French
DeutschMarek (roślina) – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Marek szerokolistny | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | marek | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Sium L. Sp. Pl. 251. 1753 | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Synonimy | |||
| |||
Marek (Sium L.) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych. Obejmuje 10 gatunków[4]. Rośliny te występują w niemal całej Europie, Azji (z wyjątkiem południowej części) i Ameryki Północnej (na południe sięgając do Kalifornii, Teksasu i Florydy)[4]. W Polsce rosną dwa gatunki – dziko marek szerokolistny S. latifolium i uprawiany marek kucmerka S. sisarum[5].
Rośliny z tego rodzaju uprawiane są jako ozdobne oraz jadalne. Korzeń marka kucmerka spożywany jest podobnie jak salsefia i sporządza się z niego substytut kawy. Bulwiaste korzenie Sium suave stanowiły istotne źródło pożywienia dla wielu plemion Indian Ameryki Północnej. Niektóre gatunki wykorzystywane są też jako rośliny lecznicze[6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Byliny nagie[7][8], z wiązkowym systemem korzeniowym. Łodyga pojedyncza, kreskowana, rozgałęziająca się i korzeniąca w dolnych węzłach[8].
- Liście
- Dolne ogonkowe, z pochwiastą nasadą, pojedynczo pierzastozłożone[8].
- Kwiaty
- Zebrane w baldachy złożone, składające się z wielu baldaszków, wyrastające na szczycie pędów[7][8]. Pokryw są liczne, na szczycie wrębne lub pierzaste[7]. Pokrywki także liczne i obłonione[7]. Jedne i drugie zwykle odgięte[8]. Kielich z ząbkami szydlastymi[7] lub drobnymi i nierównymi[8]. Płatki korony są białe, na szczycie wycięte i tu z niewielką łatką[7][8]. Skrajne płatki na brzegu baldachów czasem powiększone[8].
- Owoce
- Rozłupki jajowate lub elipsoidalne, spłaszczone z boków, z 5 wyraźnymi żebrami. W bruzdach między nimi znajdują się 1–3 smugi, przy stopie liczniejsze[7][8].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
- Pozycja systematyczna
Rodzaj należący do plemienia Oenantheae z podrodziny Apioideae Seemann, rodziny selerowatych (Apiaceae Lindl.) z rzędu selerowców (Apiales Lindl.)[2][9].
- Wykaz gatunków[4]
- Sium carsonii Durand ex A.Gray
- Sium latifolium L. – marek szerokolistny
- Sium latijugum C.B.Clarke
- Sium medium Fisch. & C.A.Mey.
- Sium ninsi L.
- Sium serra (Franch. & Sav.) Kitag.
- Sium sisarum L. – marek kucmerka
- Sium suave Walter
- Sium tenue (Kom.) Kom.
- Sium ventricosum (H.Boissieu) Li S.Wang & M.F.Watson
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-09].
- ↑ a b c d Sium L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-04].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 168, ISBN 978-83-62975-45-7.
- ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 861, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c d e f g Marian Koczwara, Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom IX, Władysław Szafer, Bogumił Pawłowski (red.), Kraków: Polska Akademia Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960, s. 70.
- ↑ a b c d e f g h i Pu Fading, Mark F. Watson: Sium Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2023-02-24].
- ↑ Genus Sium L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2021-07-04].