Margaret Murray – Wikipedia, wolna encyklopedia

Margaret Alice Murray
Ilustracja
Margaret Murray, 1938
Data i miejsce urodzenia

13 lipca 1863
Kalkuta

Data i miejsce śmierci

13 listopada 1963
Welwyn

Zawód, zajęcie

Egiptolog, archeolog, antropolog, folklorystka

Alma Mater

University College London

Multimedia w Wikimedia Commons

Margaret Alice Murray (ur. 13 lipca 1863 w Kalkucie[1], zm. 13 listopada 1963 w Welwyn[1]) – brytyjska egiptolog, archeolog i antropolog. Jedna z pionierek folklorystyki[2]. Autorka teorii dotyczącej wiedźmiego kultu leżącej u podstaw religii wicca.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Margaret urodziła się w rodzinie brytyjskich kolonizatorów. Jej ojcem był przedsiębiorca James Murray, a matką Margaret z domu Carr[3]. Miała starszą siostrę Mary. Uczyła się w Wielkiej Brytanii oraz w Niemczech. Po powrocie do Indii pracowała przez parę miesięcy w Calcutta General Hospital[4]. W roku 1894 rozpoczęła studia egiptologiczne na University College w Londynie. Zachęcona przez profesora Williama Flinders Petrie napisała swój pierwszy artykuł The descent of property in the early periods of Egyptian History i rozpoczęła prowadzenie zajęć z podstaw języka egipskiego oraz hieroglifów[4]. Funkcję młodszego wykładowcy pełniła od 1898 r. W roku 1922 została starszym wykładowcą[5]. Dwa lata później otrzymała posadę adiunkta (Assistant Professor), a w 1931 r. honorowy doktorat (Doctor of Letters)[5]. W latach 1953-1955 była prezesem „Folklore Society”.

Egiptologia[edytuj | edytuj kod]

Murray uczestniczyła w latach 1902-4 w badaniach wykopaliskowych prowadzonych przez Williama Petrie w Abydos i Sakkarze[6]. Pracowała także na Malcie, na Minorce, w Petrze i Tell el-Ajjul w Palestynie[7].

Była pierwszą kobietą-wykładowcą egiptologii w Wielkiej Brytanii[8]. Brała udział w organizacji studiów na University College w Londynie, m.in. w roku 1911 opracowała program dwuletnich studiów egiptologicznych[7]. Murray była autorką licznych artykułów i publikacji naukowych dotyczących archeologii Egiptu, prowadziła także popularyzatorskie wykłady otwarte z dziedziny egiptologii.

Wiedźmi kult[edytuj | edytuj kod]

Margaret Murray twierdziła, że europejskie czarownictwo wywodziło się ze starożytnej, przedchrześcijańskiej, religii płodności opartej na kulcie rogatego boga - Dianosa[9] albo Janusa[10]. Religia ta miała przetrwać do początków średniowiecza i zostać niewłaściwie zinterpretowana przez duchownych jako praktyki satanistyczne[11]. Pod wpływem poglądów Frazera jako terminu synonimicznego do „wiedźmiego kultu”, używała także określenia „kult dianiczny”[10].

Współczesna nauka odrzuciła tezy Murray. Według badaczy Dianos nigdy nie istniał i został wymyślony przez Murray na podstawie różnorodnych wierzeń obejmujących tereny Europy i Azji Mniejszej[9]. Nie znaleziono również dowodów na istnienie w średniowieczu sformalizowanego pogańskiego kultu, w którym czarownice gromadziłyby się w wielkiej liczbie, czy to w celach satanistycznych czy jakichkolwiek innych[11]. Z drugiej strony, teza Murray znalazła jednak poparcie - w jednej ze swoich prac Carlo Ginzburg ustalił, że we włoskiej prowincji Friuli rzeczywiście uprawiano na przełomie XVI-XVII wieku zbiorowy kult płodności[11].

Pod wpływem tez Murray pozostawał Gerald Gardner, inicjator ruchu wicca, autor książki Współczesne czarownictwo[12].

Dzieła[edytuj | edytuj kod]

Murray była autorką hasła Czarownice (Witches) w Encyklopedii Britannica (1929)[2].

  • The Witch-Cult in Western Europe, Oxford 1921
  • The God of The Witches, London 1931
  • The Splendour That Was Egypt: A General Survey of Egyptian Culture and Civilisation, London 1949
  • The Divine King in England: A Study in Anthropology, London 1954
  • My First Hundred Years, London 1963

W kulturze[edytuj | edytuj kod]

Murray opisano w powieści Angusa Wilsona Anglosaskie pozy (bohaterka Rose Lorimer)[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Oxford 2004 ↓, s. 972.
  2. ↑ a b Adam Anczyk, Kobieta-legenda na tropie legend. Życie i dziedzictwo Margaret Alice Murray (1863-1963), [w:] Czarownice. Studia z kulturowej historii fenomenu, red. A. Anczyk, J. Doroszewska, K.M. Hess, Katowice 2017, s. 58.
  3. ↑ Adam Anczyk, Kobieta-legenda na tropie legend. Życie i dziedzictwo Margaret Alice Murray (1863-1963), [w:] Czarownice. Studia z kulturowej historii fenomenu, red. A. Anczyk, J. Doroszewska, K.M. Hess, Katowice 2017, s. 51.
  4. ↑ a b Adam Anczyk, Kobieta-legenda na tropie legend. Życie i dziedzictwo Margaret Alice Murray (1863-1963), [w:] Czarownice. Studia z kulturowej historii fenomenu, red. A. Anczyk, J. Doroszewska, K.M. Hess, Katowice 2017, s. 52.
  5. ↑ a b Adam Anczyk, Kobieta-legenda na tropie legend. Życie i dziedzictwo Margaret Alice Murray (1863-1963), [w:] Czarownice. Studia z kulturowej historii fenomenu, red. A. Anczyk, J. Doroszewska, K.M. Hess, Katowice 2017, s. 55.
  6. ↑ Oxford 2004 ↓, s. 973.
  7. ↑ a b Adam Anczyk, Kobieta-legenda na tropie legend. Życie i dziedzictwo Margaret Alice Murray (1863-1963), [w:] Czarownice. Studia z kulturowej historii fenomenu, red. A. Anczyk, J. Doroszewska, K.M. Hess, Katowice 2017, s. 53.
  8. ↑ Adam Anczyk, Kobieta-legenda na tropie legend. Życie i dziedzictwo Margaret Alice Murray (1863-1963), [w:] Czarownice. Studia z kulturowej historii fenomenu, red. A. Anczyk, J. Doroszewska, K.M. Hess, Katowice 2017, s. 50.
  9. ↑ a b c Jeffrey B. Russell, Krótka historia czarownictwa, Wrocław 2003, s. 48-49
  10. ↑ a b Adam Anczyk, Kobieta-legenda na tropie legend. Życie i dziedzictwo Margaret Alice Murray (1863-1963), [w:] Czarownice. Studia z kulturowej historii fenomenu, red. A. Anczyk, J. Doroszewska, K.M. Hess, Katowice 2017, s. 57.
  11. ↑ a b c B. P. Levack, Polowanie na czarownice w Europie wczesnonowożytnej, Wrocław-Warszawa-Kraków 1991, s. 29.
  12. ↑ Susan Greenwood, The Encyclopedia of Magic & Witchcraft. An Illustrated Historical Reference To Spiritual Worlds, London 2004, s. 188.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • M. A. Murray, My First Hundred Years, London 1963
  • K. L. Sheppard, The Life of Margaret Alice Murray: A Woman's Work in Archeology, Plymouth 2013
  • M. A. Murray, Wiedźmi kult w Europie Zachodniej: Studium antropologiczne, Katowice 2016
  • Oxford Dictionary of National Biography. Praca zbiorowa. T. 39. Oxford: Oxford University Press, 2004. ISBN 0-19-861389-X. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Margaret_Murray&oldid=72150202”