Jadwiga Bukojemska – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jadwiga Bukojemska
Ilustracja
Jadwiga Bukojemska w przedstawieniu pt. Gaj święty (1926)
Data i miejsce urodzenia

11 lipca 1898
Iwonicz

Data i miejsce śmierci

1 kwietnia 1970
Warszawa

Zawód

aktorka, tancerka, piosenkarka

Lata aktywności

1909–1961

Multimedia w Wikimedia Commons
Nagrobek Jadwigi Bukojemskiej na Cmentarzu Powązkowskim

Jadwiga Maria Bukojemska (ur. 11 lipca 1898 w Iwoniczu k. Krosna, zm. 1 kwietnia 1970 w Warszawie) – polska aktorka teatralna i filmowa, tancerka oraz piosenkarka.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Była córką inżyniera-nafcia­rza Włodzimierza Bukojemskiego i Marii z Gernerów (zm. 1947)[1][2]. Urodzona w 1898 r. – podawana najczęściej data jej urodzenia, rok 1900, jest nieprawdziwa. Uczyła się w szkole średniej we Lwo­wie, następnie przyjechała do Warszawy, gdzie została przyjęta do warszawskiej szkoły baletowej przy Warszawskich Teatrach Rządowych (WTR). Od 1909 r., jako uczennica szkoły, tańczyła w spektaklach baletowych, operowych, niekiedy w operetkach. W latach 1912–1914 uczyła się w warszawskiej Szkole Aplikacyjnej, równocześnie tańczyła w balecie WTR, a także niekiedy na innych scenach, np. w czerwcu 1913 r. w Teatrze Popularnym (ul. Kaliksta). Jako aktorka debiutowała 15 czerwca 1914 r. w przedstawieniu rewio­wym w Teatrze Nowoczesnym (ogródek Bagatela). Na­dal jednak występowała głównie jako tancerka; latem 1914 r. wystąpiła w imprezie działowej bezrobotnych członków warszawskiego Teatru Wielkiego; we wrześniu 1914 r. w Teatrze Małym (m.in. tańczyła modne tango), a także w Teatrze Nowo­ści, gdzie zagrała rólkę Pokojówki (spektakl Ułani księcia Józefa); w sezonie 1914/1915 tańczyła w balecie Teatru Wiel­kiego, m.in. jedną z Bajader (Pan Twardowski A. Sonnenfelda) i w tańcach solowych w Arleki­nadzie; w sezonie 1915/1916 pracowała w zespole baletowym Teatru Nowości[3].

W 1922 i 1923 występowała w programach kabaretu Stań­czyk, gdzie recytowała wierszowane mo­nologi pióra Jana Brzechwy. Na otwarcie teatrzyku Niebieski Młyn (2 maja 1923) recytowała monodram N. Jewreinowa Za kulisami duszy. W sezonie 1925/1926 występowała w Teatrze Nowym w Poznaniu, m.in. jako Laida (Eros i Psyche), Adrianna (Święty gaj). Po powrocie do Warszawy w czerwcu i lipcu 1926 r. brała udział w przedstawieniu rewiowym z artystami kabaretu Perskie Oko. Od marca 1928 r. do końca sezonu 1928/1929 w kabarecie Morskie Oko i z jego zespołem w sierpniu 1929 r. gościnnie w Krakowie i Lwowie. Wyjeżdżała wielokrotnie na występy do innych miast, np. w Płocku – gościła z kabaretem Czarnego Kota (sierpień 1917 r.), z zespołem artystów warszawskich (maj 1921 r., lipiec 1932 r.), z zespołem na czele z Władysławem Wal­terem (sierpień 1932 r., maj 1933 r.); w Kaliszu – z zespołem aktorów scen warszawskich (maj-czerwiec 1933 r.); 25 maja 1933 r. gościnnie występowała w Teatrze Miejskim w Bydgoszczy; w lipcu i sierpniu 1934 r. w Teatrze Ba­gatela w Łodzi. Rozgłos zyskała także jako recytatorka, występując przed II wojną światową w radiowym Pod­wieczorku przy mikrofonie. W latach 1936–1939 wystąpiła w 15 filmach kinowych (debiutowała wcześnie, już w 1915 r., w filmie Szpieg)[3].

Podczas II wojny światowej w teatrze nie występowała; była kelnerką w kawiarni Napoleonka w Warszawie; przez kilka miesięcy była więziona przez Niemców. Po powstaniu warszawskim zamieszkała w Krakowie. W latach 1945–1948 z powodów rodzinnych w teatrze nie pracowała, utrzymywała się z lekcji języka francuskiego. W sezonie 1948/1949 zaangażowała się do Starego Teatru w Krakowie i zagrała małą rólkę Pani I (Romans z wodewilu). W 1957 r. współpracowała przy wystawieniu Podróży po Warszawie w Teatrze Powszech­nym. 1 października 1961 r. przeszła na emeryturę.

Zmarła w Warszawie w wieku niespełna 72 lat, spoczywa na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 184-1-10)[2].

Kariera sceniczna[edytuj | edytuj kod]

Początki[edytuj | edytuj kod]

  • 8 VIII 1913: Sumurun Friedrich Freksa, reż. Ryszard Ordyński – jako dziewczyna w Haremie Szejka (Teatr Nowości, Warszawa)[4]
  • 15 VI 1914: przedstawienie rewiowe (Teatr Nowoczesny, Warszawa)
  • X 1914: Ułani księcia Józefa – jako Pokojówka (Teatr Nowości, Warszawa)
  • 9 X 1915: Książę Hektor Karl Michael Ziehrer, reż. Ludwik Śliwiński – jako dziewczyna w amerykańskim "step dancing" (Teatr Nowości, Warszawa)[5]

lata 20.[edytuj | edytuj kod]

  • 2 V 1923: Za kulisami duszy monodram Nikołaja Jewreinowa (Teatrzyk rewiowy Niebieski Młyn, Warszawa) inauguracja[3]
  • 1925: Eros i Psyche Jerzy Żuławski – jako Laida (Teatr Nowy, Poznań)
  • 1926: Święty gaj – jako Adrianna (Teatr Nowy, Poznań)
  • 9 III 1928: Publiczność ma głos program składany/kabaretowy/rewiowy (Teatrzyk rewiowy Nowe Perskie Oko, Warszawa)

lata 30.[edytuj | edytuj kod]

  • 11 II 1930: Weź mnie program składany/kabaretowy/rewiowy (Teatrzyk rewiowy Wesoły Wieczór, Warszawa)
  • 20 V 1930: Czy pani lubi bez? program składany/kabaretowy/rewiowy (Teatrzyk rewiowy Wesoły Wieczór, Warszawa)
  • 23 VI 1930: Halama u nas program składany/kabaretowy/rewiowy (Teatrzyk rewiowy Wesoły Wieczór, Warszawa)
  • 3 IX 1930: Niebieski walc program składany/kabaretowy/rewiowy (Teatrzyk rewiowy Wesoły Wieczór, Warszawa)
  • 14 X 1930: Tańcowały dwa Michały program składany/kabaretowy/rewiowy (Teatrzyk rewiowy Wesoły Wieczór, Warszawa)
  • 30 VI 1931: Bez suflera (Teatrzyk rewiowy Wesoły Wieczór, Warszawa)
  • 22 XII 1931: Rok 1932 program składany/kabaretowy/rewiowy, reż. Eugeniusz Koszutski i Jan Wojcieszko (Teatrzyk rewiowy Wesołe Oko, Warszawa)
  • 5 III 1932: Kobiety mają szansę (Teatr Kameleon, Warszawa)
  • 2 IV 1932: Walter pod Messalką (Teatr Kameleon, Warszawa)
  • 6 IV 1935: Wszelkie prawa zastrzeżone Kaye Davis Irving, reż. Zbigniew Ziembiński (Teatr Mały – scena Teatru Polskiego, Warszawa)
  • 5 III 1938: Dama od Maxima Georges Feydeau, reż. Roman Niewiarowicz (Teatr Letni, Warszawa)
  • 13 I 1939: Madame Sans-Gene Victorien Sardou, reż. Roman Niewiarowicz (Teatr Letni, Warszawa)

lata 40.[edytuj | edytuj kod]

  • 31 XII 1948: Romans z wodewilu scen. i reż. Władysław Krzemiński – jako Pani I (Teatry Dramatyczne – Stary Teatr, Kraków)
  • 22 X 1949: Niemcy Leon Kruczkowski, reż. Bronisław Dąbrowski – jako Berta (Teatry Dramatyczne – Stary Teatr, Kraków)
  • 8 XII 1949: Moralność pani Dulskiej Gabriela Zapolska, reż. Roman Niewiarowicz – jako Juliasiewiczowa z Dulskich (Teatry Dramatyczne – Stary Teatr, Kraków)

lata 50.[edytuj | edytuj kod]

  • 7 VI 1950: Niemcy Leon Kruczkowski, reż. Aleksander Gąssowski – gościnnie, jako Berta (Teatr Polski, Bielsko-Cieszyn)
  • 28 VII 1951: Dwa tygodnie w "Raju" Zdzisław Skowroński i Józef Słotwiński, reż. Czesław Szpakowicz – jako Zawiszyna (Teatr Syrena, Warszawa)
  • 28 X 1952: Wielki cyrk Z. Gozdawa i W. Stępień, reż. Czesław Szpakowicz (Teatr Syrena, Warszawa)
  • 29 V 1954: Żołnierz Królowej Madagaskaru Julian Tuwim, reż. Janusz Warnecki – w podwójnej roli: Pani Lemięcka, Pani z Radomia (Teatr Syrena, Warszawa)
  • 19 I 1957: Podróż po Warszawie Feliks Szober, reż. Maryna Broniewska – opracowanie muzyczne (Teatr Powszechny, Warszawa)
  • 1 III 1957: Dzieje grzechów program składany, reż. Zenon Wiktorczyk (Teatrzyk Satyryczny „Buffo”, Warszawa)
  • 14 VI 1958: Nasze jajko reportaż satyryczny, reż. Kazimierz Krukowski (Teatr Syrena, Warszawa)
  • 27 XII 1958: Czym chata bogata... program składany/kabaretowy/rewiowy, reż. Kazimierz Krukowski (Teatr Syrena, Warszawa)

Schyłek[edytuj | edytuj kod]

  • 20 X 1960: Hajże na stolicę program składany, reż. Kazimierz Krukowski – w podwójnej roli: Bywalczyni Momusa, Mama (Teatr Syrena, Warszawa)
  • 24 III 1961: Słomkowy kapelusz Eugène Labiche, reż. Ludwik Sempoliński – jako Margrabina (Teatr Syrena, Warszawa)

Film[edytuj | edytuj kod]

Debiut[edytuj | edytuj kod]

  • III 1915: Szpieg niemy film wojenny, reż. Aleksander Hertz – obsada aktorska[6]

lata 30.[edytuj | edytuj kod]

  • 23 I 1936: Dodek na froncie film fabularny, reż. Michał Waszyński – jako dama na balu
  • 4 III 1936: Jego wielka miłość film obyczajowy, reż. Stanisława Perzanowska i Mieczysław Krawicz – jako widz w teatrze
  • 17 IX 1936: Bolek i Lolek film fabularny, reż. Michał Waszyński – obsada aktorska
  • 19 XI 1936: Ada! To nie wypada! komedia obyczajowa, reż. Konrad Tom – jako garderobiana Iry Roletti
  • 7 XII 1936: Barbara Radziwiłłówna dramat historyczny, reż. Józef Lejtes – jako dama na dworze króla Zygmunta Augusta
  • 30 IV 1937: Ty, co w Ostrej świecisz Bramie film obyczajowy, reż. Jan Nowina-Przybylski – obsada aktorska
  • 20 IV 1937: Dorożkarz nr 13 film obyczajowy, reż. Marian Czauski – jako gość na zaręczynach
  • 3 IX 1937: Książątko komedia romantyczna, reż. Konrad Tom i Stanisław Szebego – jako kobieta na dancingu
  • 26 X 1937: Dziewczęta z Nowolipek film obyczajowy, reż. Józef Lejtes – jako Hanna, żona prof. Zalewskiego
  • 18 III 1938: Dziewczyna szuka miłości melodramat, reż. Romuald Gantkowski – jako kobieta na przyjęciu
  • 16 IV 1938: Wrzos film fabularny, reż. Juliusz Gardan – jako znajoma Dębskiej
  • 29 X 1938: Granica film obyczajowy, reż. Józef Lejtes – jako Julia Wagner, nauczycielka francuskiego
  • 22 XII 1938: Rena dramat obyczajowy, reż. Michał Waszyński – jako klientka w domu towarowym
  • 25 III 1939: O czym się nie mówi... film obyczajowy, reż. Mieczysław Krawicz – jako piosenkarka w kabarecie „Orfeum”
  • 9 IV 1939: Doktór Murek dramat sensacyjny, reż. Juliusz Gardan – jako kobieta, której Murek przepowiada przyszłość

Schyłek[edytuj | edytuj kod]

  • 31 V 1940: Sportowiec mimo woli komedia obyczajowa, reż. Mieczysław Krawicz – jako kobieta czesana przez Dodka

Telewizja[edytuj | edytuj kod]

Na srebrnym ekranie pojawiła się tylko dwóch spektaklach Teatru Telewizji:

  • 6 III 1958: Spadek Erskine Caldwell, reż. Marek Nowakowski – jedna z głównych postaci[7]
  • 25 IX 1958: One dwie i on jeden Craig Rice, reż. Czesław Szpakowicz – jako tytułowa Pani Cherington

Radio[edytuj | edytuj kod]

W trakcie swej powojennej współpracy z radiem wystąpiła w 2 słuchowiskach Teatru Polskiego Radia:

  • 26 XII 1951: Trzy obrazki rodzajowe Anton Czechow, reż. Bronisław Dardziński – jako Anna, żona[8]
  • 11 VI 1955: Igła pani Gurton, reż. Zbigniew Kopalko

Przebieg pracy[edytuj | edytuj kod]

W trakcie swej długiej, 53-letniej, kariery artystycznej współpracowała z 30 scenami teatralnymi, głównie warszawskim[3]:

  • Teatr Popularny, Warszawa: 1913
  • Teatr Nowości, Warszawa: 1913–1916, 1922–1927
  • Teatr Nowoczesny, Warszawa: 1914
  • Teatr Wielki, Warszawa: 1914–1915
  • Teatr Mały, Warszawa: 1914
  • Kabaret Miraż, Warszawa: 1915–1916
  • Teatr Czarny Kot: 1917–1921
  • Teatr Stańczyk, Warszawa: 1922–1923
  • Teatrzyk rewiowy Niebieski Młyn, Warszawa: 1923
  • Teatr Nowy, Poznań: 1925–1926
  • Kabaret Perskie Oko, Warszawa: 1926–1927
  • Kabaret Nietoperz, Warszawa: 1927
  • Teatrzyk rewiowy Nowe Perskie Oko, Warszawa: 1927–1928
  • Teatr Woyciechowskiego, Warszawa: 1928
  • Teatrzyk rewiowy Morskie Oko, Warszawa: 1928–1929
  • Teatr Wesoły Wieczór, Warszawa: 1930–1931
  • Teatr Wesołe Oko, Warszawa: 1931–1932
  • Teatr Kameleon, Warszawa: 1932
  • Kabaret literacko-artystyczny Casanova, Warszawa: 1933
  • Kabaret Gastronomia, Warszawa: 1933
  • Teatr Miejski, Bydgoszcz: 1933
  • Teatr Bagatela, Łódź: 1934
  • Teatr Mały – scena Teatru Polskiego, Warszawa: 1934–1936
  • Teatr Powszechny, Warszawa: 1935, 1957
  • Teatr Letni, Warszawa: 1937–1939
  • Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie: 1948–1949
  • Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie: 1949–1951
  • Teatr Polski, Bielsko-Cieszyn: 1950
  • Teatr Syrena, Warszawa: 1951–1955, 1957–1961
  • Teatr Estrada na Skarpie: 1955
  • Teatrzyk Satyryczny Buffo, Warszawa: 1957

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1939, s. 31. [dostęp 2021-07-04].
  2. ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: MARIA BUKOJEMSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2021-07-04].
  3. ↑ a b c d Jadwiga Bukojemska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-02-06].
  4. ↑ Sumurun, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [dostęp 2020-11-29].
  5. ↑ Książę Hektor, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [dostęp 2020-11-29].
  6. ↑ Szpieg [online], FilmPolski [dostęp 2020-11-29] (pol.).
  7. ↑ Spadek [online], FilmPolski [dostęp 2020-11-29] (pol.).
  8. ↑ Trzy obrazki rodzajowe, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [dostęp 2020-11-29].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jadwiga_Bukojemska&oldid=70589432”