French
DeutschI wojna domowa w Sudanie – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |||
| Czas | sierpień 1955 – marzec 1972 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Wynik | Porozumienie Addis Ababa z utworzeniem odrębnej administracji południowej części Sudanu | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
Pierwsza wojna domowa w Sudanie (znana także jaka rewolta Anyanya od nazwy grupy rebeliantów) – konflikt mający miejsce w latach 1955 do 1972 z powodu żądań południa uzyskania regionalnej autonomii oraz reprezentacji politycznej w rządzie sudańskim. Na przestrzeni 17 lat konfliktu można wyróżnić trzy okresy: początkowe starcia partyzanckie, Anyanya oraz Ruch Wyzwolenia Południowego Sudanu.
Porozumienie z Addis Ababy zakończyło pierwszą wojnę domową w Sudanie, ale nie zdołało rozwiązać problemów i napięć pomiędzy stronami, co doprowadziło po 11 latach przerwy do kolejnego, jeszcze bardziej krwawego konfliktu między północą a południem znanym jako II wojna domowa w Sudanie trwająca od 1983 do 2005 roku.
Źródła konfliktu[edytuj | edytuj kod]
Do 1946 roku Wielka Brytania wraz z Egiptem (w ramach kondominium o nazwie Sudan Anglo-Egipski) zarządzały północnym i południowym Sudanem jako oddzielnymi regionami. W tym samym roku Wielka Brytania zdecydowała o połączeniu obu tych regionów w jedną jednostkę administracyjną. Działanie to nie było konsultowane z obywatelami południa, którzy obawiali się zdominowania przez większą i silniejszą politycznie północ. Ponadto mieszkańcy Sudanu Południowego to większości chrześcijanie oraz animiści, podczas gdy północ jest regionem zdominowanym przez islam.
W lutym 1953 roku Wielka Brytania i Egipt zdecydowały o przyznaniu niepodległości dla Sudanu jako jednego państwa. Napięcia wewnętrzne wzrosły, a szczególnym momentem była data 1 stycznia 1956, kiedy to Sudan miał oficjalnie stać się niepodległym państwem. Okazało się wtedy, że liderzy polityczni z północy chcą zrezygnować z zobowiązania do stworzenia rządu federalnego, który dałby południowym rejonom znaczną autonomię. Wydarzenia te stały się zarzewiem do konfliktu na wielką skalę.
Konsekwencje konfliktu[edytuj | edytuj kod]
W całym okresie konfliktu zginęło około 500 tys. ludzi, z czego aż około 80% to cywile nie biorący udziału w konflikcie. Setki tysięcy ludzi zostało zmuszonych do ucieczki ze swych domów. Porozumienie z Addis Abeby okazało się tylko chwilowym rozwiązaniem. Wielokrotne pogwałcenia porozumienia o zawieszeniu broni przez północ, a także odkrycie bogatych złóż ropy naftowej doprowadziły do niepokojów i wybuchu kolejnej wojny domowej.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Assefa, Hizkias. 1987. Mediation of Civil Wars, Approaches and Strategies – The Sudan Conflict. Boulder, Colorado: Westview Press.
- Eprile, Cecil. War and peace in the Sudan 1955 – 1972. David and Charles, London. 1974. ISBN 0-7153-6221-6. Johnson, Douglas H. 1979. "Book Review: The Secret War in the Sudan: 1955–1972 by Edgar O'Ballance." African Affairs 78 (310):132–7.
- O'Ballance, Edgar. 1977. The Secret War in the Sudan: 1955–1972. Hamden, Connecticut: Archon Books. Faber and Faber edition ISBN is ISBN 0-571-10568-0.
- Poggo, Scopas Sekwat. 1999. War and Conflict in Southern Sudan, 1955–1972. PhD Dissertation, University of California, Santa Barbara.