Jarosyt – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jarosyt
Ilustracja
Jarosyt - kryształ (2 mm)
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny

KFe3+3(OH)6(SO4)2 - uwodniony siarczan potasu i żelaza

Jarosyt na kwarcu
Jerosyt z Barranco del Jaroso w Sierra de la Almagrera

Jarosytminerał, zasadowy uwodniony siarczan potasu i żelaza o wzorze KFe3+3(OH)6(SO4)2. Ten minerał siarczanowy powstaje w złożach rud poprzez utlenianie siarczków żelaza. Jarosyt jest często wytwarzany jako produkt uboczny podczas oczyszczania i rafinacji cynku, a także występuje w kwaśnych odpływach wód kopalnianych.

Jarosyt został odkryty przez Augusta Breithaupta w Barranco del Jaroso w Sierra de la Almagrera w prowincji Almería w Hiszpanii - stąd nazwa.

Czasem jest mylony z limonitem i getytem, którym towarzyszy w utlenionej części złoża rudy. Jarosyt jest żelazowym analogiem ałunu glinowo-potasowego.

Właściwości[edytuj | edytuj kod]

Minerał kruchy, rozcierany w dotyku tłustawy. Rozpuszcza się w kwasach. Zazwyczaj tworzy bardzo małe kryształy o pokroju tabliczkowym, romboedryczne. Niekiedy tworzy pseudomorfozy. Występuje w skupieniach łuskowych, włóknistych, groniastych, ziarnistych i ziemistych. Tworzy też naskorupienia.
Do grupy jarosytu należą:

  • jarosyt (jarosyt potasowy)
  • natrojarosyt (jarosyt sodowy) – rozpowszechniony w łupkach pirytowych w Czechach.
  • hydroniojarosyt (jarosyt hydroniowy) – znaleziony na Grenlandii, na Cyprze (cyprusyt), w Utah (utahit) i Finlandii.
  • ammoniojarosyt (jarosyt amonowy) – znaleziony w łupkach węglowych w Utah
  • argentojarosyt (jarosyt srebrowy) – minerał wtórny znaleziony w Utah
  • plumbojarosyt (jarosyt ołowiowy) – znaleziony w Turcji i w USA

Najczęściej występują w postaci izomorficznych roztworów stałych. Skrajne ich ogniwa występują rzadziej, a własności chemiczne i fizyczne są zbliżone.

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Powstaje przez utlenianie rud bogatych w siarczki żelaza. Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak: limonit, hematyt, ałunit, kwarc.

Miejsca występowania: Niemcy – Rudawy, Hiszpania, Grecja, Rosja – Ural, USA – Dakota Południowa, Chile.

W Polsce występuje powszechnie m.in. w Górach Świętokrzyskich, na Śląsku (okolice Olkusza, Tarnowskich Gór), na Dolnym Śląsku – w wyrobiskach kopalń kruszców i węgla.

W 2004 roku łazik MER-B odkrył ten minerał na Marsie, co zostało uznane za silny dowód przemawiający za istnieniem kiedyś na Marsie ciekłej, kwaśnej wody.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • A. Bolewski, A. Manecki – Mineralogia szczegółowa – Wyd. PAE W-wa 1993
  • W. Schumann – Minerały świata – O. Wyd. „Alma - Press” 2003 r.