French
DeutschJerzy Walerian Skolimowski – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |||||||||||||||||||
| Data i miejsce urodzenia | 9 grudnia 1907 | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 12 lutego 1985 | ||||||||||||||||||
| Wzrost | 150 cm | ||||||||||||||||||
| Dorobek medalowy | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Odznaczenia | |||||||||||||||||||
   | |||||||||||||||||||
Jerzy Walerian Skolimowski (ur. 9 grudnia 1907 w Łukowie, zm. 12 lutego 1985 w Londynie) – polski wioślarz, architekt, oficer wywiadu wojskowego, kawaler Orderu Virtuti Militari, spadochroniarz Akcji Kontynentalnej[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 9 grudnia 1907 w Łukowie. Był synem Mikołaja i Heleny Michaliny z Żyszkowskich. W 1919 rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Władysława IV w Warszawie. W 1926 zdał maturę. W latach 1927–1934 studiował na wydziale architektury Politechniki Warszawskiej[2]. Za projekt stadionu kolarskiego uzyskał dyplom magistra inżyniera. Po studiach prowadził praktykę architektoniczną. Projektował między innymi: wnętrza okrętów MS Piłsudski i MS Batory, górną stację kolei linowej w Krynicy, osiedle robotnicze w Rumi-Janowie k. Gdyni oraz nowy typ wagonów kolejowych[2][3]. W 1929 razem ze Stefanem Osieckim wygrał konkurs na projekt plakatu z okazji mistrzostw świata w Zakopanem[2]. Uczestniczył w wystawach plakatu w Monachium, Los Angeles, Pradze i Paryżu. 29 sierpnia 1935 ożenił się z Ireną Brzozowską[3]. Otrzymał dyplom honorowy i 2 medale złote na międzynarodowej wystawie w Paryżu (1937) oraz I nagrodę Stowarzyszenia Architektów Polskich za projekt pawilonu polskiego na wystawie światowej w Nowym Jorku (1939)[3][4].
Kariera wioślarska[edytuj | edytuj kod]
Karierę wioślarską rozpoczął w połowie lat dwudziestych w AZS Warszawa. Barwy klubu reprezentował do 1931 roku. Był sternikiem wioślarskim, uczestnikiem trzech olimpiad. W Amsterdamie 1928 zajął 4. miejsce w wyścigu ósemek[4]. Podczas igrzysk w Los Angeles 1932, gdzie zdobył dwa medale olimpijskie: srebrny w dwójce ze sternikiem (z Jerzym Braunem i Januszem Ślązakiem) i brązowy w czwórce ze sternikiem (z Braunem, Ślązakiem, Edwardem Kobylińskim i Stanisławem Urbanem[4]). Startował także w Berlinie 1936, ale bez sukcesów. Zdobył srebrny medal w Mistrzostwach Europy w Budapeszcie w 1933 w dwójce ze sternikiem (z Braunem i Ślązakiem)[4]. Był pięciokrotnym wicemistrzem Polski.
II wojna światowa[edytuj | edytuj kod]
W czasie II wojny światowej walczył w wojnie obronnej. Jesienią 1939 przedostał się na Węgry[4]. Został uwięziony w miejscowości Tokaj. W styczniu 1940 uciekł z więzienia i przybył się do Francji. Wstąpił do Armii Polskiej w Bressuire. Za czyny bojowe w Wogezach został odznaczony Orderem Virtuti Militari[4]. W czerwcu 1940 został internowany w Szwajcarii[4]. Latem 1941 uciekł i trafił do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich[5]. Uczestniczył w kampanii afrykańskiej. Brał udział w bitwie o Tobruk. Latem 1942 zaprojektował i nadzorował budowę obozu dla polskich uchodźców z ZSRR[5]. W 1943 podczas pobytu w Ugandzie wraz z Jerzym Golczem i Michałem Makowskim zorganizował wyprawę nową drogą na szczyt Aleksandrę[5]. Następnie jako oficer Secret Intelligence Service (Cpt. George Deen) został zrzucony na Bałkanach. We wrześniu 1944 spadochroniarz Akcji Kontynentalnej został zrzucony w okolicach Lamii. Zorganizował dezercję ponad 120 Polaków ze Śląska i Pomorza z niemieckich okrętów w porcie Valos do 2 Korpusu Polskiego we Włoszech[5]. Następnie kontynuował działalność wywiadowczą.
Po wojnie[edytuj | edytuj kod]
Po zakończeniu wojny zamieszkał w Londynie. Pracował jako architekt pod nazwiskiem George Skolly. W 1948 został odznaczony Królewskim Medalem za Odwagę[5]. W 1950 został członkiem Society of British Industrial Art[5]. W latach 1949–1952 był wykładowcą na Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie w Londynie[5]. W 1966 wyjechał do Afryki Południowej. Projektował wnętrza reprezentacyjnych budynków w Pretorii, Johannesburgu, Nowym Londynie i Windhuk oraz muzeów diamentów w Kimberley i Pretorii. Był projektantem Polskiego Cmentarza Wojennego na Monte Cassino. W 1979 powrócił do Londynu, gdzie zmarł 12 lutego 1985. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim[5] (kwatera R-4-7,8)[6].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari[4]
- Srebrny Krzyż Zasługi (9 listopada 1932)[7]
- Królewski Medal za Odwagę w Sprawie Wolności (Wielka Brytania, 1948)[5]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Polski Komitet Olimpijski: Jerzy Walerian Skolimowski – sylwetka w portalu www.olimpijski.pl. www.olimpijski.pl. [dostęp 2021-06-16]. (pol.).
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Spadochroniarze Akcji Kontynentalnej są niekiedy błędnie utożsamiani z cichociemnymi. Jak podkreśla Jan Librach, jeden z inicjatorów „Akcji” „nie było, poza ogólnymi założeniami walki z wrogiem, związku organizacyjnego pomiędzy Akcją Kontynentalną a kierowanymi z Londynu pracami krajowymi”, tj. organizowanymi przez Oddział VI (Specjalny) Sztabu Naczelnego Wodza lotniczymi zrzutami cichociemnych, broni, sprzętu i pieniędzy dla Armii Krajowej[8].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ryszard Wryk: Olimpijczycy Drugiej Rzeczypospolitej. Poznań: Nauka i Innowacje, 2015, s. 525–527. ISBN 978-83-64864-22-3.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Akcja Kontynentalna » Cichociemni elita dywersji [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2022-09-21] (pol.).
- ↑ a b c Wryk 2015 ↓, s. 525.
- ↑ a b c Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 279–280. [dostęp 2021-10-08].
- ↑ a b c d e f g h Wryk 2015 ↓, s. 526.
- ↑ a b c d e f g h i Wryk 2015 ↓, s. 527.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: SKOLIMOWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2018-05-03].
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 298 „za zasługi na polu sportu i propagandy Polski zagranicą”.
- ↑ Jan Librach, Nota o „Akcji Kontynentalnej”, „Zeszyty Historyczne” (zeszyt 173), Paryż: Instytut Literacki, 1973, s. 159-171.
| Złoto |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Srebro |
| ||||
| Brąz |
|
.svg){kind=small}
