Jacques-Louis David – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jacques-Louis David
Ilustracja
Jacques-Louis David, autoportret
Data i miejsce urodzenia

30 sierpnia 1748
Paryż

Data i miejsce śmierci

29 grudnia 1825
Bruksela

Narodowość

francuska

Dziedzina sztuki

malarstwo, rysunek

Epoka

klasycyzm

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Jacques-Louis David (wym. [ʒakkə-lwi davi]; ur. 30 sierpnia 1748 w Paryżu, zm. 29 grudnia 1825 w Brukseli) – francuski malarz, główny reprezentant klasycyzmu, nadworny malarz Napoleona Bonapartego. Uważany za filar sztuki oświecenia, oficjalny artysta rewolucji francuskiej, stworzył czytelny i nośny symbol rewolucyjny – Przysięgę Horacjuszy.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Studiował w pracowniach François Bouchera i Josepha-Marie Viena[1]. Udał się z nim razem do Rzymu i tam pod wpływem malarstwa nowożytnego oraz rzeźb antyku odsunął się od malarstwa rokokowego. W roku 1774 otrzymał Prix de Rome[2]. W latach 1775–1780 namalował Portret konny Stanisława Kostki Potockiego oraz obraz przedstawiający oślepionego, żebrzącego Belizariusza.

Po powrocie do Paryża w roku 1780, został w 1783 roku przyjęty do Akademii, za obraz Cierpienie Andromachy[3]. Uznanie wywołał swoim obrazem wykonanym na zlecenie króla Francji Ludwika XVI Przysięga Horacjuszy (1784, obecnie w Luwrze), odpowiadającym nastrojom epoki rewolucji francuskiej[4]. Oddźwiękami rewolucji są: niedokończony obraz Przysięga rewolucjonistów malowany na polecenie Zgromadzenia Ustawodawczego oraz realistycznie ujęte Śmierć Marata, Przysięga w sali do gry w piłkę (1790), Portret Madame Sèriziat (1795, Luwr)[3]. Namalował też Porwanie Sabinek (1799).

Jako członek Corps Electoral Paryża i deputowany Konwentu Narodowego głosował w 1792 roku za śmiercią króla[5]. Zasiadał w Komitecie Bezpieczeństwa Powszechnego[6]. Aresztowany jako przyjaciel Robespierre’a; uratowała go amnestia z 1795 roku[7].

Był dyktatorem mody. To jego pomysłem była fryzura à la Tytus oraz ubiór składający się z kusej bluzy, obcisłych spodni i wysokich do połowy uda butów. Marzeniem artysty było ozdobić rewolucję tak, by strój odpowiadał jej ideałom (na tym prawzorze oparty był uniform żołnierza z okresu cesarstwa)[8]. Zaprojektował również wiele dekoracji na uroczystości państwowe oraz komplet mebli wzorowanych na meblach rzymskich do swego atelier, który został wykonany przez czołowego ebenistę tamtych czasów Georges’a Jacoba[9][10].

Napoleon mianował go w roku 1804 swym nadwornym malarzem[11] i z tego okresu pochodzą główne dzieła Davida: Portret konny Napoleona na górze św. Bernarda, Le sacre zwany Koronacją Napoleona (1805–1807)[12], portret Napoleona w stroju koronacyjnym i Rozdanie orłów w 1810 roku[11]. Był też portrecistą (portret Madame Récamier na szezlongu[13]).

Po upadku Napoleona musiał uchodzić z Francji jako „królobójca”; w roku 1816 osiadł w Brukseli[14] gdzie nadal malował, skupiając swoje dzieła wokół starożytności oraz mitologii (Gniew Achillesa 1819)[15]. Wiek Jacques-Louisa sprawił, że dzieła te nie dorównywały już poprzednim.

Jacques-Louis David wywarł decydujący wpływ na malarstwo francuskie i belgijskie XIX wieku. Pozostawił ponad czterystu uczniów, z których najwybitniejszymi byli m.in.: Antoine-Jean Gros, François Gérard, Jean-Germain Drouais[16], Anne-Louis Girodet de Roussy-Trioson, Jean-Auguste-Dominique Ingres, François Rude, Jean-Baptiste Isabey czy François Marius Granet; z Polaków m.in. Antoni Brodowski[11].

Obrazy[edytuj | edytuj kod]

tytuł rok powstania lokalizacja
Portret konny Stanisława Kostki Potockiego 1781 Polska, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Przysięga Horacjuszy 1784 Francja, Luwr
Śmierć Sokratesa 1787 Stany Zjednoczone, Metropolitan Museum of Art
Śmierć Marata 1793 Belgia, Królewskie Muzea Sztuk Pięknych
Koronacja Napoleona 1806 Francja, Luwr
Żebrzący Belizariusz 1781 Francja, Palais des Beaux-Arts w Lille
Andromacha opłakująca Hektora 1783 Francja, Luwr
Portret pana Lavoisier i jego żony 1788 Stany Zjednoczone, Metropolitan Museum of Art
Miłość Parysa i Heleny 1788 Francja, Luwr
Liktorzy przynoszą Brutusowi ciała jego synów 1789 Francja, Luwr
Portret Madame de Verninac 1799 Francja, Luwr
Porwanie Sabinek 1799 Francja, Luwr
Portret pani Récamier 1800 Francja, Luwr
Napoleon przekraczający Przełęcz Świętego Bernarda w 1800 roku 1801 Francja, pałac wersalski
Pius VII 1805 Francja, Luwr
Safona i Faon 1809 Petersburg, Ermitaż
Napoleon w swoim gabinecie 1812 Stany Zjednoczone, National Gallery of Art
Leonidas pod Termopilami 1814 Francja, Luwr
Étienne-Maurice Gérard 1816 Stany Zjednoczone, Metropolitan Museum of Art

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ J. Baszkiewicz, S. Meller, s. 449.
  2. ↑ J. Baszkiewicz, S. Meller, s. 450.
  3. ↑ a b J. Baszkiewicz, S. Meller, s. 452.
  4. ↑ J. Baszkiewicz, s. 385.
  5. ↑ J. Baszkiewicz, S. Meller, s. 453.
  6. ↑ J. Baszkiewicz, S. Meller, s. 136.
  7. ↑ J. Baszkiewicz, s. 456.
  8. ↑ J. Baszkiewicz, S. Meller, s. 447.
  9. ↑ Guillaume Janneau: Encyklopedia sztuki dekoracyjnej. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1978, s. 127.
  10. ↑ Andrzej Dulewicz: Encyklopedia sztuki francuskiej. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, s. 137.
  11. ↑ a b c K.Estreicher, s. 486.
  12. ↑ J. Baszkiewicz, s. 483.
  13. ↑ J. Baszkiewicz, s. 497.
  14. ↑ J. Baszkiewicz, s. 510.
  15. ↑ Bartłomiej Kaczorowski, Anna Rossa (red.), Wielkie biografie. 2: Pisarze, kompozytorzy, artyści, t. 2, Encyklopedia PWN, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 265, ISBN 978-83-01-15107-2 [dostęp 2024-02-13].
  16. ↑ Jean-Germain Drouais, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2012-01-21] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jan Baszkiewicz: Historia Francji. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1978.
  • Jan Baszkiewicz, Stefan Meller: Rewolucja francuska 1789-1794: Społeczeństwo obywatelskie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983. ISBN 83-06-00848-0.
  • Karol Estreicher: Historia sztuki w zarysie. Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982. ISBN 83-01-03664-8.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jacques-Louis_David&oldid=72853788”