Kalendarium historii Lubonia – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł od 2017-08 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Kalendarium historii Lubonia – obejmuje stosunkowo krótkie dzieje Lubonia jako miasta (po roku 1954) oraz znacznie dłuższą historię trzech wsi z gromady Luboń^[1] (= Luboń, Żabikowo, Lasek), które utworzyły wspólny organizm miejski (do 1954 roku).

Do końca XVII wieku[edytuj | edytuj kod]

• 1283 – wieś Żabikowo należy do Bartłomieja z Poznania^[2]
• 1316 – pierwsza wzmianka o wsi Luboń
• 1385-1429 – Luboń należy do Pomiana i jego synów
• 1508 – Żabikowo posiada 12 siedzib chłopskich, młyn i dwie karczmy
• 1510 – Luboń liczy 7 kwart roli chłopskiej i 6 kwart roli folwarcznej, 2 młyny oraz karczmę

Barok[edytuj | edytuj kod]

• 1719 – na terenie Lubonia osiedlają się pierwsi osadnicy z okolic Bambergu, zwani potocznie Bambrami
• 1756 – na polach majętności wirowskiej Augustyn Działyński zakłada wraz z żoną wieś olęderską o nazwie Lasek

Okres zaborów[edytuj | edytuj kod]

• 14 października 1863 – hrabia August Cieszkowski zakupił dawną osadę młyńską w Żabikowie
• 21 listopada 1870 – w Żabikowie powstaje Wyższa Szkoła Rolnicza im. Haliny, założona przez Augusta Cieszkowskiego
• około 1873 – budowa stacji kolejowej Żabikowo (obecnie Luboń koło Poznania)
• 1902 – na ziemiach wykupionych za sprawą Komisji Kolonizacyjnej od polskich rolników niemieckie zakłady G. Sinnera i C. A. Koelmanna rozpoczęły budowę dwóch oddzielnych fabryk – przetworów ziemniaczanych oraz drożdży, zakończoną w 1904 roku
• 1912 – wzniesiono magazyn superfosforatu, zaprojektowany przez Hansa Poelziga. Po restauracji w 1996 roku, Zakłady Chemiczne uruchomiły w nim produkcję nawozów granulowanych

XX-lecie międzywojenne[edytuj | edytuj kod]

• 1921 – "Chemiczna Fabryka dr R. Maya, Towarzystwo Akcyjne" rozpoczęło w Luboniu budowę przetwórni kości do wyrobu kleju. Inwestycję zakończono rok później
• 22 lipca 1922 – Zgromadzenie Sióstr Służebniczek NMP, które od 1920 roku osiedliło się w Żabikowie, zakupiło w pobliskim Kotowie gospodarstwo wielkości 70. mórg, przylegające do ogrodu klasztornego
• październik 1922 – w Żabikowie rozpoczął działalność Klub Sportowy "Stella"
• 1926 – powstało w Luboniu Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" z sekcją lekkoatletyczną i koszykarską
• 8 grudnia 1926 – w Żabikowie powstało Katolickie Towarzystwo Robotników Polskich
• 25 czerwca 1928 – erygowana została parafia św. Barbary w Żabikowie. Objęła ona wsie: Żabikowo, Luboń, Świerczewo oraz Fabianowo i Kotowo wydzielone z parafii komornickiej
• 28 lipca 1928 – do Żabikowa przybył Prezydent RP Ignacy Mościcki. Odwiedził Stację opieki nad matką i dzieckiem oraz osiedle robotnicze
• wrzesień/październik 1928 – w Luboniu utworzono Ochotniczą Straż Pożarną
• 15 kwietnia 1933 – powołano Komitet Budowy Kościoła pw. św. Jana Bosko
• czerwiec 1935 – powstanie lubońskiego chóru Bard
• 1936 – na działce rozciągającej się od dzisiejszej ul. Tuwima do Potoku Junikowskiego powstał pierwszy obiekt sportowy "Sokoła" (duża sala z zapleczem)
• 1936 – Grono Miłośników Sportu otrzymało zezwolenie na budowę własnej przystani kajakowej na gruncie Lubońskiej Fabryki Drożdży
• 1937 – podczas kopania rowów infiltracyjnych (obecnie ujęcie wody na granicy Poznania i Lubonia) natrafiono na cmentarzysko szkieletowe sięgające XI wieku. Badaniami ratowniczymi w tym miejscu kierował prof. Józef Kostrzewski^[3]
• 27 lutego 1938 – podczas mszy św. dla dzieci zginął, zastrzelony przez komunistę – Wawrzyńca Nowaka, ks. Stanisław Streich – budowniczy kościoła i pierwszy proboszcz parafii św. Jana Bosko
• wiosna 1941 – na polach przy dzisiejszej ul. Kościuszki Niemcy założyli obóz dla robotników żydowskich
• 25 lipca 1941 – w obozie w Gusen śmierć poniósł Czesław Golak z parafii pw. św. Barbary w Żabikowie – kleryk ze Zgromadzenia Werbistów, w sprawie którego toczy się obecnie proces beatyfikacyjny
• wrzesień 1942 – na terenach byłej cegielni Suwalskiego przy ul. Niezłomnych rozpoczęto budowę hitlerowskiego obozu karno-śledczego, który funkcjonował w latach 1943–1945 i zastąpił Fort VII
• 13 czerwca 1943 – powstał Luboński Klub Sportowy

Polska Rzeczpospolita Ludowa[edytuj | edytuj kod]

• sierpień 1945 – jako pierwsza po wojnie rozpoczęła pracę Szkoła Podstawowa nr 4
• 8 grudnia 1946 – w kościele pw. św. Jana Bosko zawisła figura św. Antoniego
• 1946 – w Zakładach Ziemniaczanych naprawiono po zniszczeniach wojennych i uruchomiono większość urządzeń oraz maszyn. Zwiększono produkcję i urozmaicono asortyment
• 1946 – przy drożdżowni Zakładów Ziemniaczanych powstało duże boisko sportowe, działające około 30 lat. Dziś znajduje się w tym miejscu cmentarz komunalny.
• kwiecień 1947 – w Poznańskich Zakładach Chemicznych dr. Romana Maya w Luboniu przekazano do użytku oddział produkcji kwasu siarkowego metodą komorową i otwarto 3-letnią Fabryczną Szkołę Przemysłową. Na uroczystość przybyli przedstawiciele rządu: minister przemysłu i handlu – Hilary Minc, minister Skarbu – Konstanty Dąbrowski, wiceminister przemysłu i handlu – Bolesław Rumiński, a także prezydent Poznania – Stanisław Sroka i córka dr R. Maya – Halina Rozmiarek
• 1951 – przeprowadzono gruntowny remont kościoła św. Barbary. Sklepienie przyozdobiono malowidłami T. Szukały
• 13 listopada 1954 – zgodnie z Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów, wsie: Luboń, Żabikowo i Lasek jako jeden organizm, o nazwie Luboń (wcześniej gromada), otrzymały prawa miejskie^[1]
• 1956 – Zakłady Ziemniaczane pozyskały teren pod budowę bloków mieszkalnych przy ul. Żabikowskiej (późniejsze osiedle Lubonianka)
• 1961 – zlikwidowano pochodzącą z lat 1921-23 parowozownię przy fabryce przerobu kości
• 1 stycznia 1963 – oddano do użytku pierwszy blok mieszkalny Lubonianki (ul. Żabikowska 62 C)
• 13 lipca 1966 – powołano społeczny komitet budowy pomnika ku czci ofiar faszyzmu byłego obozu karno-śledczego w Żabikowie
• 22 lutego 1972 – wybuch dekstryny w Zakładach Ziemniaczanych zniszczył wielki oddział produkcji tego artykułu i zabił 17. pracowników
• 5 września 1972 – do grobu Edmunda Bojanowskiego w kaplicy Sióstr Służebniczek w Żabikowie, z okazji 100. rocznicy śmierci założyciela zgromadzenia przybyli przedstawiciele Episkopatu Polski, m.in. prymas Polski kard. Stefan Wyszyński oraz kard. Karol Wojtyła
• 15 lutego 1975 – z rąk I sekretarza Komitetu Powiatowego PZPR – Józefa Cichowlasa – Szkoła Podstawowa nr 4 im. Małgorzaty Fornalskiej (obecnie im. Adama Wodziczki) otrzymała sztandar
• 13 sierpnia 1975 – na obchody 13. rocznicy zamordowania przez hitlerowców w obozie żabikowskim jedenastu działaczy Polskiej Partii Robotniczej (współtwórców PPR w Poznaniu), przybyli członkowie Egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego PZPR, posłowie na sejm, działacze, kombatanci i mieszkańcy Lubonia
• 1976 – rozpoczęto zmianę wystroju kościoła św. Jana Bosko według projektu architekta Henryka Marcinkowskiego. Świątynia wzbogaciła się m.in. o freski w nawie głównej oraz nowy ołtarz główny wyrzeźbiony przez artystę Eugeniusza Olechowskiego
• 13 lipca 1976 – mimo wcześniejszych oporów, władze komunistyczne wydały pozwolenie na budowę kościoła w Lasku. Rozebrano wcześniejszą kaplicę tzw. Betlejemkę i postawiono kościół według projektu architekta Henryka Marcinkowskiego
• 19 stycznia 1977 – Miejska Rada Narodowa uchwałą nr 54/77 zatwierdziła herb Lubonia, projektu Eugeniusza Kowalskiego
• 22 lipca 1978 – z okazji ówczesnego Święta Odrodzenia Polski, Rada Państwa odznaczyła Luboń Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski
• 1979 – powstała parafia św. Maksymiliana Marii Kolbego w Lasku
• 13 sierpnia 1980 – w dawnym obozie żabikowskim, w rocznicę śmierci działaczy PPR odbyła się manifestacja antywojenna z udziałem I sekretarza KW PZPR – Jerzego Zasady
• 6 września 1982 – w ramach obchodów Polskiego Września 1939, na terenie byłego obozu w Żabikowie poświęcono krzyż i głazy pamięci. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele władz komunistycznych – I sekretarz KW PZPR – Edward Skrzypczak oraz prezydent Poznania – Stanisław Piotrowicz
• 11 czerwca 1985 – wicewojewoda poznański Romuald Zysnarski dokonał aktu erekcyjnego pod budowę nowego gmachu Szkoły Podstawowej nr 3 w Luboniu
• 1986 – powstało Towarzystwo Miłośników Miasta Lubonia
• październik 1988 – przy placu Wolności (obecnie pl. bł. Edmunda Bojanowskiego) w Żabikowie odsłonięto pomnik Znicz Pamięci Pokoju
• 8 października 1988 – uroczyście otwarto, wybudowany staraniem gospodarzy z Lasku, Dom Rolnika przy ul. Sobieskiego (obecnie miejski Ośrodek Kultury)

Dzieje najnowsze[edytuj | edytuj kod]

• 1991 – zmieniono nazwy ulic: Waryńskiego na ks. Streicha, Marchlewskiego na Rivoliego, Nowotki na ks. Nogali, Armii Czerwonej na 11 listopada, Dzierżyńskiego na Armii Poznań, Janka Krasickiego na Ignacego Krasickiego i Stalingradzką na Niepodległości
• 1 lipca 1991 – uruchomiono miejską komunikację Translub
• 14 marca 1992 – oddano do użytku nową salę gimnastyczną przy SP 3
• 1 lipca 1992 – Rada Miasta uchwaliła zmianę nazwy ul. R. Pasikowskiego na I. Paderewskiego
• 31 lipca 1992 – powołano Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej jako samodzielną jednostkę budżetową
• 20 listopada 1992 – w Domu Kultury Rolnika (dziś Ośrodek Kultury) przy ul. Sobieskiego otwarto Salę Historii Miasta.
• 2 października 1992 – oficjalnie oddano do użytku nowy segment Szkoły Podstawowej nr 2
• 31 stycznia 1993 – ukazała się pierwsza książka o Luboniu – Parafia św. Jana Bosko na tle historii Lubonia autorstwa Stanisława Malepszaka i Ryszarda Jaruszkiewicza
• sierpień 1993 – w Lasku pomiędzy torami kolejowymi oraz ulicami Armii Poznań i Dworcową odkryto mogiłę 17. żołnierzy niemieckich, którzy zginęli w 1945 roku, broniąc wiaduktu kolejowego przy ul. Krętej oraz drogi i toru na Mosinę. Ekshumowane zwłoki przeniesiono na Cmentarz Miłostowo w Poznaniu
• 28 września 1993 – ustanowiono odznakę honorową Zasłużony dla Miasta Lubonia i nadawanie tytułu: Honorowy Obywatel Miasta
• 5 lipca 1996] – wydano decyzję o lokalizacji płatnej autostrady A2 w województwie poznańskim, której trasa prowadzi przez Luboń
• 23 września 1996 – podczas wizyty delegacji z niemieckiego Rüdersdorf bei Berlin w Luboniu, w sali sesyjnej Urzędu Miasta, burmistrzowie obu miast podpisali umowę partnerską między miastami
• grudzień 1996 – działalność rozpoczęła pierwsza w Luboniu Przychodnia Lekarza Rodzinnego nr 1 – przy ul. Okrzei
• 1 września 1997 – przy ul. Armii Poznań otwarto pierwszą szkołę średnią w Luboniu – Prywatne Liceum Ogólnokształcące, które przybrało imię ppłk. Zbigniewa Kiedacza
• 18 września 1997 – powstało Lubońskie Stowarzyszenie Historyczne
• 24 września 1997 – wojewoda poznański wpisał do rejestru zabytków kościół św. Barbary wraz z plebanią i pastorówką
• 1 czerwca 2000 – Rada Miasta podjęła uchwałę w sprawie ustanowienia nowego herbu, flagi, sztandaru i pieczęci miasta
• 3 czerwca 2000 – w 56. rocznicę śmierci komendanta okręgu Armii Krajowej gen. Henryka Kowalówki, na terenie byłego obozu karno-śledczego w Żabikowie odsłonięto głaz z tablicą pamiątkową
• lipiec 2001 – Rada Miasta Luboń podjęła uchwałę o współpracy z gminami Płaskowyżu Wschodniego w Rouen we Francji
• 1 grudnia 2001 – przy ul. Żabikowskiej otwarto oficjalnie pierwsze w Luboniu centrum handlowe – Pajo
• 8 grudnia 2001 – lubońska Biblioteka Miejska zdobyła II miejsce w konkursie Fundacji na Rzecz Demokracji w Europie Wschodniej na najciekawsze inicjatywy i akcje podejmowane przez lokalne biblioteki na rzecz krzewienia czytelnictwa. W konkursie brało udział 150 bibliotek z całej Polski
• 8 grudnia 2002 – lubońska Biblioteka Miejska otrzymała II nagrodę dla najlepszej placówki w Polsce
• 10 marca 2003 – Komisja Komunalna Rady Miasta Luboń pozytywnie zaopiniowała wniosek kurii poznańskiej w sprawie budowy przez parafię pw. św. Barbary kościoła przy ul. Źródlanej i przekazania parafii części komunalnego gruntu przy MOPS
• 12 września 2003 – oficjalnie otwarto 13-kilometrowy odcinek autostrady A2 przebiegający przez Luboń (Południowa obwodnica Poznania)
• 28 listopada 2003 – uroczyście otwarto obwodnicę Lubonia o długości 2,1 kilometra (ulice: Dębiecka, Unijna, Przy Autostradzie), zbudowaną przez spółkę Autostrada Wielkopolska S.A.
• wrzesień 2007 – podczas budowy jednego z bloków mieszkalnych w śródmieściu Lubonia wykopano sporej wielkości głaz narzutowy
• 16 kwietnia 2009 – w Luboniu przy ulicy Kołłątaja otwarto oficjalnie największą i najnowocześniejszą w powiecie poznańskim halę widowiskowo-sportową

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Wieści Lubońskie, dział Kalendarium Lubońskie, Luboń 2005 (czerwiec) – nadal