Marian Rentgen-Güntner – Wikipedia, wolna encyklopedia

Marian Rentgen
Ilustracja
Marian Rentgen (1925)
Imię i nazwisko

Marian Antoni Güntner

Data i miejsce urodzenia

23 czerwca 1888
Bochnia

Data i miejsce śmierci

kwiecień 1940
Charków

Zawód

piosenkarz, aktor, farmaceuta

Lata aktywności

1912–1939

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Marian Rentgen-Güntner
porucznik rezerwy służby zdrowia porucznik rezerwy służby zdrowia
Data i miejsce urodzenia

23 czerwca 1888
Bochnia

Data i miejsce śmierci

kwiecień 1940
Charków

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa (kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Marian Rentgen-Güntner, właśc. Marian Antoni Güntner także Guntner lub błędnie Gunter, ps. Rentgen, Marian Rentgen (ur. 23 czerwca 1888 w Bochni[1][a], zm. w kwietniu[2] 1940 w Charkowie) – polski piosenkarz, pieśniarz lwowski i warszawski, aktor kabaretowy i filmowy, farmaceuta, porucznik rezerwy służby zdrowia Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Jerzego i Józefy z Shoerów. W 1908 ukończył gimnazjum w Bochni, następnie w 1913 studia na Wydziale Farmacji Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie. Należał do Polskich Drużyn Strzeleckich. Uczył się aktorstwa u Romana Żelazowskiego, śpiewu u Zofii Kozłowskiej[3]. Debiutował w 1912 w kabarecie „Ul”.

W czasie I wojny światowej służył w armii Austro-Węgier. W 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Został awansowany do stopnia porucznika w korpusie oficerów służby zdrowia ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i przydzielony do kadry zapasowej 1 Szpitala Okręgowego. Podczas wojny polsko-bolszewickiej służył w 201 pułku piechoty[4] i 205 pułku piechoty im Jana Kilińskiego[5]. Po I wojnie światowej prowadził w Warszawie aptekę przy ulicy Mazowieckiej 10[6].

Po demobilizacji dzięki pomocy Ludwika Lawińskiego znalazł się w kręgu gwiazd warszawskich teatrzyków rewiowych. Występował w warszawskich kabaretach: „Miraż” (1919), „Perskie Oko”, „Qui Pro Quo” (1925–1926), „Cyrulik Warszawski”, „Momus”, „Wielka Rewia”, „Stańczyk” (1922–1924), „Wesoły Wieczór” (1929–1931) i „Hollywood”; występował z Hanką Ordonówną. Jubileusz 25-lecia pracy artystycznej miał miejsce w Filharmonii Narodowej w Warszawie w 1936[7].

W 1939 artysta został zaangażowany do teatrzyku „Figaro” przy ul. Marszałkowskiej 8[b], ale wybuch II wojny światowej uniemożliwił występy. Zamieszkiwał w Warszawie przy ul. Poznańskiej 3[8].

Był odtwórcą piosenek charakterystycznych oraz ballad. Często akompaniował sobie grając na gitarze. Dokonał wielu nagrań dla wytwórni „Płyty Polskiej”, Syreny Rekord oraz Parlophonu.

We wrześniu 1939 został powołany do wojska. W kampanii wrześniowej 1939 brał udział jako porucznik rezerwy i magister farmacji w 1 Szpitalu Okręgowym w Warszawie. Szpital został ewakuowany do południowo-wschodniej Polski. Po agresji ZSRR na Polskę wzięty do niewoli sowieckiej i przewieziony do obozu w Starobielsku[2]. Był ofiarą zbrodni katyńskiej, zamordowany przez NKWD w Charkowie[9]. Nie został zidentyfikowany, prawdopodobnie spoczywa w zbiorowej mogile na cmentarzu polskich oficerów w Piatichatkach.

Osobiste archiwum artysty znajduje się w dziale rękopisów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

W 2007 pośmiertnie został awansowany do stopnia kapitana[11][12].

W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, Marian Rentgen-Güntner został uhonorowany poprzez zasadzenie Dębu Pamięci w rodzinnej Bochni

Wykonawca przebojów[edytuj | edytuj kod]

  • Aczkolwiek (muz. R. Fall, sł. Andrzej Włast),
  • Dulcinea[c] (muz. Zygmunt Wiehler, sł. Andrzej Włast),
  • Don Carlos i fokstrot Dziewczęta z Woli (obie muz. Salwin Strakacz, sł. Stanisław Biernacki).
  • Piosenka Nieaktualna, (J. Krzemiński, W. Budzyński).

Wybrana filmografia[edytuj | edytuj kod]

Przedstawienia teatralne (wybór)[edytuj | edytuj kod]

  • 1924 – Miałeś chamie złoty róg, teatr „Stańczyk”
  • 1925 – 7 krów tłustych, „Qui Pro Quo”
  • 1925 – Hallo ciotka, „Qui Pro Quo”
  • 1926 – Pod sukienką, „Perskie Oko”
  • 1927 – Warszawa znów się bawi, „Perskie Oko”
  • 1930 – Confetti, „Morskie Oko”
  • 1930 – A może do nas, „Wesołe Oko”
  • 1930 – Rumba, rumba, „Wesołe Oko”
  • 1930 – Rok 1932, „Wesołe Oko”
  • 1930 – Bez paszportów i wiz, „Wesołe Oko”
  • 1934 – Lawiński à la carte, Restauracja „Polonia”
  • 1935 – Gwiazdy areny, Cyrk braci Staniewskich
  • 1936 – Ogród rozkoszy, „Cyrulik Warszawski”
  • 1938 – Cabaretissimo, „Cyrulik Warszawski”
  • 1937 – Jaś u raju bram, „Cyrulik Warszawski”
  • 1937 – Bawmy się razem, „Cyrulik Warszawski”

Dyskografia[edytuj | edytuj kod]

  • 1924 – Marian Rentgen artysta teatru „Perskie Oko” śpiew z własnym akompaniamentem gitary Syrena Rekord (SR 474a–477a)
  • 1930 – Marian Rentgen artysta Teatrów Warszawskich śpiew z udziałem Orkiestry Tanecznej Zygmunta Karasińskiego Syrena Rekord (SR 3503)
  • 1930 – Orkiestra Taneczna Zygmunta Karasińskiego refren śpiewa Marian Rentgen artysta Teatrów Warszawskich Syrena Rekord (SR 6528)
  • 1930 – Marian Rentgen artysta Teatrów Warszawskich Olimpia (Olimpia 544)
  • 2006: The Polish Encyklopedia Of Jazz Vol.1–3 [Box], Polonia Records, POLONIA CD209-211 (składanka):
    • CD 1
    • 14. Dulcinea - Marian Rentgen

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ w niektórych biografiach podano miejsce urodzenia: "Bochnia pod Lwowem" np. Marian Rentgen. Film Polski. [dostęp 2011-02-11]. (pol.). Bochnia i Kraków znajdowały się wówczas na terenie Królestwa Galicji i Lodomerii, które miało swoją stolicę we Lwowie, będące częścią Monarchii Austro-Węgier. Zobacz też hasło: Bochnia, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 268. (brak innej miejscowości o tej nazwie w okolicy Lwowa).
  2. ↑ obecnie mieści się tam Teatr Rozmaitości.
  3. ↑ oryginalna pisownia Andrzeja Własta, również znana jako Dulcynea.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ lista zamordowanych żołnierzy i policjantów w zbrodni katyńskiej, pochodzących z Bochni za: Jacek Kucharski: ...bocheńskie obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej. Moja Bochnia, 2010-04-09. [dostęp 2011-02-15]. (pol.).
  2. ↑ a b Ośrodek KARTA: dane osobowe: Marian Antoni Rentgen-Güntner s. Jerzego Józefa (błędnie jako: Rentgen-Gunter (!)). sygnatura akt: STAR -/673 nr id. 7116 [dostęp 2011-02-16].
  3. ↑ Marian Rentgen. Film Polski. [dostęp 2011-02-11]. (pol.).
  4. ↑ służba w rez. 201 p.p. zorganizowanym na bazie 1 p.p. za: Leszek Kania, dr (Koszalin): Wspomnienie o adw. Eugeniuszu Śmiarowskim (1878–1932). Palestra - pismo adwokatury polskiej, 11-12 2005. [dostęp 2009-01-15]. (pol.).
  5. ↑ ppor. Marian Güntner dowodził 3 kompanią 205 p.p. za: Mariusz Formanowicz: Spis biografia ppor. Mariana Formanowicza w 205 p.p. im Jana Kilińskiego w 1920 r. 2008. [dostęp 2009-01-31]. (pol.).
  6. ↑ według książki telefonicznej Warszawy 1938/39 przy ul. Mazowieckiej 10 znajdowała się jedyna apteka: Apteka Mazowiecka dr A. Sklepińskiego za: Polska Akcyjna Spółka Telefoniczna: Spis abonentów warszawskiej sieci telefonów Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej 1938 - 1939, str 10. 1938. [dostęp 2009-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-12)]. (pol.).
  7. ↑ za reportażem z jubileuszu 25-lecia: Tygodnik Dźwiękowy Polskiej Agencji Telegraficzne PAT 36-09 (z 1936)
  8. ↑ Rentgen Güntner Marian, m., Poznańska 3, tel. 8 67 68 za: Polska Akcyjna Spółka Telefoniczna: Spis abonentów warszawskiej sieci telefonów Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej 1938 - 1939, str. 284. 1938. [dostęp 2009-01-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-09)]. (pol.).
  9. ↑ niektóre biografie podają jako miejsce śmierci Katyń, poz. 3685 na liście katyńskiej por. Marian Rentgen-Güntner, syn Jerzego ur. 1888 zamordowany w Charkowie za: MON: lista katyńska (Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie wojskowe - odczytywana w trakcie uroczystych obchodów w dniach 9 - 10 listopada 2007 r.). [dostęp 2009-12-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 listopada 2011)]. (pol.).
  10. ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 255. [dostęp 2021-09-21].
  11. ↑ pośmiertnie w 2007 zob. lista katyńska poz. 3685
  12. ↑ LISTA OSÓB ZAMORDOWANYCH W KATYNIU, CHARKOWIE, TWERZE I MIEDNOJE MIANOWANYCH POŚMIERTNIE NA KOLEJNE STOPNIE. policja.pl. [dostęp 2014-04-09].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marian_Rentgen-Güntner&oldid=72750693”