French
DeutschLutynia (powiat pleszewski) – Wikipedia, wolna encyklopedia
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności | 350 |
| Strefa numeracyjna | 62 |
| Kod pocztowy | 63-330[2] |
| Tablice rejestracyjne | PPL |
| SIMC | 0196517 |
Położenie na mapie gminy Dobrzyca  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu pleszewskiego  | |
 51°53′01″N 17°38′50″E/51,883611 17,647222[1] | |
Lutynia – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie pleszewskim, w gminie Dobrzyca nad rzeką Lutynia.
Lutynia uzyskała lokację miejską przed 1458 rokiem, zdegradowana po 1505 roku[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka pochodzi z 1398 roku. Lutynia swoją nazwę wzięła bądź od luty, tzn. sroga, bądź od rzeki tu przepływającej, noszącej nazwę Lutyni. W 1458 Lutynia jest wspominana jako miasteczko. Była majątkiem rodzinnym rodziny Lutyńskich, herbu Korab. Najdawniejsi znani właściciele to Korabici z Kwiatkowa - a z nich, znany w 1414, kasztelan Jerzy Biechowski oraz, znany w 1422 r., kasztelan śremski Jan.
.jpg)
W Lutyni około 1600 r. urodził się Ludwik Samuel Twardowski herbu Ogończyk, XVII-wieczny poeta, znany i ceniony na dworze Wazów.
Od XVI w. majątek był w posiadaniu rodziny Pabianowskich. Od XVII w. majątek zmienił właścicieli. Najpierw przeszedł w ręce Oborskich, następnie Twardowskich i Złotnickich. W 1802 Lutynię kupił Józef Otulski, w którego rękach była do końca XIX w. Kolejni właściciele to Mukułowscy, którzy sprzedali Lutynię po 20 latach od zakupu rodzinie Skoroszewskich.
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Krotoszyn w rejencji poznańskiej[4]. Lutynia należała do okręgu koźmińskiego tego powiatu i stanowiła odrębny majątek, którego właścicielem była wówczas Józefina Bogdańska[4]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 210 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 19 dymów (domostw)[4].
Przy drodze do wsi znajdował się przystanek rozebranego odcinka Krotoszyn - Pleszew Krotoszyńskiej Kolei Dojazdowej. Ostatni pociąg zakończył bieg 12 stycznia 1986 r. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie kaliskim.
W Lutyni znajduje się kościół z początku XIX wieku. Działa tu także klub sportowy, a przez wieś przebiega żółty szlak turystyczny Pleszew – Lutynia – Dobrzyca o długości 18 km.
Przystanek kolei wąskotorowej[edytuj | edytuj kod]
Przy drodze powiatowej Pleszew - Krotoszyn, między Dobrzycą a Fabianowem zlokalizowany był przystanek osobowy zlikwidowanej 12 stycznia 1986 roku linii Krotoszyńskiej Kolei Dojazdowej relacji Krotoszyn Wąskotorowy - Dobrzyca - Pleszew Wąskotorowy - Pleszew Miasto - Broniszewice[5]. Odległość od przystanku do wsi wynosiła 3 km. Przystanek powstał z chwilą budowy linii relacji Dobrzyca - Pleszew Miasto w 1900 r. Pierwszy skład przejechał przez Lutynię 10 lipca 1900 r. Po likwidacji przez Polskie Koleje Państwowe KKD tory, peron i wiata zostały rozebrane.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Lutynia (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 493.
Zobacz też: Parafia Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Lutyni
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 70887
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 695 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 48-49.
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Jan Nepomucen Bobrowicz, Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 247.
- ↑ w regularnych kursach do stacji Pleszew Miasto, do Broniszewic okresowo
