Krystyna Budnicka – Wikipedia, wolna encyklopedia

Krystyna Budnicka
Ilustracja
Krystyna Budnicka (2019)
Data i miejsce urodzenia

8 maja 1932
Warszawa

Alma Mater

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Multimedia w Wikimedia Commons
95. rocznica urodzin Ireny Sendlerowej (siedzi po lewej).
Od prawej z przodu: Joanna Sobolewska-Pyz i Krystyna Budnicka, stoją Małgorzata Indraszyk, Janina Zgrzembska, Elżbieta Ficowska i Julian Pyz (2005)
Krystyna Budnicka z wolontariuszkami akcji „Żonkile” podczas 70. rocznicy powstania w getcie warszawskim (2013)

Krystyna Budnicka (ur. jako Hena Kuczer[1] 8 maja 1932 w Warszawie[2]) – polska działaczka społeczna pochodzenia żydowskiego, członkini Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu, honorowa obywatelka miasta stołecznego Warszawy

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się w Warszawie, w religijnej rodzinie żydowskiej[2]. Jej ojciec prowadził warsztat stolarski[2]. Była najmłodszym, ósmym dzieckiem Józefa Lejzora i Cyrli Kuczerów[3]. Do wybuchu wojny ukończyła pierwszą klasę szkoły powszechnej przy ul. Barokowej 7[2].

W 1940 kamienica przy placu Muranowskim (pod adresem ul. Muranowska 10), w której mieszkali Kuczerowie, znalazła się w granicach getta warszawskiego[4][5]. Po wyłączeniu z getta północnej pierzei placu w marcu 1942 zamieszkała wraz z rodziną przy ul. Miłej[2]. W czasie wielkiej akcji deportacyjnej latem 1942 do obozu zagłady w Treblince zostało wywiezionych dwóch jej braci wraz z rodzinami[2].

W czasie powstania w getcie i kilka miesięcy po jego upadku ukrywała się wraz z rodzicami i innymi krewnymi w bunkrze wybudowanym pod kierownictwem jej brata Rafała w podziemiach narożnej kamienicy pod podwójnym adresem ul. Zamenhofa 56 i ul. Muranowska 44[6]. W bunkrze był dostęp do wody pitnej i elektryczności[6]. Znajdowało się tam także radio[5]. Jej najstarsi bracia byli członkami Żydowskiej Organizacji Bojowej i wzięli udział w walkach[2]. W czasie powstania kamienica, pod którą znajdował się bunkier, została podpalona[7]. Jego mieszkańcy (ok. 40 osób) znaleźli wtedy schronienie w kanałach, z którym bunkier był połączony[7]. Po 16 maja 1943 roku w bunkrze pozostało kilkanaście osób[7].

Bunkier został wykryty przez przeszukujących ruiny getta Polaków[8] we wrześniu 1943[9]. Zamordowali oni wtedy jej braci, Chaima i Izaaka[6]. Po wykryciu kryjówki wraz z pozostałymi przy życiu jego mieszkańcami kanałami ewakuowała się na stronę aryjską[9], gdzie znalazła schronienie dzięki pomocy Rady Pomocy Żydom „Żegota”[1] (w kanałach zostali jej rodzice i siostra)[2]. Ukrywała się przy ul. Mokotowskiej 1[2]. Tam zmarł na sepsę jej brat Jehuda[3], a w lutym 1944[10] straciła brata Rafała, wydanego Niemcom przez syna dozorcy, który opiekował się zbiegami z getta[2].

Do wybuchu powstania warszawskiego wraz ze swoją bratową Anną zmieniała miejsce ukrycia. Wybuch powstania zastał je przy ul. Dobrej pod opieką państwa Budnickich (ich nazwisko przyjęła po wojnie)[2]. Po upadku Powiśla 6 września 1944 została wyprowadzona do obozu przejściowego w kościele św. Stanisława na Woli, a stamtąd do Dulagu 121 Pruszków[2]. W drodze do Pruszkowa na prośbę Budnickiego, który spodziewał się wywiezienia na roboty do III Rzeszy, jako Krystyna Budnicka dołączyła do grupy sierot z jednego z sierocińców prowadzonego przez siostry szarytki[2][3]. W Pruszkowie szarytki razem z dziećmi zostały przez Niemców wypuszczone, i w kolejnych miesiącach przebywały w różnych miejscowościach w pobliżu Warszawy[3].

Po powrocie do Warszawy (1946) podjęła naukę w Gimnazjum Sióstr Nazaretanek, a następnie ukończyła studia pedagogiczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i stołecznym Instytucie Pedagogiki Specjalnej[11]. Znalazła pracę w Otwocku jako wychowawczyni w sanatorium dla dzieci chorych na gruźlicę kostno-stawową[3]. Później pracowała w Warszawie jako nauczycielka[6]. Przez wiele lat po wojnie nie mówiła nikomu o swoich przeżyciach podczas okupacji[12]. Podjęła również decyzję o konwersji na chrześcijaństwo[12]. W 1991 została jednak członkinią nowo powstałego Stowarzyszenia Dzieci Holokaustu i napisała dla niego relację[6].

Z całej wielkiej rodziny wojnę przeżyła tylko ona i bratowa[2].

1 marca 2018 Rada Warszawy podjęła uchwałę o nadaniu jej tytułu honorowej obywatelki miasta stołecznego Warszawy. Tytuł wręczono w trakcie uroczystej sesji Rady m.st. Warszawy z okazji 75. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim na Zamku Królewskim[1][13][14].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Miała sześciu starszych braci (Izaaka, Borucha, Szaję, Chaima, Rafała i Jehudę) i starszą siostrę Perlę[3].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

W marcu 2023 roku skwerowi zlokalizowanemu pomiędzy ulicami Mordechaja Anielewicza i Karmelicką w Warszawie nadano nazwę skwer Rodziny Kuczerów[15].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Ocaleni z Holokaustu zostali honorowymi obywatelami Warszawy. tvnwarszawa.tvn24.pl. [dostęp 2018-03-01].
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Krystyna Budnicka. [w:] Archiwum Historii Mówionej [on-line]. 1944.pl. [dostęp 2018-03-01].
  3. ↑ a b c d e f Wojciech Tymowski. Nie opłakałem swojej rodziny, bo ja nie miałam łez. „Gazeta Stołeczna”, s. 5, 14 kwietnia 2023. 
  4. ↑ Jarosław Zieliński, Jerzy S. Majewski: Spacerownik po żydowskiej Warszawie. Warszawa: Agora SA i Muzeum Historii Żydów Polskich, 2014, s. 358. ISBN 978-83-268-1283-5.
  5. ↑ a b Wojciech Tymowski. Nie opłakałem swojej rodziny, bo ja nie miałam łez. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 14 kwietnia 2023. 
  6. ↑ a b c d e Hena, czyli łaska. „Tygodnik Powszechny (wydanie specjalne „Żydowska Polska Walcząca”)”, s. 8, 29 marca 2023. 
  7. ↑ a b c Barbara Engelking. Gruzowcy [w:] Opór i zagłada 1943. „Pomocnik Historyczny Polityki”. 2/2023, s. 42, 2023. 
  8. ↑ Hena, czyli łaska. „Tygodnik Powszechny (wydanie specjalne „Żydowska Polska Walcząca”)”, s. 8, 29 marca 2023. 
  9. ↑ a b Krystyna Budnicka. dzieciholocaustu.org.pl. [dostęp 2018-03-01].
  10. ↑ Hena, czyli łaska. „Tygodnik Powszechny (wydanie specjalne „Żydowska Polska Walcząca”)”, s. 12, 29 marca 2023. 
  11. ↑ Uroczysta sesja Rady miasta stołecznego Warszawy 19 kwietnia 2018 r.. [w:] Rada m.st. Warszawy [on-line]. s. 4. [dostęp 2019-11-18].
  12. ↑ a b Hena, czyli łaska. „Tygodnik Powszechny (wydanie specjalne „Żydowska Polska Walcząca”)”, s. 13, 29 marca 2023. 
  13. ↑ Uchwała nr LXII/1663/2018 z 01-03-2018 w sprawie nadania Honorowego Obywatelstwa Miasta Stołecznego Warszawy. Biuletyn Informacji Publicznej m.st. Warszawy, 2018-03-01. [dostęp 2018-03-20].
  14. ↑ Ocaleni z Holokaustu. Warszawa ma nowych honorowych obywateli. tvnwarszawa.tvn24.pl. [dostęp 2018-04-19].
  15. ↑ Uchwała nr LXXIX/2585/2023 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 9 marca 2023 r. w sprawie nadania nazwy obiektowi miejskiemu w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego nr 3662 [on-line]. 24 marca 2023. [dostęp 2023-07-03].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Krystyna_Budnicka&oldid=71787276”