Marcin Wyród-Przyborowski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Marcin Wyród-Przyborowski
porucznik piechoty porucznik piechoty
Data i miejsce urodzenia

9 lutego 1899
Jeleśnia

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Oddział II SG

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
III powstanie śląskie

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)
Tablica pamiątkowa

Marcin Wyród-Przyborowski (ur. 9 lutego 1899 w Jeleśni) – porucznik piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, starosta brzeziński, doktor praw.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 9 lutego 1899 w Jeleśni, w rodzinie Jana[1]. Służył w Legionach Polskich[2].

W czasie wojny z bolszewikami walczył w szeregach 1 pułku strzelców podhalańskich[3]. Wyróżnił się w walkach odwrotowych pod Brześciem, w trakcie których został ranny[3]. Od 10 maja 1921 walczył w III powstaniu śląskim jako dowódca II batalionu strzelców śląskich[4]. Wyróżnił się w wypadzie na Katowice[5]. Za ten czyn został 15 października 1924 przedstawiony do odznaczenia Orderem Virtuti Militari, lecz wniosek nie został pozytywnie rozpatrzony[6].

3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 1879. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7].

Do 1 kwietnia 1923 pełnił obowiązki na stanowisku oficera instrukcyjnego Powiatowej Komendy Uzupełnień Bielsko, a później został odkomenderowany do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr V – Rezwa P. R. na Górnym Śląsku[8][9]. Następnie w Ekspozyturze Oddziału II SG nr 4 w Katowicach[10]. Z dniem 31 października 1928 został przeniesiony w stan nieczynny na okres 12 miesięcy[11]. 5 grudnia tego roku został mianowany w urzędzie wojewódzkim w Nowogródku naczelnikiem wydziału w VI stopniu służbowym[12]. W tym samym roku uzyskał tytuł doktora praw na Uniwersytecie Jagiellońskim. Z dniem 31 października 1929 został przeniesiony do rezerwy z równoczesnym przeniesieniem w rezerwie do 20 pułku piechoty[13].

Z Nowogródka został przeniesiony do Zarządu Centralnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na stanowisko radcy ministerialnego[14]. 2 kwietnia 1931 został mianowany starostą powiatowym brzezińskim[1][14]. 16 grudnia 1933 został mianowany aplikantem w okręgu sądu apelacyjnego w Warszawie[15]. W latach 1935–1939 inspektor w Biurze Inspekcji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych[16].

W 1927 ożenił się z Marią (1902–1983), córką Józefa Terlicz-Witkowskiego i Anny z Targonich, siostrą Józefa Witkowskiego, malarką postimpresjonistyczną, posługującą się pseudonimem artystycznym „T. Marwid”[17]. Mieli córkę Marię, zamężną z Wojciechem Marią Kęszyckim, ps. „Monokl” (1922–2015), żołnierzem Armii Krajowej[17][18].

Zarówno na stronie internetowej, poświęconej Marii Przyborowskiej jak i archiwum rodziny Kęszyckich znajduje się informacja o śmierci Marcina Wyród-Przyborowskiego na terytorium ZSRR w czasie II wojny światowej[17][18], natomiast w Oddziałowym Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie przechowywane są materiały operacyjne: sprawa ewidencyjno-obserwacyjna dotycząca Marcina Wyród-Przyborowskiego s. Jana ur. 9 lutego 1899 : kontrola operacyjna podejrzanego o pełnienie funkcji kierownika Samodzielnego Referatu Informacji Dowództwa Okręgu Korpusu Nr V (sygn. IPN Kr 010/6966)[19].

Na ścianie kapilcy rodziny Kęszyckich przy kościele Świętego Michała Archanioła w Błociszewie umieszczono tablicę pamiątkową Marcina Wyród-Przyborowskiego.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-01].
  2. ↑ Wyród ? Marcin. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2023-12-11].
  3. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 4.
  4. ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
  5. ↑ Kolekcja ↓, s. 2.
  6. ↑ Kolekcja ↓, s. 1–4.
  7. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 104.
  8. ↑ Obóz przysposobienia rezerw w Rostoce. „Polska Zbrojna”. 237, s. 2, 1922-09-01. Warszawa. 
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 30 marca 1923, s. 226.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 143, 233.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928, s. 375.
  12. ↑ Ruch służbowy. „Monitor Polski”. 77, s. 2, 1929-04-03. Warszawa. 
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 16 listopada 1929, s. 341.
  14. ↑ a b Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”. 5, s. 263, 1931-05-30. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. .
  15. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”. 4, s. 62, 1934-02-15. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości. .
  16. ↑ Janusz Mierzwa: „Wołyński układ korupcyjny” na tle przestępczości urzędniczej w Drugiej Rzeczypospolitej. W: Margines społeczny Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Instytut Historii PAN, 2013, s. 95.
  17. ↑ a b c Maria Przyborowska. mariaprzyborowska.pl. [dostęp 2023-12-11].
  18. ↑ a b Archiwum Rodziny Kęszyckich. Polskie Archiwum Filmów Domowych. [dostęp 2023-12-11].
  19. ↑ Inwentarz. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2023-12-11].
  20. ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.
  21. ↑ a b c Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 143.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marcin_Wyród-Przyborowski&oldid=72115218”