Jacques Prévert – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jacques Prévert
Ilustracja
Jacques Prévert, kadr z filmu Mon frère Jacques, 1961
Data i miejsce urodzenia

4 lutego 1900
Neuilly-sur-Seine

Data i miejsce śmierci

11 kwietnia 1977
Omonville-la-Petite

podpis
Cytaty w Wikicytatach

Jacques Prévert (ur. 4 lutego 1900 w Neuilly-sur-Seine, zm. 11 kwietnia 1977 w Omonville-la-Petite) – francuski poeta, twórca dialogów filmowych i scenarzysta.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze lata życia spędził w Neully-sur-Seine, ale problemy finansowe ojca sprawiły, że rodzina przeniosła się najpierw do Tulonu, a potem do Paryża. W wieku 15 lat Jacques kończy edukację i zaczyna zarabiać na życie, wykonując dorywcze prace. W 1920 r. rozpoczął służbę wojskową, najpierw we Francji, w departamencie Meurthe i Mozela, gdzie poznał Yves'a Tanguy, a potem, od 1921, w Konstantynopolu, okupowanym od końca wojny przez aliantów. Spotkał tam przyszłego tłumacza i wydawcę Marcela Duhamela; po powrocie do Paryża wraz z Tanguym pomieszkiwał przez jakiś czas w domu Duhamela na ulicy du Château, w pobliżu Montparnasse, gdzie gromadzili się pisarze i artyści. Wraz z przyjaciółmi przyłączył się do surrealistów, jednak w 1928 r. André Breton wykluczył go z grupy[1].

Od ok. 1928 roku Prévert zaczął publikować teksty poetyckie i publicystyczne w czasopismach kulturalnych (często niskonakładowych), tworzył także scenariusze i dialogi filmowe – m.in. do filmów w reżyserii Marcela Carné, Paula Grimault oraz swojego brata Pierre’a. W latach trzydziestych pisał sztuki teatralne, skecze i piosenki dla "Groupe Octobre", trupy teatralnej należącej do Federacji Teatrów Robotniczych[1].

W 1946 r. ukazał się pierwszy zbiór poezji Préverta, Paroles, który przyniósł mu natychmiastową rozpoznawalność. Wiele z jego wierszy zaliczanych jest do lektury podstawowej we francuskich szkołach. Niektóre, np. Page d'écriture wykorzystywane są często w podręcznikach do nauki języka francuskiego.

12 października 1948 roku wypadł z okna siedziby Radiodiffusion Française na Avenue des Champs-Élysées. W rezultacie doznanych urazów spędził kilka dni w stanie śpiączki. Spowodowało to u niego poważne następstwa neurologiczne[1].

Mieszkał w Paryżu i w wiosce Omonville-la-Petite na przylądku La Hague, na północy Francji, gdzie mieści się obecnie jego muzeum. Był nałogowym palaczem. Zmarł na raka płuc.

Jego twórczość powiązana jest z surrealizmem i absurdyzmem – był członkiem Collège de pataphysique, elitarnej grupy francuskich twórców, zajmującej się studiami "patafizycznymi" i skupiającej osobowości takie jak Eugène Ionesco, Boris Vian czy René Clair. W 1953 osiągnął w tym szacownym klubie godność Satrapy.

Częstymi tematami w jego twórczości są: wojna i jej okrucieństwo, dzieciństwo i życie rodzinne, często przedstawiane w krzywym zwierciadle, absurdy życia codziennego, hipokryzja i bezwzględność polityków, zakłamanie religijne. Powtarzającym się często motywem są ptaki, symbol natury, wolności i twórczości poetyckiej. Prévert używał gier słownych, kalamburów, długich wyliczeń, aliteracji i neologizmów, by zaskakiwać czytelników, przykuć ich uwagę i uzyskiwać nieoczekiwane efekty poetyckie[2].

Poezja była dla niego „językiem, który śpiewa” (la langue qui chante). Pisał o życiu codziennym, miłości, Paryżu, często w formie piosenek lub wierszy nadających się do bezpośredniej adaptacji jako teksty piosenek. Do niektórych z nich dopisano muzykę – zrobili to m.in. Joseph Kosma, Christiane Verger oraz Hanns Eisler. Powstałe w ten sposób piosenki wykorzystywali w swoich repertuarach Yves Montand i Édith Piaf. Wielkim przebojem i standardem stała się piosenka Les Feuilles Mortes z muzyką Kosmy i pierwotnym wykonaniem Montanda w filmie Les Portes de la Nuit. Polski przekład, autorstwa Jeremiego Przybory, nosi tytuł Jesienne liście i był wykonywany m.in. przez Krystynę Jandę. Angielska wersja tego standardu to Autumn Leaves. W Polsce utwór do słów Preverta Trzy zapałki wykonywała również grupa TSA.

Twórczość literacka[edytuj | edytuj kod]

  • 1946 Paroles – publikacja tego zbioru otworzyła przed nim podwoje Collège de pataphysique; polski wybór ukazał się jako Słowa
  • 1947 Contes pour enfants pas sages
  • 1951 Spectacle
  • 1952 Lettre des îles Baladar
  • 1953 Tour de chant
  • 1955 La pluie et le beau temps
  • 1963 Histoires
  • 1966 Fatras
  • Choses et autres

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Jacques Prévert napisał scenariusze, a czasami również dialogi, m.in. do takich filmów jak:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Arnaud Laster: Prévert, Paroles. Profil d'une oeuvre (no 28). Paryż: Hatier, 1980, s. 7-15.
  2. ↑ Arnaud Laster: Prévert, Paroles. Profil d'une oeuvre (no 28). Paryż: Hatier, 1980, s. 31-72.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jacques_Prévert&oldid=73452578”