French
DeutschMarianne Hainisch – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Marianne Hainisch, ok. 1872 | |
| Imię i nazwisko urodzenia | Marianne Perger |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | przywódczyni austriackiego ruchu kobiecego |
| Narodowość | austriacka |
| Partia | Bürgerlichdemokratischen Arbeiterpartei, Österreichische Frauenpartei |
| Małżeństwo | Michael Hainisch |
| Dzieci | Michael Hainisch, Maria |
Marianne Hainisch z domu Perger (ur. 25 marca 1839 Baden (Dolna Austria), zm. 5 maja 1936 w Wiedniu) – austriacka feministka, założycielka i przywódczyni austriackiego ruchu kobiecego oraz matka prezydenta Austrii Michaela Hainischa[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W 1857 Marianne Perger, córka przedsiębiorcy z Hinterberg, poślubiła przedsiębiorcę Michaela Hainischa (który posiadał zakład tkacki w Aue), z którym miała dwoje dzieci: Michaela, (1858) i Marię (1860)[2]. W 1868 Hainischowie przenieśli się do Wiednia.
W późnych latach 1860ych Marianne przeżyła przełomowe doświadczenie. Jej przyjaciółka (która znała kilka języków i była muzycznie utalentowana), nie była w stanie znaleźć pracy, która „odpowiadałaby pozycji społecznej mężczyzny” po tym, jak jej mąż zbankrutował z powodu kryzysu bawełny po wojnie secesyjnej. Odmówiono jej również szkolenia zawodowego. 30-letnia Marianne uświadomiła sobie, jak ważna dla kobiet szukających pracy była edukacja[2].
Od 1870 domagała się ustanowienia szkół dla dziewcząt i dopuszczenia kobiet do studiów wyższych. W tym roku napisała artykuł W sprawie edukacji kobiet, którego nie chciała wydać żadna gazeta. Na walnym zgromadzeniu Wiedeńskiego Towarzystwa Nabywczego Kobiet (Wiener Frauen-Erwerb-Vereines) 25 marca wygłosiła ten tekst jako wykład, żądając od miasta Wiedeń założenia klas szkolnych dla dziewcząt. Akcja ta była opisywana w gazetach, i sprawiła, że Marianne zyskała 40,000 guldenów na utworzenie szkoły dla dziewcząt. Z tych środków założyła sześcioklasowe liceum, które uzyskało prawa publiczne w 1891 roku[1]. W 1892 roku założyła pierwsze gimnazjum dla dziewcząt w krajach niemieckojęzycznych, które w 1910 przeniosła się na ulicę Rahlgasse 4. W 1902 roku założyła Federację Stowarzyszeń Austriackich Kobiet (Vereins für erweiterte Frauenbildung), gdzie pełniła funkcję prezesa do 1918 roku.
W 1909 roku została wybrana wiceprezesem Związku Kobiet. Przed pierwszą wojną światową pracowała dla dobra i ruchu na rzecz pokoju razem z Berthą von Suttner, a po jej śmierci w 1914 roku została szefem Komisji Pokoju w Federacji Stowarzyszeń Austriackich Kobiet[1]. Jesienią 1918 Marianne Hainisch dołączyła do Mieszczańsko-demokratycznej Partii Robotniczej (Bürgerlichdemokratischen Arbeiterpartei), a 11 lat później została współzałożycielką Austriackiej Partii Kobiet (Österreichische Frauenpartei), która miała umożliwić uzyskanie przez kobiety głosu na poziomie parlamentarnym. Zmarła 5 maja 1936.[3]
W 1967 jej rodzinne Baden postawiło jej pomnik[3]. W 1989 Austria wydała upamięrtniający ją znaczek w 150lecie jej urodzin. W 2002 została patronką ulicy (Marianne-Hainisch-Gasse) w Wiedniu. Jest uważana za inicjatorkę Dnia Matki w Austrii, który obchodzony jest od 1924 roku[4].
Prace (wybór)[edytuj | edytuj kod]
- W sprawie edukacji kobiet, wykład wygłoszony na III walnym zgromadzeniu Wiedeńskiego Towarzystwa Nabywczego Kobiet, 1870, pełny tekst oryginalny (niemiecki).
- Kobiece pytanie o chleb, 1875, pełny tekst oryginalny (niemiecki).
- Słowo matki w kwestii kobiecej; Wykład wygłoszony 1 lutego 1892 w Wiedniu w Stowarzyszeniu Wyższej Edukacji Kobiet (Verein für erweiterte Frauenbildung), 1892, pełny tekst oryginalny (niemiecki).
- Praca kobiet, 1911, pełny tekst oryginalny (niemiecki).
- Matka, 1913, pełny tekst oryginalny (niemiecki).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c „Wielka Encyklopedia Powszechna PWN”
- ↑ a b Francisca de Haan, Krasimira Daskalova, Anna Loutfi: Biographical Dictionary of Women's Movements and Feminisms in Central, Eastern, and South Eastern Europe: 19th and 20th Centuries. Central European University Press, 1 stycznia 2006, s. 174–6. ISBN 978-963-7326-39-4. (ang.).
- ↑ a b Francisca de Haan, Krasimira Daskalova, Anna Loutfi: Biographical Dictionary of Women's Movements and Feminisms in Central, Eastern, and South Eastern Europe: 19th and 20th Centuries. Central European University Press, 1 stycznia 2006, s. 174–6. ISBN 978-963-7326-39-4. (ang.).
- ↑ Marianne Hainisch, 1839-1936. „Nonfiction Gallery”, 2016-08-22. (ang.).