French
DeutschLuciana Frassati-Gawrońska – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | działaczka konspiracyjna i społeczna |
| Narodowość | |
| Rodzice | |
| Małżeństwo | |
| Odznaczenia | |
 | |
Luciana Frassati-Gawrońska (ur. 18 sierpnia 1902 w Bielli, zm. 7 października 2007 w Pollone) – włoska działaczka konspiracyjna i społeczna, zasłużona dla ratowania osobistości polskich podczas II wojny światowej.
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Była córką Alfreda Frassatiego, założyciela „La Stampy”, siostrą błogosławionego Pier Giorgio Frassatiego, działacza katolickiego i żoną ostatniego ambasadora RP w Wiedniu Jana Gawrońskiego, matką włoskiego eurodeputowanego Jasa Gawrońskiego, który zabiegał także o polskie interesy na forum Europarlamentu[potrzebny przypis].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Za pośrednictwem wpływowej rodziny, od pokoleń wchodzącej w skład włoskiej elity władzy, wcześnie nawiązała liczne koneksje. Znała osobiście Ericha Ludendorffa, Paula von Hindenburga, Benito Mussoliniego i Giovanniego Montiniego[1].
Z racji zawartego w 1920 małżeństwa często bywała w Warszawie. Przed 1939 poznała tam Bolesława Piaseckiego[2], młodego przywódcę faszystowskiego Ruchu Narodowo-Radykalnego „Falanga” i stała się jego „polityczną entuzjastką”[3].
W czasie II wojny światowej siedmiokrotnie odwiedziła Warszawę[4], spełniając rolę nieoficjalnej łączniczki między elitami okupowanej Polski a Watykanem, a także na potrzeby rządu Rzeczypospolitej Polskiej w Londynie. Prowadziła rozmowy z arcybiskupem Adamem Sapiehą, z Mussolinim i z włoskim ministrem spraw zagranicznych Galeazzo Ciano[5].
W listopadzie 1939 przybyła do Warszawy po rzeczy ze swojego mieszkania[3][2]. Na prośbę Włodzimierza Sznarbachowskiego interweniowała w sprawie uwięzionego na początku grudnia Piaseckiego u szefa SD i Policji Bezpieczeństwa w Warszawie Josefa Meisingera najpierw osobiście, uzyskując pozwolenie na wizytę u Piaseckiego w więzieniu na Rakowieckiej, a potem przez konsula włoskiego Mario di Stefano[6]. Wywiozła z Polski Olgę Helenę Zubrzewską, żonę premiera Władysława Sikorskiego, a także Sznarbachowskiego i Stanisława Starczewskiego[7][3]. Przekazała do Włoch informacje o losie profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego i Polskiej Akademii Umiejętności aresztowanych i zesłanych do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen podczas Sonderaktion Krakau, które posłużyły do uruchomienia międzynarodowej presji na ich zwolnienie, w tym ze strony Mussoliniego[5]. Za sprawą Frassati-Gawrońskiej Mussolini wstawił się również za Piaseckim, który wyszedł na wolność wiosną 1940[7][3]. Frassati-Gawrońska próbowała też w połowie 1940 bez powodzenia ratować innego falangistę, bojowca Konfederacji Narodu Wojciecha Kwasieborskiego[7].
We wrześniu 1943 złożyła szczegółowy raport z sytuacji w okupowanej Polsce papieżowi Piusowi XII i jego bliskiemu współpracownikowi w Sekretariacie Stanu Montiniemu[8].
Utrzymywała kontakty z Piaseckim w trakcie wojny, przesyłając mu pieniądze, a także długo po jej zakończeniu, umożliwiając mu kontakty z kręgami watykańskimi[7].
Odznaczenia i upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W 1993 została odznaczona przez prezydenta Lecha Wałęsę Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej za działalność w czasie II wojny światowej. Swoje wojenne wspomnienia spisała w książce Przeznaczenie nie omija Warszawy (Il destino passa per Varsavia, Bologna 1949, wyd. II z przedmową Renzo De Felice 1985), która w polskim wydaniu ukazała się w 2003.
W związku z 10. rocznicą jej śmierci na wniosek Eugenio Gaudio, rektora Uniwersytetu Rzymskiego „La Sapienza”, uzgodniony z rektorem UJ Wojciechem Nowakiem i poparty przez prezydenta Krakowa Jacka Majchrowskiego, imieniem Luciany Frassati nazwano ulicę w Dzielnicy VIII Dębniki w Krakowie[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kunicki 2004 ↓, s. 140–141.
- ↑ a b Kunicki 2004 ↓, s. 141.
- ↑ a b c d Sznarbachowski 1990 ↓, s. 81.
- ↑ a b Uchwała Rady Miasta Krakowa. bip.krakow.pl. [dostęp 2019-04-15].
- ↑ a b Bolewski i Pierzchała 1992 ↓, s. 238–239.
- ↑ Kunicki 2004 ↓, s. 141–142.
- ↑ a b c d Kunicki 2004 ↓, s. 142.
- ↑ Fernández García 2000 ↓, s. 367.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Bolewski, Henryk Pierzchała, Deportacja profesorów Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego podczas „Sonderaktion Krakau”, „Analecta Cracoviensia”, 24, 1992, s. 223–262.
- Antonio Fernández García, La controversia sobre Pío XII y el holocausto, „Cuadernos de Historia Contemporánea”, 22, 2000, s. 359–374.
- Mikołaj Stanisław Kunicki, The Polish Crusader: The Life and Politics of Bolesław Piasecki, 1915–1979, rozprawa doktorska: Uniwersytet Stanforda, 2004.
- Włodzimierz Sznarbachowski, Bolesław Piasecki: od skrajnej antyniemieckości do projektów współpracy. (Na marginesie pierwszej polskiej książki o Bolesławie Piaseckim), „Zeszyty Historyczne”, 94, 1990, s. 78–93.