Krzyż Zasługi Wojennej (III Rzesza) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Krzyż Zasługi Wojennej
Kriegsverdienstkreuz
Awers
Awers wszystkich stopni
Rewers
Rewers Wojennego Krzyża Zasługi z Mieczami II klasy
Baretka
Baretka KVK II Klasy
Baretka
Baretka KVK z Mieczami II Klasy
Ustanowiono

1939

Wycofano

1945

Powyżej

Krzyż Żelazny

Poniżej

Krzyż Honorowy

Krzyż II klasy ze świadectwem nadania

Krzyż Zasługi Wojennej (niem. Kriegsverdienstkreuz; KVK) – odznaczenie wojskowe III Rzeszy za zasługi cywilne i wojenne dokonane w trakcie II wojny światowej.

Historia i podział na stopnie

[edytuj | edytuj kod]

Krzyż ustanowiony został w dwóch stopniach przez Adolfa Hitlera 18 października 1939 roku, jako odznaczenie dla osób, których zasługi podczas wojny nie kwalifikowały się do odznaczenia Krzyżem Żelaznym[1]. W 1940 roku liczba stopni zwiększona została do czterech, a w 1944 ostatecznie do pięciu:

  • Złoty Krzyż Rycerski Krzyża Zasługi Wojennej (Goldenes Ritterkreuz des Kriegsverdienstkreuzes, ustanowiony 8 czerwca 1944)[2]
  • Krzyż Rycerski Krzyża Zasługi Wojennej (Ritterkreuz des Kriegsverdienstkreuzes, ustanowiony 19 sierpnia 1940)[3]
  • Krzyż Zasługi Wojennej I klasy (Kriegsverdienstkreuz 1. Klasse, srebrny)
  • Krzyż Zasługi Wojennej II klasy (Kriegsverdienstkreuz 2. Klasse, brązowy)
  • Medal Zasługi Wojennej (Kriegsverdienstmedaille, ustanowiony 19 sierpnia 1940)[3]

Krzyż (z wyjątkiem Medalu Zasługi Wojennej) nadawano w dwóch wersjach. Krzyż Zasługi Wojennej z Mieczami (Kriegsverdienstkreuz mit Schwertern) przyznawano za szczególne zasługi dokonane w służbie pod ogniem nieprzyjaciela lub zasługi w militarnym prowadzeniu wojny. Krzyż w wersji bez mieczy (Kriegsverdienstkreuz ohne Schwerter) przyznawany był natomiast za szczególne zasługi w wykonywaniu zadań wojennych nie przebiegających pod ogniem nieprzyjaciela[1].

Medalem Zasługi Wojennej odznaczani byli najczęściej pracownicy fabryk przemysłowych wykonujący więcej sprzętu oraz wyposażenia niż zakładała norma, a także rolnicy, których plony były szczególnie wysokie, aczkolwiek uprawnieni byli do jego otrzymania także żołnierze[4].

Krzyż 2. klasy oraz medal noszone był na wstędze w barwach flagi niemieckiej II i III Rzeszy (czarno-biało-czerwonej) na lewej piersi lub na drugiej dziurce guzika kurtki mundurowej. Krzyże rycerskie noszone były na wstędze na szyi, natomiast krzyż 1. klasy noszony był bez wstęgi na lewej piersi[5].

Ustanowiony w 1944 roku Złoty Krzyż Rycerski Krzyża Zasługi Wojennej przyznany został tylko dwukrotnie – w dniu 20 kwietnia 1945 wersję bez mieczy otrzymali Franz Hahne z firmy Alkett (który był także pierwszym kawalerem Krzyża Rycerskiego Krzyża Zasługi Wojennej) i Karl Otto Saur z Ministerstwa Uzbrojenia[2].

Jednym z najsłynniejszych kawalerów Krzyża Zasługi Wojennej był William Joyce, członek i jeden z założycieli Brytyjskiej Unii Faszystów.

W 1957 roku odznaczenie uległo denazyfikacji. Zezwolono na jego noszenie weteranom wojennym pod warunkiem usunięcia z niego swastyki[6]. W obecnej kolejności odznaczeń niemieckich znajduje się na siódmym miejscu, poniżej Krzyża Honorowego za I Wojnę Światową, a powyżej pozostałych odznaczeń za II wojnę światową (z wyjątkiem Krzyża Żelaznego 1939, który jest czwarty w starszeństwie niemieckich odznaczeń)[7].

Znani odznaczeni

[edytuj | edytuj kod]
 Zobacz też kategorię: Odznaczeni Krzyżem Zasługi Wojennej.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Reichsgesetzblatt Teil I, 1939 Nr. 209 z dn. 24.10.1939, s. 2069.
  2. a b Klietmann K.-G.: Auszeichnungen des Deutschen Reiches 1936-1945; Motorbuch Verlag, Stuttgart, 1999.
  3. a b Reichsgesetzblatt Teil I, 1940 Nr. 150 z dn. 28.08.1940, s. 1178.
  4. Reichsgesetzblatt Teil I, 1940 Nr. 150 z dn. 28.08.1940, s. 1180.
  5. Reichsgesetzblatt Teil I, 1940 Nr. 150 z dn. 28.08.1940, s. 1179.
  6. Paul Hieronymussen: Orders, Medals and Decorations of Britain and Europe in Colour. Nowy Jork: MacMillan, 1967, s. 172-173. (ang.).
  7. Verdienstorden der Bundesrepublik Deutschland. Berlin: Bundespräsidialamt, 2015, s. 17. [dostęp 2015-10-26]. (niem.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • LTC John R. Angolia: For Führer and Fatherland: Military Awards of the Third Reich. 1976 R. James Bender Publishing. ISBN 0-912138-14-9.
  • Gordon Williamson, Josef Charita: War Merit Cross. 2008, R. James Bender Publishing. ISBN 1-932970-06-1