French
DeutschLew śpiący (Bytom) – Wikipedia, wolna encyklopedia
 nr rej. B/255/13 z 2013[1] | |
 Lew śpiący w Bytomiu (2009) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Miejsce | |
| Typ obiektu | odlew |
| Projektant | |
| Materiał | |
| Data budowy | kwiecień–czerwiec 1873[2] |
| Data odsłonięcia | 1873, 2008 |
Położenie na mapie Bytomia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°20′49,28″N 18°55′22,24″E/50,347022 18,922844 | |
Lew śpiący (niem. Schlafender Löwe) – rzeźba z 1873 roku, znajdująca się na Rynku w Bytomiu, przedstawiająca leżącego lwa z głową wspartą na przednich kończynach, wpisana do rejestru zabytków ruchomych województwa śląskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Lew został wykonany na zamówienie władz Bytomia[3] w brązie przez berlińską Odlewnię Hermanna Gladenbecka w 1873[4], na podstawie projektu Theodora Kalidego z 1824. Rzeźba wieńczyła kilkumetrowej wysokości pomnik upamiętniający mieszkańców powiatu bytomskiego, poległych w wojnie francusko-pruskiej (1870–1871)[4], który odsłonięto w 1873 roku[4]. Pomnik składał się z niecki fontanny, pośrodku której umieszczono cokół z kamienia, zwieńczony rzeźbą lwa[5]. W 1932 roku pomnik został przeniesiony na Reichspräsidentenplatz (dzisiejszy Plac Akademicki), ponieważ na Rynku budowano stację benzynową[5]. Postument pomnika został zniszczony w 1945 roku[5], a rzeźba lwa trafiła do bytomskiego parku miejskiego, umieszczono ją w pobliżu miejsca, gdzie znajdował się pomnik Ottona von Bismarcka, który odsłonięto w 1908 roku[6]. Następnie dzieło przeniesiono na cokół w pobliże parkowej Góry Miłości[7]. Rzeźba pozostawała w parku do lutego 1953 roku[7] i zaginęła w niewyjaśnionych okolicznościach[8]. W 2006 roku dzieło umieszczone co najmniej od 1954 roku[9] przy północnej bramie Ogrodu Zoologicznego w Warszawie (przy rzeźbie powstał „Bar pod Lwem”[10]) zostało zidentyfikowane jako bytomski Lew śpiący przez bytomskich historyków, Zdzisława Jedynaka i Przemysława Nadolskiego[11]. Prezydent Bytomia Krzysztof Wójcik wnioskował o zwrot rzeźby do Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy na wniosek Jerzego Gorzelika[12]. Działania na rzecz odzyskania dzieła kontynuował następny bytomski prezydent, Piotr Koj[12], a także m.in. Ruch Autonomii Śląska[12].
9 maja 2007 roku Lew śpiący został wpisany do rejestru zabytków ruchomych województwa mazowieckiego pod numerem B–123[9]. Rzeźba została przewieziona w październiku 2007 roku z Warszawy do Gliwickich Zakładów Urządzeń Technicznych, gdzie dokonano konserwacji dzieła oraz wykonano jego kopię[8] dla warszawskiego zoo[13]. Do Bytomia Lew śpiący powrócił w maju 2008 roku[8], gdzie został uroczyście odsłonięty na Rynku 4 października tegoż roku[14]. Miasto jednak nie otrzymało rzeźby na własność, a jedynie w depozyt[8].
Od 2014 roku Bytomskie Lwy są przyznawane jako nagrody w postaci statuetek podczas Festiwalu Popularyzatorów Filmowych „Bytom Film Festival”.
Podobne do bytomskiego lwa obiekty znajdują się w wielu miastach w Polsce i za granicą, m.in. w Gliwicach (zob. Lew śpiący), czy szwajcarskiej Lucernie (zob. Pomnik szwajcarskich gwardzistów).
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Front (2021) -
Widok z północnego wschodu (2021) -
Tył (2021) -
Inskrypcja odlewni Gladenbecka u podstawy (2021)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Informacja z tablicy umieszczonej na cokole pomnika.
- ↑ Powrót lwa!. Urząd Miasta Bytom, 2013-12-10. [dostęp 2018-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-20)].
- ↑ Amelia Panuszko, Ola Pinkas: Kto wygra bitwę o posąg czuwającego lwa. Życie Warszawy, 2008-03-13. [dostęp 2021-05-01].
- ↑ a b c Jeleśniański i inni 2008 ↓, s. 18.
- ↑ a b c Jeleśniański i inni 2008 ↓, s. 20.
- ↑ Jeleśniański i inni 2008 ↓, s. 22, 24.
- ↑ a b Jeleśniański i inni 2008 ↓, s. 24.
- ↑ a b c d Jeleśniański i inni 2008 ↓, s. 27.
- ↑ a b Jeleśniański i inni 2008 ↓, s. 28.
- ↑ Jeleśniański i inni 2008 ↓, s. 56.
- ↑ Jeleśniański i inni 2008 ↓, s. 24–25.
- ↑ a b c Jeleśniański i inni 2008 ↓, s. 25.
- ↑ Jeleśniański i inni 2008 ↓, s. 58.
- ↑ Anna Syska, Agnieszka Woźniakowska, „Lew śpiący” – historia jednego odlewu [online], Instytut Myśli Polskiej im. Wojciecha Korfantego, 4 lutego 2019 [dostęp 2020-01-21] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Piotr Jeleśniański, Anna Syska, Agnieszka Woźniakowska: Bytom–Warszawa. O lwach na dwa głosy. Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, 2008. ISBN 978-83-85871-54-5.