French
DeutschKolonia Zgorzelec – Wikipedia, wolna encyklopedia
 nr rej. A/1553/94 z 28 lutego 1994[1] | |
 Kolonia Zgorzelec w 2005 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| Dzielnica | |
| Data budowy | 1897–1901[2] |
Położenie na mapie Bytomia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°19′28″N 18°53′58″E/50,324444 18,899444 | |
Kolonia Zgorzelec (niem. Skorzeletz/Sgorzelitz[3]) – kolonia robotnicza zbudowana w latach 1897–1901 położona w Bytomiu–Łagiewnikach. Powstała z inicjatywy Huberta von Tiele-Wincklera[4] na zamówienie Katowickiej Spółki Akcyjnej dla Górnictwa i Hutnictwa dla pracowników pobliskiej ówczesnej Huty Hubertus[5].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Na kolonię składają się 34 wolnostojące familoki[4][6] dwurodzinne i czterorodzinne zbudowane w latach 1897–1901[2], 14 z nich zostało wyłączonych z użytkowania; na początku XXI wieku w kolonii mieszkały około 152 osoby[4]. Zachowały się pojedyncze komórki lokatorskie (śl.chlewiki). Budynki mają wysokość 1 i 2 kondygnacji (2 i 3 licząc łącznie z poddaszem) i są całkowicie podpiwniczone. Lica ścian zewnętrznych wykonano z czerwonej cegły[4], bez ozdób. W skład zespołu wchodził również budynek usługowy – pralnia. Kolonia stanowi przykład zespołu urbanistyczno-architektonicznego z okresu największego rozwoju przemysłu na terenie Górnego Śląska.
W 1994 roku osiedle zostało wpisane do rejestru zabytków[1] pod numerem A/1533/94. Ochrona obejmuje zespół osiedla robotniczego „Kolonia Zgorzelec” w Bytomiu-Łagiewnikach, który tworzą budynki nr 1,2 oraz 6-39[7]
Rewitalizacja[edytuj | edytuj kod]
W latach 90. XX wieku planowano przekształcić osiedle w „kolonię artystyczną”, co jednak nie doszło do skutku[5].
Prowadzono jednak częściową rewitalizację kolonii przy współpracy z krajem związkowym Północna Nadrenia-Westfalia oraz miastem partnerskim Recklinghausen, projekt jednak upadł[7][2], wyremontowano 9 budynków[4].
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
- ↑ a b c Edward Wieczorek: Bytom i okolice. Bytom: OSiR, 1997, s. 72. ISBN 83-86293-15-2.
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 25.
- ↑ a b c d e Kolonia Zgorzelec (podobszar 19). [w:] Bytom odNowa. Kompleksowa rewitalizacja miasta [on-line]. Urząd Miasta Bytom. [dostęp 2018-09-09].
- ↑ a b Nowak 2015 ↓.
- ↑ S. Życie na uboczu. „Życie Bytomskie”, s. 14, 2017-05-22. ISSN 0239-2941.
- ↑ a b Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków: Rejestr zabytków: Gmina Bytom. [dostęp 2011-05-31].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marcin Nowak: Kolonia Zgorzelec. Śląskie „Shire” nad Bytomką. [w:] naszemiasto [on-line]. Polska Press, 2015-01-11. [dostęp 2017-07-10].