French
DeutschLogan (góra) – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Góra Logan, widok z południowego zachodu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Terytorium | |
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość | 5966[1] m n.p.m. |
| Wybitność | 5250 m |
| Pierwsze wejście | 1925 |
Położenie na mapie Jukonu  | |
Położenie na mapie Kanady  | |
 60°34′02″N 140°24′10″W/60,567222 -140,402778 | |
Logan (ang. Mount Logan, fr. Mont Logan) – masyw górski w Ameryce Północnej, najwyższa góra w Kanadzie i drugi szczyt pod względem wysokości, po górze Denali (McKinley), w Ameryce Północnej. Logan położony jest w Kordylierach, w paśmie górskim Św. Eliasza, w zachodniej części Kanady na terytorium Jukonu, niedaleko granicy z Alaską, na terenie Parku Narodowego Kluane.
Zbudowany jest ze skał krystalicznych.
Logan tworzy potężny masyw górski i jest największą (w sensie wymiarów całego masywu) niewulkaniczną górą świata – długość 40 kilometrów, a wraz z otaczającymi go lodowcami zajmuje obszar wielkości Szwajcarii i u swej podstawy ma największy obwód ze wszystkich gór na całej Ziemi. Samo plateau szczytowe rozciąga się na 17 kilometrów[2].
Jest silnie zlodowacony, pokrywają go wielkie lodowce: Logan, Seward, Hubbarda i inne.
Góra została nazwana na cześć Sir Williama Edmonda Logana, kanadyjskiego geologa i założyciela Geologicznej Służby Kanady; ang. Geological Survey of Canada (GSC).
W okolicy i na górze Logan notuje się ekstremalnie niskie temperatury. 26 maja 1991 roku zaobserwowano rekordowo niską temperaturę: –77,5 °C, najniższą zanotowaną poza terytorium Antarktydy. Ze względu na to że zmierzono ją na dużej wysokości, nie jest liczona jako najniższa temperatura kontynentu północno-amerykańskiego.
Na skutek okolicznej aktywności tektonicznej, masyw Logan stale ulega wypiętrzeniu i jego wysokość ulega zmianom. Przed 1992 rokiem, dokładna wysokość góry Logan była nieznana, różne pomiary oceniały ją na 5949 metrów do 6050 metrów n.p.m. W maju 1992 roku, kanadyjska wyprawa geologiczna zdobyła szczyt i precyzyjnie ustaliła wysokość góry za pomocą systemu nawigacji satelitarnej GPS na 5959 m n.p.m. Z kolei w roku 2008 amerykański geolog Sandy Zirknald przy pomocy bardzo precyzyjnej aparatury laserowej ustalił, że góra mierzy 5966 metrów n.p.m.[1] Najbardziej prawdopodobną przyczyną zwiększenia wysokości góry może być gruba pokrywa lodowa na wierzchołku góry[1].
Wysokość względna góry (liczona od jej podstawy) jest bardzo duża (co jest bardzo charakterystyczne dla wielkich gór Alaski i północnej Kanady) i wynosi około 4800 metrów[3].
Logan został zdobyty po raz pierwszy 23 czerwca 1925 roku przez międzynarodową (kanadyjsko-brytyjsko-amerykańską) wyprawę alpinistyczną w której skład wchodzili: A.H. MacCarthy, H.F. Lambart, A. Carpe, W.W. Foster, N. Read i A. Taylor.
Do masywu Logan wlicza się wszystkie otaczające szczyty o wysokości względnej poniżej 500 metrów. Wysokość bezwzględna 11 z nich przekracza 5000 m. Lista szczytów poniżej została ujęta w tabelę:
| szczyt | wysokość | szerokość (N) | długość (W) |
|---|---|---|---|
| Logan | 5966[1] | 60°34′02″ | 140°24′10″ |
| Philippe | 5925 | 60°34′45″ | 140°25′56″ |
| Stuart | 5900 | 60°34′32″ | 140°21′55″ |
| Houston | 5720 | 60°35′06″ | 140°27′13″ |
| Prospector | 5644 | 60°35′58″ | 140°30′40" |
| AINA | 5630 | 60°36′31″ | 140°31′48″ |
| Russell | 5570 | 60°35′35″ | 140°28′02″ |
| Tudor Peak | 5559 | 60°36′59″ | 140°25′56″ |
| Saxon | 5490 | 60°36′59″ | 140°29′28″ |
| Queen | 5380 | 60°36′33″ | 140°35′12″ |
| Capet | 5280 | 60°38′15″ | 140°32′41″ |
| Catenary | 4097 | 60°36′36″ | 140°17′52″ |
| Teddy | 3956 | 60°32′37″ | 140°28′41″ |
Wraz ze śmiercią byłego kanadyjskiego premiera Pierre’a Trudeau, premier Jean Chrétien, bliski przyjaciel Trudeau, planował zmienić nazwę góry na Mount Trudeau. Jednakże opozycja ze strony mieszkańców Jukonu, alpinistów, geologów, politycznych oponentów i wielu innych Kanadyjczyków spowodowała, że plan został porzucony.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d zel: Najwyższy szczyt Kanady „podrósł” o 7 metrów. [w:] PAP [on-line]. Wirtualna Polska, 2008-11-25. [dostęp 2008-11-26].
- ↑ 100 Najpiękniejszych Gór Świata (Grupa IMAGE), (s. 184), zob. bibliografia
- ↑ Paul Richins, Jr.: Surviving Mount Logan's Icy Ridge. [dostęp 2016-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-08)]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- 100 Najpiękniejszych Gór Świata, Grupa IMAGE. Zbigniew Kieras i Wojciech Lewandowski, Wydawn. „Grupa IMAGE”, Warszawa 1995; ISBN 83-85461-20-5
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Logan na peakware.com. [dostęp 2010-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-29)].