Johann von Sporck – Wikipedia, wolna encyklopedia

Johann von Sporck (od 1647 r. Freiherr von Sporck, od 1664 r. hrabia von Sporck; ur. 6 stycznia 1600 r. w majątku Sporckhof w dawnej gminie Westerloh – dzisiaj w granicach dzielnicy Schöning miasta Delbrück w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia w Niemczech, zm. 6 sierpnia 1679 r. w zamku Heřmanův Městec, obecnie w kraju pardubickim w powiecie Chrudim w Czechach) – zawodowy żołnierz, generał kawalerii w służbie bawarskiej, a następnie cesarskiej, jeden z najwybitniejszych niemieckich dowódców wojskowych XVII w.

W młodym wieku wstąpił do wojska w służbie bawarskiej. Kolejne stopnie kariery wojskowej pokonywał w czasie wojny trzydziestoletniej. Przez długi czas służył w regimencie Lothara Dietricha von Bönninghausena. W 1620 r. walczył po stronie Ligi Katolickiej w szeregach wojsk bawarskich w bitwie na Białej Górze. Książę Maksymilian I Bawarski awansował go do stopnia pułkownika. Wyróżnił się w walkach w latach 1638 i 1641 pod Brenburgiem oraz w bitwie pod Dutling (1643). Po bitwie pod Jankowem (1645), w której został ranny, uzyskał awans do stopnia generała-majora. W 1647 r. współdziałał z Johannem von Werthem, który próbował przekonać wojska wojewody do przejścia do Czech i wstąpienia w służbę cesarzowi. Ze względu na brak zgody wśród żołnierzy zamiaru nie udało się zrealizować. Spork uciekł i za to został okrzyknięty przez von Wertha zdrajcą. Jego karierę, a może i życie uratowało to, że zaraz wstąpił w służby cesarza Ferdynanda II, który mianował go radcą wojskowym i dowódcą cesarskiej lekkiej jazdy ze stopniem generała-porucznika (Feldmarschalleutnant). W tym samym 1647 r. uzyskał tytuł barona (Freiherr – wolny pan Rzeszy) i czeski indygenat.

W latach 1657-1660 walczył pod dowództwem generała Rajmunda Montecuccoli’ego przeciw Szwecji w Polsce, a następnie w Szlezwiku-Holsztynie i w Danii, doprowadzając do ustąpienia wojsk szwedzkich z tych krajów. Później walczył pod Montecuccolim przeciw Turkom w czasie tzw. IV wojny austriacko-tureckiej. 1 sierpnia 1664 r. dowodził jazdą sił cesarskich w bitwie pod Szentgotthárd, gdzie w decydującym momencie odparł atak 4 tysięcy tureckich spahisów. Po tym zwycięstwie został mianowany dowódcą całej cesarskiej jazdy i podniesiony do stanu dziedzicznych hrabiów Rzeszy.

Zasłużył się w służbie cesarskiej przy likwidacji spisku Wesselényiego na Węgrzech, gdy w 1670 r. skutecznie zwalczał oddziały powstańcze. Jesienią 1672 r. krwawo stłumił powstanie Kaspra Piki na Orawie i zdobył Zamek Orawski. W latach 1674-1675 ponownie wojował wraz z Montecuccolim przeciwko Francji w Holandii i nad Renem.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Honselmann Wilhelm: Johann Graf von Sporck (1600–1679) und seine Verwandten im Delbrücker Land. In: Westfälische Zeitschrift 136 (1986), S. 319–334.
• Lahrkamp Helmut: Ein Sporck-Porträt aus dem Jahre 1644. In: Zeitschrift Westfalen 74, 1996, S. 164 f.
• Rosenkranz Georg Joseph: Graf Johann von Sporck, k. k. General der Kavallerie. Paderborn 1854, GoogleBooks.
• Rösel Hubert: Johann Graf Sporck (1595–1679) und Franz Anton (1662–1743). In: Westfälische Lebensbilder Bd. 11, Münster 1975, S. 203–226.
• Felix Stieve Felix: Sporck, Johann Graf von. In: „Allgemeine Deutsche Biographie” (ADB). Band 35, Duncker & Humblot, Leipzig 1893, S. 264–267.