Heckart (1972) Tatum O’Neal (1973) Ingrid Bergman (1974) Lee Grant (1975) Beatrice Straight (1976) Vanessa Redgrave (1977) Maggie Smith (1978) Meryl Streep (1979)
1980–1999	Mary Steenburgen (1980) Maureen Stapleton (1981) Jessica Lange (1982) Linda Hunt (1983) Peggy Ashcroft (1984) Anjelica Huston (1985) Dianne Wiest (1986) Olympia Dukakis (1987) Geena Davis (1988) Brenda Fricker (1989) Whoopi Goldberg (1990) Mercedes Ruehl (1991) Marisa Tomei (1992) Anna Paquin (1993) Dianne Wiest (1994) Mira Sorvino (1995) Juliette Binoche (1996) Kim Basinger (1997) Judi Dench (1998) Angelina Jolie (1999)
2000–2019	Marcia Gay Harden (2000) Jennifer Connelly (2001) Catherine Zeta-Jones (2002) Renée Zellweger (2003) Cate Blanchett (2004) Rachel Weisz (2005) Jennifer Hudson (2006) Tilda Swinton (2007) Penélope Cruz (2008) Mo’Nique (2009) Melissa Leo (2010) Octavia Spencer (2011) Anne Hathaway (2012) Lupita Nyong’o (2013) Patricia Arquette (2014) Alicia Vikander (2015) Viola Davis (2016) Allison Janney (2017) Regina King (2018) Laura Dern (2019)
2020–2039	Youn Yuh-jung (2020) Ariana DeBose (2021) Jamie Lee Curtis (2022) Da’Vine Joy Randolph (2023)

1990–1999	Anna Chlumsky i Macaulay Culkin w Moja dziewczyna (1992) Christian Slater i Marisa Tomei w Skryta namiętność (1993) Demi Moore i Woody Harrelson w Niemoralna propozycja (1994) Jim Carrey i Lauren Holly w Głupi i głupszy (1995) Natasha Henstridge i Anthony Guidera w Gatunek (1996) Will Smith i Vivica A. Fox w Dzień Niepodległości (1997) Adam Sandler i Drew Barrymore w Od wesela do wesela (1998) Gwyneth Paltrow i Joseph Fiennes w Zakochany Szekspir (1999)
2000–2009	Sarah Michelle Gellar i Selma Blair w Szkoła uwodzenia (2000) Julia Stiles i Sean Patrick Thomas w W rytmie hip-hopu (2001) Jason Biggs i Seann William Scott w American Pie 2 (2002) Tobey Maguire i Kirsten Dunst w Spider-Man (2003) Owen Wilson, Carmen Electra i Amy Smart w Starsky i Hutch (2004) Ryan Gosling i Rachel McAdams w Pamiętnik (2005) Heath Ledger i Jake Gyllenhaal w Tajemnica Brokeback Mountain (2006) Will Ferrell i Sacha Baron Cohen w Ricky Bobby – Demon prędkości (2007) Briana Evigan i Robert Hoffman w Step Up 2 (2008) Robert Pattinson i Kristen Stewart w Twilight (2009)
2010–2019	Robert Pattinson i Kristen Stewart w Saga „Zmierzch”: Księżyc w nowiu (2010) Robert Pattinson i Kristen Stewart w Saga „Zmierzch”: Zaćmienie (2011) Robert Pattinson i Kristen Stewart w Saga „Zmierzch”: Przed świtem – część 1 (2012) Jennifer Lawrence i Bradley Cooper w Poradnik pozytywnego myślenia (2013) Emma Roberts, Jennifer Aniston i Will Poulter w Millerowie (2014) Ansel Elgort i Shailene Woodley w Gwiazd naszych wina (2015) Rebel Wilson i Adam DeVine w Pitch Perfect 2 (2016) Ashton Sanders i Jharrel Jerome w Moonlight (2017) Nick Robinson i Keiynan Lonsdale w Twój Simon (2018) Noah Centineo i Lana Condor w Do wszystkich chłopców, których kochałam (2019)
od 2020	Nie przyznano (2020) Chase Stokes i Madelyn Cline w Outer Banks (2021) Poopies i Snake w Jackass Forever (2022) Madison Bailey i Rudy Pankow w Outer Banks (2023)