Holotyp – Wikipedia, wolna encyklopedia

Holotyp Marocaster coronatus

Holotyp (gr. ὅλοτύπος od ὅλος „cały, całkowity” τύπος „odbicie, obraz, posąg, wzór, znak, odcisk”) – pojedynczy typ nomenklatoryczny wskazany przez autora nazwy taksonu, na podstawie którego wyróżniono i opisano nowy gatunek lub podgatunek, ewentualnie także takson w randze gatunku wzorcowy dla rodzaju i rodzaj dla rodziny.

Przed wybraniem holotypu wszystkie okazy serii oryginalnej określa się mianem syntypów, a po wybraniu holotypu okazy serii oryginalnej nazywane są mianem paratypów. Gdy z jakichś przyczyn holotyp nie istnieje (np. autor nazwy nie wskazał holotypu lub nie zachował się holotyp wskazany), z serii okazów zebranych razem z holotypem wybiera się inny okaz – tzw. lektotyp. Jeśli nie istnieje ani holotyp, ani seria oryginalna, wybiera się nowy wzorzec – tzw. neotyp. Osobnik płci odmiennej od płci holotypu to alotyp.

Prawdziwą wartość z punktu widzenia taksonomii mają jedynie holotypy, lektotypy i neotypy.

Okaz holotypowy musi być przechowywany w ogólnodostępnej dla badań naukowych instytucji, a jego lokalizacja musi być wskazana w publikacji kreującej dany takson (gatunek, rodzaj, rodzinę).

Na przykład holotyp motyla Lycaeides idas longinus znajduje się w Muzeum Zoologii Porównawczej (ang.: Museum of Comparative Zoology) na Uniwersytecie Harvarda (USA), holotyp wymarłego ssaka Cimolodon na Uniwersytecie Alberty (Edmonton, Kanada),[potrzebny przypis], a holotyp okrzemki Diatoma polonica w kolekcji Instytutu Nauk o Morzu Uniwersytetu Szczecińskiego (w zasobach Andrzeja Witkowskiego) jako preparat nr 18492[1].

Miejsce (geograficzne, ewentualnie też stratygraficzne), z którego pochodzi holotyp, to miejsce typowe (locus typicus)[2].

Termin holotyp używany jest też w mineralogii do nazwania okazu, który stał się podstawą wyróżnienia nowego minerału[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Małgorzata Bąk, Horst Lange-Bertalot, Jacek Nosek, Zofia Jakubowska, Małgorzata Kiełbasa. Diatoma polonica sp. nov. – a new diatom (Bacillariophyceae) species from rivers and streams of southern Poland. „Oceanological and Hydrobiological Studies”. 43 (2), s. 114–122, czerwiec 2014. DOI: 10.2478/s13545-014-0123-1. (ang.). 
  2. Glossary. W: International Code of Zoological Nomenclature. W.D.L. Ride, H.G. Cogger, C. Dupuis, O. Kraus, A. Minelli, F.C. Thompson, P.K. Tubbs (red.). Wyd. 4. Londyn: The International Trust for Zoological Nomenclature, 1999. ISBN 0-85301-006-4. [dostęp 2014-07-18].
  3. Formal definitions of type mineral specimens.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • International Code of Zoological Nomenclature. International Commission on Zoological Nomenclature, 1999. [dostęp 2010-02-27]. (ang.).
  • Dunn P.J. & Mandarino J.A., 1987: Formal definitions of type mineral specimens. American Mineralogist, Volume 72, s. 1269–1270.