Huta Katowice – Wikipedia, wolna encyklopedia

ArcelorMittal Poland
Oddział w Dąbrowie Górniczej
Huta Katowice
	; Brama główna huty w 2018 roku
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Siedziba	Dąbrowa Górnicza
Adres	Aleja Piłsudskiego 92
Data założenia	1972
Forma prawna	oddział ArcelorMittal Poland
	Położenie na mapie Dąbrowy Górniczej ArcelorMittal Poland; Oddział w Dąbrowie Górniczej
	Położenie na mapie Polski ArcelorMittal Poland; Oddział w Dąbrowie Górniczej
	Położenie na mapie województwa śląskiego ArcelorMittal Poland; Oddział w Dąbrowie Górniczej
	50°20′29,7″N 19°17′04,8″E/50,341583 19,284667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Huta Katowice (obecnie ArcelorMittal Poland Oddział w Dąbrowie Górniczej^[1], wcześniej Mittal Steel Poland, Ispat Polska Stal S.A., Polskie Huty Stali SA) – kombinat metalurgiczny w Dąbrowie Górniczej zajmujący się hutnictwem żelaza.

Historia huty[edytuj | edytuj kod]

Jako miejsce lokalizacji huty ustalono obszar o powierzchni ponad 1000 ha w Zagłębiu Dąbrowskim, pomiędzy Gołonogiem, Ząbkowicami Będzińskimi, Łośniem i Strzemieszycami. Decyzja o wybudowaniu w tym miejscu ówcześnie największego i najnowocześniejszego w PRL kombinatu metalurgicznego zapadła na VI Zjeździe PZPR, a podjęta została de facto przez Edwarda Gierka^[2].

Skutkiem tej decyzji, nie licząc rozpoczęcia 15 kwietnia 1972 budowy samego zakładu, były późniejsze ogromne zmiany struktury gospodarczej i społecznej na skalę całego kraju. Oprócz zupełnego przeobrażenia zagłębiowskiego regionu, polegającego zarówno na poważnych zmianach urbanistycznych, jak i fali migracji ludności (szczególnie z terenów wschodniej Polski), równocześnie rozpoczęto realizację innych, wielkich inwestycji centralnych, takich jak budowa Linii Hutniczo - Siarkowej wraz z taśmociągiem transportowym rudy żelaza, czy dziesiątków zakładów pomocniczych. Wymiernej, sumarycznej wartości pieniężnej tej decyzji nigdy nie ustalono.

Obecnie Oddział w Dąbrowie Górniczej wyposażony jest w m.in. trzy wielkie piece, dwie walcownie (Walcownia Duża i Walcownia Średnia), stalownie z trzema konwertorami tlenowymi, trzy linie ciągłego odlewania stali oraz własną elektrociepłownię. W roku 2006 w zakładzie zatrudnionych było 4073 osób (nie licząc grupy pracowników zatrudnionych w spółkach zależnych). W styczniu 2014 roku Walcownia Duża, jako jeden z nielicznych zakładów na świecie, rozpoczęła produkcję szyn kolejowych o długości 120m.^[3]

Kalendarium[edytuj | edytuj kod]

1971
- wrzesień – podjęcie przez Prezydium Rządu PZPR decyzji o rozpoczęciu prac przygotowawczych do budowy głównego surowcowego zakładu hutniczego Polski Ludowej, jako elementu wielkiego, częściowo propagandowego planu, którego zamierzeniem było uporządkowanie całego sektora hutnictwa stali;
- 22 października – nadanie powołanemu na stanowisko dyrektora zakładu Kazimierzowi Budzyńskiemu pierwszego pracowniczego numeru ewidencyjnego (tytuł honorowy Pierwszego Pracownika przyznano Leonidowi Breżniewowi);
1972, 15 kwietnia – rozpoczęcie – we współpracy z ZSRR i przy zaangażowaniu ok. 50 tysięcy pracowników – prac ziemnych i budowlano-montażowych na obejmującym około 2500 ha terenie (w większości zalesionym lasami Puszczy Łosieńskiej, przeciętym jedynie drogą do Łośnia) placu budowy zakładu o roboczej nazwie Huta Centrum; umiejscowienie pierwszej siedziby w budynku użyczonym od Huty im. F. Dzierżyńskiego obecnie Huty Bankowa (przy ul. Jana III Sobieskiego w Dąbrowie Górniczej);
1974 – odznaczenie Budowy Huty Katowice Orderem Sztandaru Pracy I klasy;
1975 – rozpoczęcie pracy pierwszego wydziału zakładu (mechaniczno-konstrukcyjnego);
1976
- maj – utworzenie Kombinatu Metalurgicznego Huta Katowice P.P., włączenie w jego skład – oprócz Huty Katowice w Budowie – również Huty im. F. Dzierżyńskiego w Dąbrowie Górniczej oraz Zakładów Koksowniczych im. Powstańców Śląskich w Zdzieszowicach;
- 30 września – rozruch walcowni półwyrobów;
- 2 grudnia, godz. 7:00 – rozpalenie wielkiego pieca nr 1;
- 3 grudnia, godz. 4:20 – pierwszy spust 30 ton surówki z wielkiego pieca nr 1; dwadzieścia minut później – złożenie oficjalnego meldunku Edwardowi Gierkowi;
- 10 grudnia, godz. 21:00 – rozruch stalowni, rozpoczęcie wygrzewania konwertora tlenowego nr 1;
- 11 grudnia, godz. 9:10 – pierwszy wytop 300 ton stali z konwertora tlenowego nr 1;
1977
- 4 lutego – otwarcie linii tramwajowej prowadzącej z zagłębiowskich miast pod bramę główną zakładu;
- 6 kwietnia – rozruch walcowni ciągłej kęsów;
- 26 września – rozruch gorący walcowni średniej, oznaczający rozpoczęcie właściwej produkcji; jednoczesne pojawienie się pierwszych problemów z zaopatrzeniem zakładu w surowce;
- 30 grudnia – pierwszy spust surówki z wielkiego pieca nr 2;
- uruchomienie konwertora tlenowego nr 2;
1978
- 24 czerwca – rozruch walcowni dużej, oznaczający zakończenie pierwszego etapu budowy;
- 27 czerwca – start Sojuza 30 ze sztandarem Huty Katowice na pokładzie;
1979, listopad – otwarcie Linii Hutniczo-Siarkowej, stanowiącej odtąd podstawową drogę zaopatrzenia zakładu w surowce oraz – wybudowanych z uwagi na militarną lokalizację zakończenia tej linii pośród lasów – bazy przeładunkowej i naziemnego taśmociągu transportowego do huty;
przełom lat 70. i 80. – wsparcie przez zakład wielkich budowlanych inwestycji mieszkaniowych w miastach Zagłębia oraz Katowicach, Olkuszu; sukcesywne przekazywanie kolejno oddawanych lokali mieszkalnych pracownikom zakładu (większość imigrantów zamieszkiwała do tego czasu w prowizorycznych budynkach, zlokalizowanych w największej ilości na terenie Gołonoga);
1981
- 12/13 grudnia (nocą) – internowanie 41 członków „Solidarności”, odzew załogi na wprowadzenie stanu wojennego w postaci ogłoszenia głośnego, trwającego 11 dni strajku okupacyjnego, początek stanu oblężenia zakładu, a zarazem wielu ludzkich tragedii hutników i ich najbliższych (w szczególności: późniejsze internowanie kolejnych 51 pracowników, skazanie kilkunastu na kary pozbawienia wolności, masowe zwolnienia);
- 23 grudnia – pacyfikacja zakładu;
1984 – włączenie w struktury kombinatu Koksowni Przyjaźń w Dąbrowie Górniczej – Strzemieszycach Małych;
1986
- włączenie w struktury kombinatu Zakładu Przerobu Złomu w Dąbrowie Górniczej – Piekle (obecnie Przedsiębiorstwo Przerobu i Obrotu Złomem Metali „HK-Cutiron” Sp. z o.o. w Dąbrowie Górniczej);
- 23 grudnia – pierwszy spust surówki z wielkiego pieca nr 3;
1987 – rozpoczęcie działalności zakładowego Biura Handlu Zagranicznego;
1988 – włączenie w struktury kombinatu Zakładu Przerobu Złomu w Swarzędzu;
początek lat 90. – stopniowe zarzucanie wykorzystywania Linii Hutniczo-Siarkowej do zaopatrzenia zakładu w surowce;
1991
- 24 lipca – przekształcenie Kombinatu Metalurgicznego Huta Katowice w Hutę Katowice S.A. J.S.S.P.;
- uruchomienie urządzenia do głębokiego odsiarczania stali;
1993 – wybudowanie stanowiska do argonowania i podawania drutu do kadzi;
1994
- zainstalowanie palników poziomego wygrzewania kadzi;
- rozpoczęcie przez załogę jednego z najdłuższych w polskim hutnictwie strajku na tle płacowym;
1995
- 2 lipca – rozruch pierwszej linii ciągłego odlewu stali (COS);
- przekształcenie stalowni w Zakład Stali i Półwyrobów;
- 16 sierpnia – uzyskanie certyfikatu systemu zapewnienia jakości ISO 9002;
- wybudowanie stanowiska do próżniowego odgazowania stali;
- modernizacja instalacji palników pionowego wygrzewania kadzi;
1995–1999 – inwestycje proekologiczne:
- modernizacja elektrofiltrów odpylających taśmy spiekalnicze w aglomerowni,
- modyfikacja technologii procesu spiekania,
- uruchomienie instalacji odzysku ciepła z taśmy spiekalniczej,
- zmodernizowanie młynów węglowych oraz obrotowych podgrzewaczy powietrza w elektrociepłowni;
1996–2001 – wielkoskalowa restrukturyzacja zakładu (redukcja kosztów): wyodrębnianie zakładów uprzednio włączonych w struktury kombinatu oraz przekształcanie dotychczasowych wydziałów huty w spółki zależne, część z nich nie sprostała wymaganiom rynku (brak otwarcia na rynki zewnętrzne, niekonkurencyjność) i w konsekwencji zostały postawione w stan upadłości;
1996 – wybudowanie instalacji naprowadzania żużlu do kadzi;
1997 – uruchomienie konwertora tlenowego nr 3;
1998
- 6 lutego – rozruch drugiej linii ciągłego odlewu stali (COS);
- wykonanie instalacji argonowania;
1999
- 12 kwietnia – otrzymanie nagrody Najwybitniejszego Polskiego Eksportera w konkursie Rynków Zagranicznych; gratulacje Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Aleksandra Kwaśniewskiego;
- 1 lipca – wyłączenie ze struktury kombinatu Zakładów Koksowniczych im. Powstańców Śląskich w Zdzieszowicach;
- 14 października – rozruch instalacji odzysku gazu konwertorowego na konwertorze tlenowym nr 3^[4];
lata 90. – pięciokrotne zmniejszenie emisji pyłów przemysłowych, zredukowanie o połowę emisji dwutlenku węgla oraz zużycia wody;
2000
- 27 stycznia – uruchomienie nowej tlenowni;
- nastanie kryzysu finansowego grożącego zamknięciem zakładu generującego coraz większe straty;
- 14 listopada – nadzwyczajna sesja Rady Miejskiej w Dąbrowie Górniczej poświęcona dramatycznej sytuacji ekonomicznej Huty Katowice oraz konsekwencjom jakie mogą wyniknąć dla miasta i całego Zagłębia z powodu potencjalnego bankructwa zakładu;
2001
- 2 kwietnia – rozruch instalacji odzysku gazu konwertorowego na konwertorze tlenowym nr 1^[4];
- 11 czerwca – zablokowanie rachunków bankowych;
- 15 października – uzyskanie certyfikatu zarządzania środowiskowego ISO 14001;
- 28 września – uzyskanie certyfikatu zgodności z wymogami normy PN-N-18001;
- 14 października – 5 grudnia – unieruchomienie jednej z linii ciągłego odlewu stali (COS);
- 20 października – podpisanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Aleksandra Kwaśniewskiego, rozporządzenia o odznaczeniu 35 pracowników Krzyżami Zasługi;
- 19 listopada – zamieszczenie zakładu w wykazie hut podlegających restrukturyzacji;
- 18 grudnia – jubileuszowe obchody 25-lecia Huty Katowice (jako kombinatu metalurgicznego);
2003
- 1 stycznia – wejście zakładu w skład koncernu – spółki Polskie Huty Stali S.A. pod nową nazwą Oddział Dąbrowa Górnicza;
- 27 października – sprzedaż udziałów Skarbu Państwa w Polskich Hutach Stali S.A. kontrolowanej przez hinduskiego biznesmena Lakshmi Mittala Spółce LNM Holdings NV;
2004
- 20 maja – zarejestrowanie spółki Ispat Polska Stal S.A. – następcy prawnego Polskich Hut Stali S.A.;
- lipiec – rozruch prasy filtracyjnej szlamu;
2005
- 14 stycznia – zmiana nazwy Ispat Polska Stal S.A. na Mittal Steel Poland S.A. oznaczająca dla Huty Katowice wejście w struktury największego koncernu stalowego świata;
- planowane rozpoczęcie budowy trzeciej linii ciągłego odlewu stali (COS), której rozruch przewidywany był na październik 2006;
- planowany remont wielkiego pieca nr 2 (zakończony w roku 2014)

Produkcja, wyroby[edytuj | edytuj kod]

Potencjał produkcyjny zakładu (w mln ton stali rocznie):

Huta Katowice w 2008 roku

planowany – 9,5
rzeczywisty – 5,5
w perspektywie – rozbudowy 11

Wydajność COS – 3 mln ton stali rocznie

Produkcja (w mln ton stali rocznie):

1978 – 4,2
1980 – 4,5
1997 – 4,87 (maksymalna)

Zatrudnienie:

w hucie:
- 1992 – 23 240
- 1993 – 22 306
- 1994 – 22 748
- 1995 – 22 690
- 1996 – 20 332
- 1997 – 15 971
- 1998 – 14 294
- 1999 – 7268
- 2000 – 6 416; spadek absencji chorobowej o 25%
- 2001 – 5170
w spółkach wydzielonych:
- 1997 – 3519
- 1998 – 4157
- 1999 – 6233
- 2000 – 6328
- 2001 – 7035

Upadłości spółek wydzielonych:

2002 – HK-Inwesthut (ok. 100 pracowników)
2002 – HK-Zakład Mieszkaniowo-Remontowy (ok. 600 pracowników)

Odniesienia w kulturze[edytuj | edytuj kod]

Sceneria budowy Huty Katowice stanowiła tło dla serialu telewizyjnego Ślad na ziemi z 1978.

Inne znaczenia[edytuj | edytuj kod]

Termin Huta Katowice użyty został również do nazwania:

audycji radiowej Huta Katowice ma głos, nadawanej na falach I Programu Polskiego Radia w czasie budowy zakładu,
statku pływającego pod banderą PŻM w latach 1976–2002 (m/s Huta Katowice),
klubu żeglarskiego w Chełmie Śląskim.