French
DeutschLehua – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Wyspa Lehua widziana od wschodu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Stan | |
| Akwen | |
| Archipelag | |
| Powierzchnia | 1,11 km² |
| Najwyższy punkt | 213 m n.p.m. |
| Populacja • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Hawajów  | |
Położenie na mapie Oceanu Spokojnego  | |
 22°01′12″N 160°05′51″W/22,020000 -160,097500 | |
 | |
Lehua – wysepka w kształcie półksiężyca, leżąca w archipelagu Hawajów. Należy do hrabstwa Kauaʻi, części stanu Hawaje.
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Wyspa znajduje się około kilometr na północ od północnego cypla większej wyspy Niʻihau. Ma kształt półksiężyca otwartego ku północy, z niskimi rogami, wznoszącego się do ok. 700 ft (213 m) n.p.m. w środkowej części. W zachodniej części wyspy znajduje się naturalny łuk skalny[1]. Wyspa stanowi szczyt zerodowanego wulkanicznego stożka tufowego, który jest częścią znacznie większego wulkanu tarczowego tworzącego wyspę Niʻihau[2]. Był on aktywny 4,89 ± 0,11 miliona lat temu (pliocen)[3].
Jest to największa przybrzeżna wysepka w archipelagu Hawajów, około dwukrotnie większa niż następna w kolejności Kaʻula. Z powodu erozji wyspa powoli się zmniejsza; jej powierzchnia to ok. 111 ha[4]. W klifach wyspy znajdują się jaskinie morskie, w tym Anakukaiaiki, w wierzeniach Hawajczyków stanowiąca siedzibę Kukaiaiki, syna boga rekinów Kūhaimoana. Lehua jest niezamieszkana, ale rybacy, nurkowie i obserwatorzy ptaków często pływają wokół niej. Do lądowania wymagana jest zgoda Straży Wybrzeża Stanów Zjednoczonych[2].
Przyroda[edytuj | edytuj kod]
Na wyspie gnieździ się około 25 tysięcy par ptaków morskich należących do 11 gatunków. Najpospolitsze są burzyki klinosterne, ale na wyspie znajduje się największa na Hawajach kolonia głuptaków białobrzuchych i druga co do wielkości kolonia głuptaków czerwononogich. Gnieżdżą się tam albatros czarnonogi i albatros ciemnolicy, widziany był także nawałnik białorzytny i burzyk hawajski. Na wyspie stwierdzono występowanie 60 gatunków owadów. Z tej liczby 11 jest endemicznych dla Hawajów, ale większość stanowią obce gatunki, jak mrówka Pheidole megacephala i szarańczak Schistocerca nitens. Opady na wyspie są niskie i roślinność usycha w porze suchej, aby odrosnąć z nadejściem zimowych deszczów. Na wyspie rosną 22 gatunki roślin, z czego 9 endemitów[2].
Ekosystem wyspy zaburzyły obce, inwazyjne gatunki ssaków: szczur polinezyjski i królik europejski[2]. Króliki zjadały rodzime gatunki flory i konkurowały z ptakami o nory; udało się je wytępić dzięki odstrzałom w 2005 i 2006 roku. Wszystkożerne szczury oprócz zjadania miejscowych roślin stanowią bezpośrednie zagrożenie dla ptasich jaj i piskląt; w 2009 rozpoczęto program deratyzacji[5]. Obcym gatunkiem, który zagraża miejscowym ptakom, jest także sowa płomykówka zwyczajna[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wyspa, choć niezamieszkana, była dobrze znana Hawajczykom i często wymieniana w przekazach ustnych. Nie ma na niej pozostałości domów, ale znajdują się tam kamienne konstrukcje o znaczeniu kultowym (heiau)[2]. Lehua była jedną z pierwszych pięciu wysp, które w 1778 roku jako pierwszy Europejczyk zobaczył kapitan James Cook; zapisał jej nazwę jako „Oreehoua”[6]. Na szczycie znajduje się latarnia morska Lehua Rock Light, na wysokości 704 ft (215 m) n.p.m.[1]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b 14. Hawaii. W: United States Coast Pilot. Wyd. 49 (2017). T. 7: Pacific Coast: California, Oregon, Washington, Hawaii and Pacific Islands.
- ↑ a b c d e Islets: Niihau > Lehua. Offshore Islands Restoration Committee. [dostęp 2017-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-06)]. (ang.).
- ↑ Ken Rubin: The Formation of the Hawaiian Islands. Hawaii Center for Vulcanology, 2013-06-10. [dostęp 2017-01-03]. (ang.).
- ↑ a b Lehua Island. Island Conservation. [dostęp 2017-01-03]. (ang.).
- ↑ Justin W. Fischer, Peter Dunlevy: Eradicating Rats on Lehua Island, Hawaii, with the Help of GIS and GPS. esri. [dostęp 2017-01-03].
- ↑ Cook’s Third Voyage. W: Peter Henry Buck: Explorers of the Pacific: European and American discoveries in Polynesia. The Museum, 1953.