Laparoskopia – Wikipedia, wolna encyklopedia

Operacja laparoskopowa

Laparoskopiawziernikowanie jamy otrzewnej za pomocą instrumentu optycznego wprowadzonego przez powłoki brzuszne. Metoda jest wykorzystywana w diagnostyce zmian patologicznych, umożliwia pobranie materiału do badania histopatologicznego oraz przeprowadzanie zabiegów w obrębie jamy brzusznej[1].

Instrumentarium laparoskopowe[edytuj | edytuj kod]

Narzędzia laparoskopowe

Podstawowe narządzie służące do przeprowadzenia laparoskopii:

  • laparoskop (wziernik, optyka) – składa się z teleskopu, źródła światła oraz kamery transmitującej obraz do monitora[2]. Posiadają dość skomplikowany układ soczewek oraz dwa kanały optyczne umożliwiające oświetlenie i obrazowanie pola operacyjnego[3]. Dostępne są laparoskopy z zakończeniem prostym lub skośnym[2]. Najczęściej stosowane są laparoskopy o wielkości 5 i 10 mm dające widoczność pola operacyjnego do 45°, choć bywają stosowane laparoskopy o średnicy 1,6–2 mm służące do diagnostycznej laparoskopii[4].
  • igły Veresa – są to narzędzia służące do wytwarzania odmy otrzewnowej, są zaopatrzone w tępą końcówkę zapobiegającą uszkodzeniu trzewi po przebiciu się do jamy otrzewnej[5].
  • trokary – są to narzędzia zawierające grot do przebijania tkanek powłok, posiadają kanał przez który wprowadza się narzędzia operacyjne i zastawkę zapobiegającą ucieczce gazu podawanego do jamy brzusznej[6][7].
  • insuflator – jest to narzędzie służące do wytworzenia i utrzymania odmy otrzewnowej poprzez odpowiednią podaż gazu (zwykle dwutlenku węgla). Za pomocą gumowego węża łączy się z igłą Veressa[6].
  • narzędzia operacyjne – operacje laparoskopowe wymagają zastosowania instrumentarium dostosowanego do przejścia przez kanał roboczy i umożliwiające ich zewnętrzną obsługę. Są to zmodyfikowane klasyczne narzędzia operacyjne. Zwykle jedno narzędzie umożliwia wykonanie kilka czynności, większość narzędzi umożliwia wykonanie elektrokoagulacji[8].

Wytworzenie odmy otrzewnowej[edytuj | edytuj kod]

Odma otrzewnowa może być wykonana za pomocą wprowadzanej „na ślepo” igły Veressa lub metodą otwartą poprzez wykonanie nacięcia powłok i wprowadzenie trokara pod kontrolą wzroku. Następnie, niezależnie od metody, za pomocą insuflatora tłoczy się dwutlenek węgla do jamy brzusznej, tak by ciśnienie w jamie brzusznej wynosiło 12–14 mmHg[9].

Laparoskopia diagnostyczna[edytuj | edytuj kod]

Laparoskopia diagnostyczna

Wskazaniem do diagnostycznej laparoskopii są:

  • diagnostyka ostrego brzucha[10],
  • urazy brzucha[11],
  • ocena zaawansowania chorób nowotworowych – laparoskopia jest stosowana u chorych z już rozpoznaną chorobą nowotworową w celu oceny rozprzestrzenienia choroby nowotworowej, szczególnie pod kątem oceny operacyjności guza i włączenia leczenia okołooperacyjnego[12],
  • diagnostyka niektórych chorób wątroby i zmian ogniskowych w wątrobie – laparoskopia pozwala na zobrazowanie powierzchni wątroby i wykonać biopsje, które choć mogą być wykonane przezskórnie, to biopsje pobierane podczas laparoskopi oferują mniejszy odsetek wyników fałszywie ujemnych[13]. Laparoskopia bywa przydatna w rozpoznaniu marskości wątroby oraz ułatwia stwierdzenie obecności drobnych przerzutów do wątroby[14],
  • diagnostyka wodobrzusza – laparoskopia umożliwia zobrazowanie narządów jamy brzusznej i jamę otrzewnej, może pomóc rozpoznać marskość wątroby lub nowotwory złośliwe, których skutkiem jest wodobrzusze[14],
  • diagnostyka chorych z niewyjaśnionym przewlekłym bólem brzucha[14],
  • diagnostyka bólu w miednicy[15],
  • diagnostyka niepłodności u kobiet[16][15],
  • diagnostyka endometriozy[16][15],
  • diagnostyka zapalenia narządów miednicy mniejszej (dawniej zapalenie przydatków)[16][15],
  • diagnostyka ciąży ektopowej[16][15].

Laparoskopia zabiegowa[edytuj | edytuj kod]

Laparoskopowa appendektomia. Widoczny odcięty wyrostek robaczkowy
Żeński układ rozrodczy widoczny podczas laparoskopii

Operacje laparoskopowe znajdują coraz szersze zastosowanie i w niektórych zabiegach są stosowane rutynowo. Metoda laparoskopowa znajduje zastosowanie przede wszystkim w leczeniu[17]:

Zaletami operacji laparoskopowych są mniejszy uraz operacyjny, mniejsze pooperacyjne dolegliwości bólowe, szybszy powrót perystaltyki i powrót do żywienia doustnego oraz krótszy czas hospitalizacji.

Konwersja operacji do klasycznej[edytuj | edytuj kod]

W pewnych sytuacjach bezpieczne ukończenie operacji metodą laparoskopową jest niemożliwe, wówczas zabieg musi być kontynuowany metodą otwartą. Wyróżnia się konwersje wymuszone i planowe. Konwersje wymuszone zwykle są następstwem powstania powikłań podczas operacji, które nie mogą być bezpiecznie leczone podczas zabiegu laparoskopowego. Konwersja planowa najczęściej jest spowodowana trudnymi warunkami anatomicznymi, w tym występowania anomalii anatomicznych i masywnych zrostów[18].

Powikłania[edytuj | edytuj kod]

Do najczęstszych powikłań związanych z laparoskopią należą[19]:

  • odma podskórna – jest to efekt niezamierzonej podaży gazu służącego do wytworzenia odmy otrzewnowej,
  • powikłania związane z odmą otrzewnową:
  • krwawienie z powłok brzusznych, a bardzo rzadko z dużych naczyń, związane we wprowadzaniem trokarów,
  • uszkodzenia narządów jamy brzusznej – najczęściej dotyczą chorych po przebytych operacjach w obrębie jamy brzusznej powodującymi powstanie zrostów skutkujących przytwierdzenie narządów jamy brzusznej do przedniej ściany brzucha, nakłucie zwykle nie wymaga leczenia chirurgicznego, ale duże zranienie wymaga zaopatrzenia,
  • termiczne uszkodzenie narządów związane z niezamierzoną elektrokoagulacją.

Przeciwwskazania do laparoskopii[edytuj | edytuj kod]

Przeciwwskazania bezwzględne[20]:

Przeciwwskazania względne[20]:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Noszczyk 2009 ↓, s. 303.
  2. a b Fibak 2010 ↓, s. 391.
  3. Noszczyk 2007 ↓, s. 303.
  4. Noszczyk 2007 ↓, s. 718.
  5. Fibak 2010 ↓, s. 389.
  6. a b Noszczyk 2009 ↓, s. 304.
  7. Fibak 2010 ↓, s. 390.
  8. Fibak 2010 ↓, s. 392.
  9. Noszczyk 2007 ↓, s. 720–721.
  10. Noszczyk 2007 ↓, s. 723.
  11. Fibak 2010 ↓, s. 395.
  12. James G. Geraghty, Howard L. Young, Jonathan M. Sackier: Minimal Access Surgery in Oncology. Cambridge University Press, 1998, s. 25–26. ISBN 978-1-900151-02-3.
  13. Jesus Prieto, Joan Rodes, David A. Shafritz: Hepatobiliary Diseases. Springer Science & Business Media, 2012, s. 169. ISBN 978-3-642-76802-6.
  14. a b c d e Canan Avunduk: Manual of Gastroenterology: Diagnosis and Therapy. Lippincott Williams & Wilkins, 2008, s. 25. ISBN 978-0-7817-6974-7.
  15. a b c d e Bieber i in. 2015 ↓, s. 611.
  16. a b c d Mishra 2013 ↓, s. 292.
  17. Noszczyk 2009 ↓, s. 306.
  18. Noszczyk 2007 ↓, s. 728.
  19. Noszczyk 2007 ↓, s. 729–730.
  20. a b C. Palanivelu: Palanivelu’s Text Book of Surgical Laparoscopy. Jaypee Brothers Publishers, 2002, s. 88. ISBN 978-81-88321-00-1.
  21. Karl A. Zucker: Surgical Laparoscopy. Lippincott Williams & Wilkins, 2001, s. 104. ISBN 978-0-683-30670-5.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]