Krzysztof Kosiński – Wikipedia, wolna encyklopedia

Krzysztof Kosiński
Ilustracja
Herb
Rawicz
Rodzina

Kosińscy herbu Rawicz

Data i miejsce urodzenia

1545
ziemia drohicka

Data i miejsce śmierci

1593
Czerkasy

Ojciec

Leonard Kosiński

Żona

Maruchna Różyńska

Dzieci

Teodor Kosiński
Jan Kosiński
Adam Hleb Kosiński

podpis

Krzysztof Kosiński (ukr. Криштоф Косинський) herbu Rawicz (ur. 1545, zm. w 1593 w Czerkasach) – polski[1] szlachcic, hetman kozacki, przywódca pierwszego kozackiego powstania w latach 1591–1593 z udziałem kozaków i chłopów[2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Krzysztof Kosiński urodził się na Podlasiu (ziemia drohicka) w 1545 roku. Pochodził z rodziny szlacheckiej, pieczętującej się herbem Rawicz. Jak podaje Adam Boniecki w Herbarzu Polskim: „Leonard, z żony Barbary Mikołajowej Laszczowej, miał synów: Kaspra i Krzysztofa. [...] Krzysztof, będzie to pewnie, owym watażką kozackim, czy też hetmanem, jak go niektórzy mienią, co pierwszy dał początek rozruchom kozackim, które następnie wciąż się powtarzały”[3].

Utraciwszy majątek wskutek prowadzenia hulaszczego trybu życia[potrzebny przypis], w 1586 przystał do kozaków zaporoskich. Za zasługi wyświadczone Rzeczypospolitej i dzięki wstawiennictwu hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego, został na sejmie 1590 pułkownikiem kozaków rejestrowych, dostał też dobra Rokitno i Olszanice w województwie kijowskim[potrzebny przypis]. Jednakże już w 1591 przywilej na te dobra otrzymali Ostrogscy. Kosiński zebrał wówczas 5 tysięcy kozaków i ogłosiwszy się ich atamanem, ruszył na Ostrogskich. 29 grudnia 1591 zdobył Białą Cerkiew, gdzie zabrał i zniszczył dokumenty i przywileje odnoszące się do ziem województwa kijowskiego. Niezadowolenie Kozaków z ustawy sejmowej z 1590 roku i prywatny zatarg przeistoczył się wkrótce w powstanie kozacko-chłopskie, zwane od nazwiska przywódcy – powstaniem Kosińskiego.

Został pokonany w bitwie pod Piątkiem. Zbiegł na Zaporoże i stanął na czele 2000 Kozaków. Kontynuowana walka zakończyła się klęską pod Czerkasami, a sam przywódca poległ w czasie szturmu[4].


Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Franciszek Rawita-Gawroński, Kozaczyzna ukrainna w Rzeczypospolitej Polskiej do końca XVIII-go wieku: zarys polityczno-historyczny. Warszawa 1922, s. 51.
  2. Tadeusz Łepkowski, Słownik historii Polski. Warszawa 1973, s. 189.
  3. Herbarz polski. Uzupełnienia i sprostowania do części 1. Boniecki, Adam. – T. 11: Kosiński. – s. 273.
  4. Mała Encyklopedia 1970 ↓, s. 99.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Mała Encyklopedia Wojskowa (K-Q). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.