French
DeutschIza Norska – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Iza Norska | |
| Imię i nazwisko | Izabela Balbina Bialer |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 8 kwietnia 1899 |
| Data i miejsce śmierci | marzec 1984 |
| Zawód | |
| Współmałżonek | Henryk Kronman |
Iza Norska, właściwie Izabela Balbina Bialer[1] (ur. 8 kwietnia 1899 w Łodzi, zm. w marcu 1984 w Henley-on-Thames[1][2]) – polska aktorka filmowa[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodziła się w rodzinie łódzkich fabrykantów i filantropów. Jej ojciec, Bialer Icchak Meir[3], był długoletnim (1923–1936) członkiem Rady Miejskiej m. Łodzi z ramienia syjonistów, wieloletnim wiceprezesem łódzkiego Komitetu Miejskiego i członkiem Komitetu Centralnego polskich syjonistów, właścicielem fabryki taśm i koronek przy ul. Wólczańskiej 128 w Łodzi.
Norska wraz z siostrą, Pauliną, studiowała w Berlinie w tamtejszym konserwatorium muzycznym. Tu stały się znane w środowisku berlińskiej bohemy jako „Blondynki z Łodzi”, prowadząc bujne życie towarzyskie. Tu też zagrała po raz pierwszy, pod pseudonimem „Iza Norska”, w niemieckim filmie wcielając się w rolę femme fatale. Syn Norskiej w swojej biografii napisał „It was not a succsess”. Gdy wieści o ich dość swobodnym zachowaniu, jak na wywodzące się tradycyjnego żydowskiego domu kobiety, dotarły do ojca, ten twardo zażądał powrotu do domu, czemu obie się podporządkowały[4].
W Polsce wystąpiła w dwóch filmach, używając ponownie swego berlińskiego pseudonimu, 9.25 Przygoda jednej nocy[1] (1929) i Karuzela życia[1] (1930), w obu kreując jedne z głównych ról, po czym zakończyła karierę filmową. Na scenie teatralnej nigdy nie zaistniała.
Jej mężem, od ok. 1931 r., był Henryk Kronman, dziennikarz i współwłaściciel łódzkiego dziennika „Głos Poranny” (zmarł nagle w październiku 1937 r. w Paryżu na zawał serca[5][6]). Mieszkali wraz z jedynym dzieckiem, synem Michałem, w kamienicy przy ul. H. Sienkiewicza 33 w Łodzi.
Po wybuchu II wojny światowej, we wrześniu 1939 r. Iza Norska wraz z synem Michałem zdołała wyjechać przez Wiedeń[7] do Iraku[8], gdzie już wcześniej mieszkała jej siostra Paulina (Pessa; dama dworu królowej Iraku i jej doradczyni w sprawach mody europejskiej), zamężna z Maxem Makowskim (znanym tam jako „pasza Makowski”), nadwornym lekarzem dworu irackiego.
Niedługo po wojnie wyszła po raz drugi za mąż za Ronni’ego Arnolda.
-
Iza Norska i Harry Cort -
9.25 Przygoda jednej nocy
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
- 1929: 9.25. Przygoda jednej nocy – Krysia
- 1930: Karuzela życia – córka milionera
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Iza Norska w bazie filmpolski.pl
- ↑ England & Wales Deaths, 1837-2006. Family Search. [dostęp 2019-02-11].
- ↑ Kempa Andrzej, Szukalak Marek, Żydzi dawnej Łodzi, Słownik biograficzny; tom I, s. 29 (hasło „Bialer Icchak Meir”). Autorzy podają, że data i miejsce jego śmierci jest nieznane, że prawdopodobnie przed wojną wyjechał do Palestyny. Według autobiografii wnuka (Michael Arnold, A Game with Dice, s. 13) został zamordowany przez żołnierzy niemieckich w holu swojego mieszkania przy ul. Piotrkowskiej 166, broniąc go przed ich próbą jego ograbienia.
- ↑ Michael Arnold, A Game with Dice, s. 3.
- ↑ Nekrologi w: „Głos Poranny” z 29 X 1937
- ↑ Michael Arnold, A Game with Dice, s. 1. Jego ciało sprowadzono do Łodzi i pochowano na cm. przy ul. Brackiej („Ilustrowana Republika”, 30 X 1938).
- ↑ Michael Arnold, A Game with Dice, s. 14–15. Zdołała wyjechać, gdyż wśród członków niemieckiej wojskowej administracji Łodzi znalazł się oficer, który znał ją z pobytu w Berlinie.
- ↑ Michael Arnold. A Game with Dice, s. 1–33.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Michael Arnold, A Game with Dice [pol. dosłownie: Gra w kości]; Petersfield/Hampshire (Wlk. Brytania) 2004 [autobiografia syna z elementami życiorysu matki]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Iza Norska w bazie filmpolski.pl