French
DeutschJózef Feliks Zieliński – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Data i miejsce urodzenia | 18 maja 1808 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 22 lutego 1878 |
| Zawód, zajęcie | fotograf, wynalazca, publicysta, działacz demokratyczny |
| Odznaczenia | |
  | |
Józef Feliks Zieliński (ur. 18 maja 1808 w Luberadzu, zm. 22 lutego 1878[1] w Wiosce) – polski fotograf, wynalazca, publicysta, działacz demokratyczny[2][3][4]. Autor pierwszego polskiego podręcznika o dagerotypii, wydanego w Paryżu[5][6]. Jeden z pionierów polskiej fotografii[2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Józef Feliks Zieliński ukończył szkołę średnią w Warszawie, przed wybuchem powstania listopadowego był pracownikiem jednego z warszawskich banków[6]. W latach 1830–1831 uczestniczył w powstaniu listopadowym – awansowany do stopnia kapitana i odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari[2][6][7]. Po upadku powstania listopadowego wyjechał do Francji, gdzie aktywnie uczestniczył w działalności Towarzystwa Demokratycznego Polskiego[2][6]. We Francji współpracował z satyrycznym pismem emigracyjnym Pszonka, wydawanym w latach 1839–1844 w Strasburgu oraz w Paryżu – (jako pisarz, publicysta, poeta) pisząc anonimowo lub pod pseudonimem Izet-Bey[2][6].
Józef Feliks Zieliński, w latach 1942–1948 związany zawodowo z fotografią, prowadził własny zakład fotograficzny w Nantes oraz jego filię w Angers (jako firma Mrs. Feliks)[2][6]. W 1843 roku był autorem pierwszego polskiego podręcznika O dagerotypie, opublikowanego w 1844 roku przez Pamiętnik Towarzystwa Przyjaciół Przemysłu – czyli zbiór wiadomości teoretycznych dla użytku gospodarzy, rolników, rękodzielników, przedsiębiorców, budowniczych, inżynierów wojskowych i cywilnych, uczonych, ludzi stanu, etc[5][6]. W 1848 roku uczestniczył w powstaniu wielkopolskim[2][3][6]. W 1850 roku wyemigrował do Hiszpanii - od 1854 był attaché rządu hiszpańskiego w Stambule[2]. W czasie późniejszym powrócił do Francji, gdzie pełnił funkcję inspektora generalnego rolnictwa[8]. Otrzymał francuskie obywatelstwo i został odznaczony Legią Honorową[8]. W 1873 wrócił do kraju i podjął pracę bibliotekarza (w majątku) w Wiosce[2][6].
Józef Feliks Zieliński zmarł 22 lutego 1878, pochowany w grobowcu rodzinnym (Zielińscy) w kaplicy świętej Barbary w Skępem[2][9]. Jego fotografie znajdują się m.in. w zbiorach Biblioteki Polskiej w Paryżu[10].
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari[6];
- Legia Honorowa[8];
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stanisław Zieliński, Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci - pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 635.
- ↑ a b c d e f g h i j Mapa Kultury - Józef Feliks Zieliński, fotograf bez fotografii [online], web.archive.org, 30 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-30].
- ↑ a b Zieliński Józef Feliks, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2019-04-30].
- ↑ Zieliński, Józef Feliks, 1808-1878 - Portaro - katalog knihovny [online], web.archive.org, 30 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-30].
- ↑ a b Ignacy Płażewski – Spojrzenie w przeszłość polskiej fotografii, str. 53, 55, 63. Wydawca – Państwowy Instytut Wydawniczy (1982). ISBN 83-06-00100-1
- ↑ a b c d e f g h i j Wacław Żdżarski - Historia fotografii warszawskiej, str. 46-49. Wydawca - Państwowe Wydawnictwo Naukowe (1974).
- ↑ Stanisław Tarnowski: Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych. Lwów: 1881, s. 59, 158.
- ↑ a b c Miasto i Gmina Skępe - Zieliński Józef Feliks [online], web.archive.org, 30 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-30].
- ↑ Józef Feliks Zieliński z Zielonej h. Świnka (M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego) [online], web.archive.org, 30 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-30].
- ↑ PAUart [online], archive.fo, 30 kwietnia 2019 [dostęp 2019-04-30].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Dzieła Józefa Feliksa Zielińskiego w bibliotece Polona
- Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 22/1, 105-114;. bazhum.muzhp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-30)].